Immunożywienie - dieta w walce o twoją odporność

Niedobory odporności są grupą chorób charakteryzującą się zaburzoną zdolnością organizmu do prawidłowej odpowiedzi immunologicznej na czynniki chorobotwórcze. Istnieje wiele przyczyn obniżenia naszej odporności.

Do niektórych z nich należą:

• zakażenia,
• choroby przewlekłe,
• palenie papierosów,
• częsta antybiotykoterapia,
• długotrwały i intensywny wysiłek fizyczny,
• głodzenie,
• niedożywienie,
• niewystarczająca długość snu,
• nadużywanie alkoholu,
• stany pooperacyjne.

Niepodważalnie istotnym czynnikiem mającym wpływ na naszą odporność jest sposób żywienia i to właśnie na nim skupimy się w tym artykule.

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Jednakże zanim przejdziemy do zasad diety wspomagającej nasz układ odpornościowy, warto poznać również objawy, jakie mogą wskazywać na niedobory odporności. Są to między innymi:

• obniżona masa ciała,
• przewlekła biegunka powodująca ograniczone wchłanianie substancji odżywczych,
• owrzodzenia i zmiany zapalne skóry oraz błon śluzowych,
• częste infekcje w ciągu roku wymagające stosowania antybiotyków (w tym nawracające infekcje układu oddechowego),
• ciężkie zakażenia bakteryjne,
• dwukrotne w ciągu 3 lat, potwierdzone przypadki zapalenia płuc.

Jak już wyżej wspomnieliśmy, poprzez sposób żywienia możemy wpływać na naszą odporność. Jakie zatem cele stawiane są terapii żywieniowej?

Odpowiednia dieta ma przede wszystkim:

1. Dostarczać odpowiedniej ilości składników pokarmowych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, w celu uzupełnienia ich ewentualnych niedoborów.
2. Stymulować układ odpornościowy do eliminowania przyczyn stanu zapalnego.
3. Łagodzić skutki spowodowane reakcją zapalną.

Poniżej przedstawiamy charakterystykę składników pokarmowych, które są ważnymi elementami w diecie wspomagającej układ odpornościowy.

1. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe – są one źródłem łatwo przyswajalnej energii. Pozwalają na dostarczenie ich sporej ilości w niewielkiej objętości posiłków. Ma to swoje szczególne znaczenie u pacjentów niedożywionych, hospitalizowanych. Ponadto, kwasy tłuszczowe omega-3, do których należą kwas alfa-linolenowy, kwas dokozaheksaenowy (DHA) oraz kwas eikozapentaenowy (EPA) wpływają na ograniczenie powstawania związków prozapalnych – eikozanoidów, które wykazują działanie hamujące układ odpornościowy. Wykazano również, że kwasy te zwiększają aktywność komórek układu immunologicznego – limfocytów T – oraz zmniejszają częstość powikłań infekcyjnych. Źródłem kwasów tłuszczowych omega-3 są przede wszystkim: ryby (łosoś, dorsz, śledź, sardynki), olej lniany (siemię lniane), olej rzepakowy, orzechy włoskie.
2. Cysteina – jest to aminokwas siarkowy, którego rola w układzie odpornościowym sprowadza się do zwiększania poziomu glutationu w organizmie, który to z kolei jest naturalnym antyoksydantem chroniącym komórki układu immunologicznego przed utlenianiem. Źródłem tego aminokwasu w diecie są produkty mleczne, jaja oraz pełnoziarniste produkty zbożowe.
3. Glutamina – jest źródłem energii i azotu dla wielu cząsteczek, w tym komórek układu odpornościowego – limfocytów. Dodatkowo zwiększa dojrzewanie i różnicowanie się limfocytów B. Stwierdzono, że większe spożycie glutaminy i/lub jej suplementacja wpływają na obniżenie częstości występowania powikłań pooperacyjnych oraz skrócenie czasu hospitalizacji. Aminokwas ten jest syntetyzowany w organizmie człowieka. Ponadto glutaminę możemy dostarczyć, spożywając mleko oraz produkty mięsne.
4. Arginina – kolejny z aminokwasów odgrywający ważną rolę w procesach odpornościowych. Związek ten pobudza grasicę do syntetyzowania limfocytów T oraz wzmaga działanie makrofagów i komórek NK. Podobnie jak glutamina, jest wytwarzana w naszym organizmie. Źródłem tego aminokwasu w diecie są przede wszystkim przetwory mleczne, drób, ryby, produkty zbożowe.
5. Pre- i probiotyki – wielokrotnie już wykazano, że naturalna flora bakteryjna jelit wpływa na prawidłowe funkcjonowanie nie tylko układu pokarmowego, lecz także odpornościowego. To właśnie prebiotyki i probiotyki zapewniają właściwy stan mikrobiologiczny jelit. Zauważono, że dodatek pre- i probiotyków powoduje wzrost immunoglobulin A, wyrównanie stężeń pomiędzy cytokinami przeciwzapalnymi i prozapalnymi, zwiększenie fagocytozy chorobotwórczych bakterii, a także poprawienie pamięci immunologicznej.
6. Beta-karoten – prowitamina witaminy A charakteryzująca się wysokim potencjałem antyoksydacyjnym. Dowiedziono, że związek ten ma zdolność do ochrony układu odpornościowego przed reaktywnymi formami tlenu powstającymi na skutek promieniowania UV. Wyniki badań nad beta-karotenem dostarczyły także informacji o wpływie tej substancji na zwiększenie aktywności komórek NK układu odpornościowego. Chcąc zapewnić organizmowi wysoką podaż beta-karotenu, powinniśmy spożywać marchew, jarmuż, szpinak, brzoskwinie, morele.
7. Witamina E – jej działanie ogranicza się do ochrony antyoksydacyjnej komórek immunologicznych. Przypuszcza się również, że witamina E wpływa hamująco na czynniki ograniczające wytwarzanie przeciwciał i komórek odpornościowych. Jej źródłem w diecie są przede wszystkim: oleje (rzepakowy, sojowy), margaryny, kiełki, kapusta, szpinak.
8. Witamina C – chyba najbardziej przez wszystkich kojarzony związek z odpornością organizmu. Poza swoimi właściwościami przeciwutleniającymi, hamuje immunosupresyjne działanie histaminy, a także zwiększa potencjał bakteriobójczy organizmu. W witaminę C bogate są produkty takie jak: czarna porzeczka, truskawki, maliny, czarne jagody, owoce cytrusowe, kapusta, papryka.
9. Selen – składnik mineralny powszechnie występujący w wątrobie, rybach, orzechach, nasionach roślin strączkowych. Wzmaga dojrzewanie limfocytów T oraz aktywność komórek NK, a także limfocytów cytotoksycznych. Podobne działanie wykazują również pierwiastki, jakimi są żelazo i cynk.

Wyniki dotychczasowych badań nad wpływem składników pokarmowych na funkcjonowanie układu odpornościowego pozwalają stwierdzić, że właściwa dieta może w znaczący, korzystny sposób wpływać na potencjał obronny organizmu. Jednakże należy też zaznaczyć, że mechanizm związków zawartych w pokarmie, w regulacji odporności nie jest jeszcze dokładnie poznany. Niemniej jednak, urozmaicenie codziennej diety w produkty bogate w wyżej wymienione związki z pewnością zwiększy naszą odporność.

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.