Jasnota biała – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

Jasnota biała (Lamium album L.) to wieloletnia roślina lecznicza należąca do rodziny jasnotowatych. Występuje w Europie oraz Azji. W Polsce jest pospolita. Preferuje klimat umiarkowany i żyzne, nieprzesuszone gleby oraz stanowiska nasłonecznione.

Rośnie głównie przy drogach, lasach i łąkach, przydrożnych rowach, w zaroślach i w pobliżu zabudowań miejskich oraz zaroślach. W sprzyjających warunkach zwykle w sporych zbiorowiskach.

Zarówno kształtem liści, jak i wyglądem jasnota biała przypomina pokrzywę. Jej młode liście mają podobne do niej własności odżywcze, roślina nie posiada jednak ich parzących właściwości. Nawiązują do tego jej ludowe nazwy: głucha pokrzywa, biała pokrywa czy martwa pokrzywa.

Roślina osiąga wysokość do 60 centymetrów. Ma czterokanciastą łodygę. Jej charakterystyczną cechą są jadalne białe kwiaty o dzwonkowatych kielichach. Czas kwitnienia przypada na okres od kwietnia do listopada. Owoc jasnoty stanowi niewielka rozłupka.

Jasnota biała rozmnaża się poprzez szeroko rozprzestrzenione pod ziemią kłącze. Charakteryzuje się licznymi odłogami, które umożliwiają roślinie rozmnażanie wegetatywne oraz rozgałęzionymi kłączami.

Surowiec zielarski stanowi cała roślina: kwiaty, korzeń i liście jasnoty białej. Za najbardziej wartościowe uważa się kwiaty, które zawierają garbniki katechinowe, śluzy, saponiny, flawonoidy, glikozydy, flawonole, cholinę, związki irydowe, kwasy wielofenolowe oraz olejki eteryczne. Obecna jest w niej także witamina C i prowitamina A.

Na co pomaga jasnota biała? Dzięki swojemu składowi roślina ma działanie:

• wykrztuśne,
• przeciwzapalne,
• przeciwbólowe,
• wiatropędne,
• uspokajające,
• moczopędne,
• słabo ściągające.

Na co jasnota biała? Roślina znajduje zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych:

• przewodu pokarmowego,
• układu oddechowego,
• dróg moczowych,
• narządów płciowych.

Poza tym ułatwia trawienie, wspiera oczyszczanie organizmu, uszczelnia naczynia krwionośne, łagodzi mokry kaszel, rozrzedza zalegającą wydzielinę i ułatwia jej usuwanie z dróg oddechowych, a i poprawia nastrój.

Lamium album sprawdza się również przy dokuczliwych przypadłościach kobiecych, takich jak obfite i bolesne miesiączkowanie, upławy. Łagodzi napięcie przedmiesiączkowe (PMS), Zewnętrznie roślinę stosuje się w przypadku oparzeń, chorób skóry (trądziku, egzemy i wysypek skórnych) i trudno gojących się ran, a także do płukania jamy ustnej.

Wskazaniem do stosowania jasnoty białej są także przewlekłe choroby układu oddechowego, zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego, również pracy nerek i układu moczowego oraz nadmierny stres.

Jak stosować jasnotę białą?

Do zastosowań leczniczych jasnota biała najczęściej wykorzystywana jest w postaci naparu - zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. Susz można kupić w sklepach zielarskich i ze zdrową żywnością oraz w aptekach. Ziele jasnoty można zbierać i suszyć samodzielnie. Kwiatostany zbiera się za dnia, podczas słonecznej pogody. Następnie należy poddać je suszeniu w temperaturze 40 stopni Celsjusza.

Z suszonych kwiatów i ziela można przygotować nie tylko napar, ale i odwar, nalewkę oraz syrop. Jasnotę można również traktować jak dodatek do żywności (ziele jasnoty jest jadalne). Jasnota biała jest składnikiem mieszanek ziołowych, które zawierają także miętę pieprzową, korę wierzby, podbiał pospolity, krwawnik pospolity, rumianek.

Warto wiedzieć, że jasnotę białą można znaleźć w składzie kosmetyków do pielęgnacji ciała i włosów (np. szampon czy serum przeciw wypadaniu włosów i do włosów delikatnych i łamliwych, również nawilżające maseczki na dłonie).

Jasnota biała jest rośliną bezpieczną. Jedyne znane przeciwwskazania do jej stosowania wewnętrznego to ciąża i okres karmienia piersią. Jeśli chodzi o wykorzystywanie zewnętrzne, w powyższych sytuacjach należy skontaktować się z lekarzem.

Ziele jasnoty białej stosowane w optymalnych dawkach terapeutycznych nie wywołuje skutków ubocznych. Nie ma informacji na temat interakcji rośliny z lekami lub innymi ziołami.