Klasyfikacja narkotyków
Narkotyki działają na mózg człowieka – silnie go pobudzają (amfetamina, metamfetamina, tabletki ecstasy), otępiają i uspokajają (opioidy), wywołują omamy (grzyby halucynogenne, LSD). Mimo podziału narkotyków na miękkie i twarde, nie można powiedzieć, że tylko twarde narkotyki są niebezpieczne, a narkotyki miękkie nie mają większego wpływu na organizm. Wszystkie rodzaje narkotyków prędzej czy później prowadzą do uzależnienia i w konsekwencji do wyniszczenia fizycznego i psychicznego.
1. Podział narkotyków ze względu na ich szkodliwość
Podział narkotyków na tzw. miękkie i twarde jest zwyczajowy i niezbyt słuszny. Sugeruje on, że jedne narkotyki są „lżejsze” od innych, co nasuwa wniosek, że są również bardziej bezpieczne. Bezpiecznych narkotyków nie ma! Mylny przesąd, że istnieje wyraźna granica między jednorazowym zapaleniem marihuany na imprezie a zostaniem narkomanem, pokutuje zwłaszcza wśród młodych ludzi.
Dwa główne i najbardziej znane rodzaje narkotyków, to:
- narkotyki miękkie, np. marihuana, haszysz, LSD, grzyby halucynogenne, ecstasy,
- narkotyki twarde, np. amfetamina, kokaina, opiaty.
Do podziału na narkotyki miękkie i twarde używa się kilku kryteriów. Uważa się, że narkotyki miękkie nie uzależniają fizycznie. Ci, którzy uważają, że narkotyki miękkie nie uzależniają, są w błędzie. Zapominają bowiem, że oprócz zależności fizycznej, która powoduje różne objawy ze strony organizmu (np. bóle głowy czy nudności po odstawieniu narkotyku), istnieje jeszcze uzależnienie psychiczne – dużo groźniejsze i trudniejsze do wyleczenia. Stopień uzależnienia psychicznego i fizycznego zależy tak naprawdę od konkretnego organizmu. Nikt nie jest w stanie przewidzieć, ile razy może zażyć substancję potencjalnie uzależniającą, aby było to bezpieczne i nie powodowało uzależnienia. Rozwój nałogu nie ma żadnego związku z brakiem silnej woli, a jedynie z uwarunkowaniem genetycznym osoby. Nie ma narkotyków, które nie uzależniają. Jedna substancja psychoaktywna uzależnia szybciej, inna – wolniej.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Jak przekonać chłopaka do rzucenia marihuany? - odpowiada mgr Agnieszka Dymska
- Czy warto porozmawiać z byłą partnerką? - odpowiada mgr Hanna Markiewicz
- Uzależnienie od marihuany u syna - odpowiada mgr Patrycja Stajer
Podział narkotyków na miękkie i twarde oznacza ich „potencjał uzależniający”, tzn. jak szybko są w stanie całkowicie uzależnić od siebie człowieka. Twarde narkotyki uzależniają bardzo szybko, mają też poważne następstwa zdrowotne. Narkotyki miękkie potrzebują więcej czasu, aby uzależnić człowieka, nie mają zbyt wielu następstw fizycznych, powodują głównie problemy psychiczne. Nie dajmy się jednak zwieść temu podziałowi – narkotyki miękkie nie są całkowicie bezpieczne. Uzależnienie od narkotyków miękkich często prowadzi do prób z narkotykami twardymi, a te uzależniają bardzo szybko, nawet po jednym spróbowaniu.
2. Podział narkotyków ze względu na ich pochodzenie
Ze względu na pochodzenie wyróżnia się narkotyki naturalne i syntetyczne. Narkotyki syntetyczne, czyli produkowane przez człowieka, to: metamfetamina, ecstasy (zawiera metamfetaminę i inne substancje), LSD. Są one uważane zwykle za bardziej szkodliwe dla organizmu niż naturalne narkotyki.
Narkotyki naturalne dzielą się na:
- opioidy pozyskiwane ze słomy makowej (opium, morfina, heroina, metadon, kodeina);
- narkotyki pozyskiwane z konopi indyjskich (marihuana i haszysz);
- narkotyki pozyskiwane z liści koki (kokaina).
Ten podział także nie oddaje w pełni różnic między narkotykami. Uważa się, że narkotyki naturalne są mniej szkodliwe niż te pozyskiwane sztucznie. Prawda jest taka, że „naturalne” narkotyki są obecnie najczęściej mieszane z obojętnymi lub szkodliwymi „wypełniaczami”, które mogą dodatkowo negatywnie wpływać na zdrowie. Są także poddawane chemicznej obróbce, która zmienia ich właściwości.
3. Podział narkotyków ze względu na ich działanie
Wszystkie narkotyki wpływają na pracę mózgu – mogą to jednak robić w różny sposób:
- narkotyki uspokajające, przeciwbólowe i nasenne (wszystkie opioidy) – spowalniają reakcje, zmniejszają nawet bardzo silny ból;
- stymulanty (np. amfetamina, metamfetamina, ecstasy) – silnie pobudzają, wywołują przypływ energii i mocy;
- halucynogeny (np. grzyby halucynogenne, LSD, a w większych ilościach także marihuana i ecstasy) – ich działanie zależy od stanu osoby je zażywającej; zwykle wywołują omamy, w niektórych przypadkach powodują poczucie paniki.
Najczęściej po działaniu narkotycznym pojawia się uczucie smutku i chęć sięgnięcia po kolejną dawkę. Tak w uproszczeniu wyglądają uzależnienia od narkotyków. Czas przeżywany bez działania narkotyków jest dla narkomana czasem straconym – dąży on do jak najszybszego zażycia kolejnej dawki narkotyku. Najpierw uzależnia się jego umysł (uzależnienie psychiczne), później także ciało (uzależnienie fizyczne).
Zobacz także
4. Podział narkotyków ze względu na formę przyjmowania
Narkotyki przyjmuje się różnymi drogami:
- w formie do wciągania przez nos (kokaina);
- w formie tzw. „skrętów” do palenia (marihuana, haszysz);
- w formie tabletek (ecstasy);
- w formie do wstrzykiwania bezpośrednio do żył (heroina).
Niektóre rodzaje narkotyków (opioidy) są także stosowane w medycynie w ściśle określonych przez lekarza dawkach jako leki zmniejszające ból u osób poważnie chorych. Nie znaczy to jednak, że narkotyki są dla człowieka dobre. Przedawkowanie opioidów może doprowadzić do śmierci. Działanie halucynogenów może wywołać u ludzi zachowania, których będą później żałować. Uzależnienia od narkotyków z kolei niosą za sobą problemy społeczne.
Często powodem, dla którego młode osoby sięgają po substancje odurzające, jest relatywnie niski stopień szkodliwości narkotyku. Jak jednak ustalić granicę, do której substancja jest „dopuszczalnie” szkodliwa? Czy zmiany psychiczne, powodowane przez narkotyki, które są całkowicie niemierzalne, powinno się pominąć? Dyskusja na temat szkodliwości narkotyków miękkich i twardych bierze się stąd, że część krajów zastanawia się nad zalegalizowaniem tzw. narkotyków miękkich. Jedynym krajem do tej pory, który zalegalizował narkotyki miękkie, jest Holandia. Owszem, można powiedzieć, że są narkotyki mniej szkodliwe od innych, ale na pewno też można powiedzieć, że nie ma narkotyków w ogóle nieszkodliwych. Można oczywiście stwierdzić, że każdy lek mniej lub bardziej szkodzi i jest to prawda, ale w tym przypadku korzyści przewyższają wady. A czy da się obiektywnie wymienić zalety używania narkotyków?
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.