Kolonoskopia polega na wprowadzeniu przez odbyt do jelita grubego miękkiego, giętkiego instrumentu, dzięki któremu możliwe jest obejrzenie śluzówki jelita grubego. Badanie kolonoskopowe pozwala wykryć polipy, które pozostawione bez leczenia mogą przekształcić się w nowotwór jelita grubego. Endoskopia jelita grubego wskazana jest, gdy występuje biegunka, krwawienie z odbytu, a także zaparcia.
1. Wskazania do kolonoskopii
Polipy nowotworowe rozrastają się w obrębie nabłonka. Gruczolaki mogą przekształcać się w gruczolakoraki.
- krwawienie z odbytu w trakcie badania rektoskopowego o nieznanej etiologii;
- ból i parcie na stolec oraz biegunka, a badanie radiologiczne nie wykazało żadnych zmian;
- podejrzenie istnienia tzw. zmian organicznych;
- stany przednowotworowe jelita grubego.
Badanie kolonoskopowe wykonuje się także w celu kontroli, czy prawidłowo zostały przeprowadzone zabiegi operacyjne na jelicie grubym, a także czy skuteczne jest zastosowane leczenie farmakologiczne. Kolonoskopia stosowana jest także w celach leczniczych, tzn. do tamowania krwawienia z jelita grubego oraz w celu usunięcia występujących polipów lub ciała obcego.
2. Przygotowanie do kolonoskopii
Przed badaniem konieczne jest oczyszczenie przewodu pokarmowego z treści. Odbywa się to w szpitalu. Pacjent otrzymuje specjalny środek przeczyszczający. Przygotowanie do zabiegu może wywoływać osłabienie, dlatego najlepiej korzystać w tym czasie z urlopu. Trzy dni przed badaniem, jakim jest endoskopia jelita grubego, nie należy jeść owoców pestkowych (truskawki, winogrona, kiwi, pomidory) oraz pestek siemienia lnianego i maku, a należy stosować dietę płynną (tylko zupy i soki). Na dwa dni przed badaniem wskazane jest przyjmowanie pokarmów w postaci płynnej, a dzień przed badaniem, o godz. 15.00, zastosować środek przeczyszczający. Po jego zażyciu nie wolno jeść, trzeba za to dużo pić, by nie doszło do odwodnienia organizmu, najlepiej sprawdza się woda niegazowana, dopuszczane są też lekkie napary ziołowe. Po ok. 5 - 8 godzinach, gdy wydalana treść będzie miała już postać płynną, jelito jest oczyszczone.
3. Przebieg kolonoskopii
Samo badanie poprzedza lewatywa, która opróżnia jelito z pozostałych płynów. Podawane jest znieczulenie miejscowe i poprzez odbyt wprowadzany jest endoskop. Możliwe jest odczuwanie bólu, podczas gdy urządzenie przechodzi przez naturalne zgięcie jelita grubego. Pacjent leży na boku. W trakcie badania usuwane są polipy jelita, a jeśli zmiany są większe, zabieg trzeba przeprowadzić jeszcze raz. Nie wolno ich pozostawić, ponieważ mogą ulec zezłośliwieniu.
Pacjenci niechętnie poddają się temu zabiegowi, ponieważ łączy się on z bólem. Trzeba jednak pamiętać, że nie ma lepszej metody przeprowadzenia profilaktycznych badań w kierunku raka jelita grubego. W Polsce w 2000 roku wprowadzono program bezpłatnych badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego, finansowany przez Ministerstwo Zdrowia w ramach ogólnokrajowej akcji profilaktycznej. Akcja ta jest skierowana do mężczyzn i kobiet w wieku 50 – 65 lat bez przypadków raka jelita grubego w rodzinie oraz osób w wieku 40 – 65 lat, w których rodzinach takie przypadki były.
Bibliografia
- Konturek S. Gastroenterologia i hepatologia kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3188-5
- Noszczyk W., Chirurgia tom 1-2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3121-4
- Socha J. Gastroenterologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999, ISBN 83-200-2281-9
- Messmann H. Atlas kolonoskopii, Medipage, Warszawa 2007, ISBN 978-83-89769-34-3
- Paradowski L. (red.), Endoskopia kapsułkowa, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-079-5
- Maratka Z. Endoskopia przewodu pokarmowego - diagnostyka różnicowa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3115-X
- Konturek S. Gastroenterologia i hepatologia kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3188-5
