Korzennik lekarski – uprawa, właściwości i działanie

Korzennik lekarski (Pimenta dioica (L.) Merr., drzewo pimentowe) to gatunek drzew z rodziny mirtowatych. Rośnie w tropikalnych rejonach Ameryki Środkowej oraz północnych rejonach Ameryki Południowej. Uprawia się je na Madagaskarze, w Indiach, na Jamajce i w Afryce.

Owoce korzennika lekarskiego to przyprawa znana pod nazwą ziele angielskie. Do Europy przywieziono je pod koniec XVI wieku, a szerzej rozpowszechniło się pod koniec XVII wieku. Obecnie jest pospolitą przyprawą zarówno w Polsce i Europie, jak i na Bliskim Wschodzie.

Jak wygląda korzennik lekarski?

Korzennik lekarski jest wiecznie zielonym drzewem, które dorasta do kilkunastu metrów. Ma:

• pień pokryty szarą, matową, pachnącą korowiną,
• liście lśniące, skórzaste, o wydłużonych i lśniących blaszkach, z podwiniętymi brzegami; z wierzchu są ciemnozielone,
• rozłożystą koronę,
• kwiaty drobne, białe, zebrane w baldachokształtne kwiatostany wyrastające z kątów liści; są obupłciowe,
• owoce - kuliste, mięsiste, nieduże (owoc jest nazywany anielskim zielem). Jeśli chodzi o uprawę korzennika lekarskiego, w naszym klimacie - z uwagi na niskie temperatury – jest to trudne.

Korzennik lekarski to roślina przyprawowa. Jego owoce znane są jako ziele angielskie. Skąd taka nazwa? Nawiązuje ona do tego, że przywożono go do Polski z Anglii, gdzie owoce korzennika lekarskiego były bardzo popularne.

O owocach korzennika lekarskiego mówi się także piment. Słowo pimenta w języku hiszpańskim oznacza pieprz. Jaki ma związek z zielem angielskim? Otóż jego hiszpańscy odkrywcy uznali, że jest korzennik lekarski jest poszukiwanym przez nich pieprzem. Inne nazwy owoców korzennika lekarskiego to pieprz karaibski czy pieprz angielski, pieprz z Jamajki, pieprz pachnący, pieprz goździkowy, owoce amomka.

Ziele angielskie jest najczęściej używane do przyprawiania:

• wędlin, mięs,
• marynat, konserw, ogórków konserwowych,
• zup,
• sosów,
• puddingów, kremów,
• sałatek warzywnych,
• kompotów owocowych,
• ciast, naleśników,
• likierów, ponczów, grzanych win.

Warto wiedzieć, że owoce korzennika lekarskiego są także wykorzystywane do produkcji kosmetyków i perfum.

Korzennik lekarski jest także rośliną leczniczą. W zielarstwie surowcem terapeutycznym są przede wszystkim jagody rośliny. Jak wyglądają owoce korzennika lekarskiego? Niedojrzałe są zielone, dojrzałe – czerwonobrunatne, a suszone - żółtobrązowe.

Zawierają duże ilości olejków eterycznych, które nadają im aromatyczny zapach. Ten przywodzi na myśl zapach goździków z dodatkiem zapachu kwiatów oraz ostry, gorzki, korzenny, palący smak. Głównym czynnym składnikiem ziela angielskiego jest eugenol. Inne obecne w nim substancje to garbniki, cukier, kwas jabłkowy i kwas galusowy oraz żywica.

Jak działa ziele angielskie? Napar z korzennika lekarskiego wspomaga trawienie, przeciwdziała wzdęciom, jest również łagodnym środkiem wiatropędnym. Leczy niestrawność, bóle żołądka, skurcze jelit, zaparcia. Hamuje procesy gnilne i fermentacyjne w jelitach.

Poza tym ułatwia wchłanianie selenu, witamin B oraz beta-karotenu, ma słabe działanie odkażające. Usuwa również nieprzyjemny zapach z ust wywodzący się z zaburzeń trawiennych. Naparem z ziela angielskiego można również przemywać skórę z wypryskami, trądzikiem, łojotokiem.

Odwar ze skruszonych owoców zioła stosuje się jako kompres w przypadku bólów reumatycznych lub nerwobóli. Olejek z owoców - pozyskiwany z niedojrzałych jagód - jest stosowany w aromaterapii. Nie tylko łagodzi kolkę i wzdęcia, ale i ma działanie antyseptyczne, odkażające, znieczulające i przeciwświądowe miejscowo, przeciwutleniające.

Wspiera również krążenie krwi. Korzennik zmniejsza również bóle menstruacyjne. Owoce korzennika, wykorzystywane w celach leczniczych, trzeba zawsze rozdrobnić najpierw w moździerzu jeszcze przed parzeniem, ekstrahowaniem octem, oliwą lub alkoholem.

Czy ziele angielskie jest szkodliwe?

Ziele angielskie może być szkodliwe. Należy je spożywać z umiarkowaniem. W większych ilościach wywołuje bowiem zaburzenia pokarmowe (w tym podrażnienie przewodu pokarmowego). Może również nasilać krwawienia miesiączkowe.

Ponieważ ziele angielskie może szkodzić, nie wolno go stosować podczas ciąży i laktacji. Przeciwwskazanie stanowią także wrzody żołądka, zapalenie jelita grubego i uchyłków.