Mięta – rodzaje, właściwości, zastosowanie i działanie

Mięta (Mentha L.) to roślina z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.), która rośnie na różnych siedliskach, najczęściej wilgotnych lub mokrych, ale również suchych. Można ją znaleźć w Europie, Azji i Afryce, ale również w Australii, Nowej Zelandii i Ameryce Północnej. W zależności od ujęcia taksonomicznego rodzina obejmuje od 18 do 40 gatunków i ich mieszańców.

Nazwa rodzaju Mentha pochodzi od greckiego imienia nimfy Menthe (Mente, Minto, Minta, Minte), zamieszkującej Podziemie i będącej kochanką Hadesa. Ten, chcąc ją uchronić przed zazdrością i prześladowaniami żony (Persefony), zamienił ją w roślinę - miętę.

W Polsce najczęściej spotyka się takie gatunki mięty jak:

• mięta pieprzowa, mięta lekarska. To najpopularniejszy gatunek mięty: łatwy w uprawie i zimoodporny,
• mięta polna,
• mięta długolistna,
• mięta kosmata,
• mięta nadwodna,
• mięta okrągłolistna,
• mięta zielona, mięta kłosowa,
• mięta polej. To trująca mięta, która zawiera olejek eteryczny pulegon. Jest niezwykle rzadka.

Gatunki mięty można liczyć w setkach. Są wśród nich także hybrydy, takie jak na przykład mięta cytrynowa czy mięta czekoladowa.

Dobroczynne właściwości mięty znane są od wieków. To jeden z najstarszych surowców leczniczych używanych od czasów starożytnych. Za jej niezwykłe właściwości odpowiadają zawarte w niej olejki eteryczne, garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne, fitosterole, witaminy i sole mineralne. Co leczy mięta?

Stosuje się ją głównie przy dolegliwościach ze strony układu pokarmowego, w celu wspomagania trawienia. Roślina działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego.

Ponieważ substancje zawarte w mięcie rozkurczają pęcherzyk żółciowy, zwiększa się wydzielanie żółci, co z kolei poprawia trawienie tłuszczu. Ponadto mięta zwiększa ilość soku żołądkowego, co również usprawnia proces trawienia.

Roślina działa także rozkurczowo na zwieracze w przewodzie pokarmowym, co umożliwia odejście gazów - zapobiega wzdęciom. Picie mięty w ciąży polecane jest na dolegliwości żołądkowe, nudności i wymioty (wymagana jest jednak ostrożność).

Ponadto łagodzi migrenowe bóle głowy, ma działanie przeciwświądowe, miejscowo znieczulające i przeciwzapalne. Mięta, a dokładniej mentol pozyskiwany z jej olejku eterycznego, działa także przeciwbólowo, miejscowo znieczulająco oraz chłodząco.

Na różne dolegliwości sprawdzają się zarówno krople miętowe, napar z mięty, jak i nalewka z mięty, a także olejek eteryczny, który sprawdza się jako środek odkażający.

Właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne posiadają także maści i balsamy do smarowania klatki piersiowej w czasie infekcji układu oddechowego. Łagodzą objawy zapalenia zatok, przeziębienia i grypy.

Mięta jest uprawiana głównie ze względu na zapach i smak liści, z których pozyskuje się olejek miętowy zawierający mentol. Wykorzystuje się go w przemyśle:

• farmaceutycznym (wytwarza np. krople miętowe, krople żołądkowe, tabletki na problemy żołądkowe z olejkiem miętowym, a także susz z mięty, z którego można przyrządzać napary. To zarówno herbata miętowa, jak i mieszanki ziół).
• spożywczym (produkuje się syrop miętowy, napoje, ale również gumy, czekolady czy landrynki),
• perfumeryjnym,
• tytoniowym.

Listki mięty odnajduje się również w kuchni. To doskonała przyprawa i dodatek do różnych napojów i dań. Doskonale komponują się z deserami: lodami, owocami czy ciastami czekoladowymi. Można dodawać je do sałatek, drinków czy lemoniad.

Z mięty warto robić syrop. W tym celu należy przygotować:

• świeże listki mięty zielonej lub pieprzowej (około 30 gałązek),
• 2 litry wody,
• 0,5 kg cukru.
• sok z cytryny.

Jego przygotowanie jest banalnie proste. Wystarczy:

• opłukać i lekko osuszyć miętę,
• zagotować wodę. Dodać do niej cukier i sok z cytryny. Wymieszać do rozpuszczenia cukru i połączenia składników,
• dodać miętę, przykryć garnek i pozostawić syrop na dobę,
• wyjąć miętę, syrop przecedzić przez sitko. Zagotować.
• gorący syrop przelać do butelek lub słoików. Dokładnie zakręcić. Można go krótko pasteryzować.

Jak pić syrop miętowo-cytrynowy? Wystarczy rozcieńczać go wodą w dowolnych proporcjach. Można również dodawać go do herbaty, a i polewać nim lody czy desery.