Miodunka plamista – uprawa, właściwości i zastosowanie
Miodunka plamista to roślina ozdobna i lecznicza. Nie tylko pięknie wygląda, ale i zwalcza stany zapalne, zwiększa odporność pęcherzyków płucnych na zanieczyszczenia i usuwa toksyny z organizmu. Do jej najważniejszych składników należy krzemionka, garbniki, alantoina, saponiny, kwasy organiczne, sole mineralne, flawonoidy i związki śluzowe. Jak i kiedy ją stosować? Co warto wiedzieć o uprawie?
1. Co to jest miodunka plamista?
Miodunka plamista, inaczej miodunka lekarska, to dziko rosnąca roślina popularna na terenach środkowej i południowej Europy, również w Polsce. Występuje naturalnie, ale i jest uprawiana jako roślina ozdobna. W stanie naturalnym można ją spotkać w wilgotnych lasach liściastych lub na terenach podmokłych czy nadrzecznych.
W Polsce występują 4 gatunki rośliny. To miodunka plamista, miodunka ćma, miodunka miękkowłosa i miodunka wąskolistna. Najbardziej powszechna jest miodunka plamista. Jej potoczne nazwy to suchotnik i ziele płucne.
Jak wygląda miodunka plamista?
Miodunka plamista to bylina dorastająca do maksymalnie 30 cm wysokości. Ma wzniesioną, pojedynczą lub słabo rozgałęziającą się łodygę. Jej podziemne kłącza są silnie rozgałęzione.
Liście miodunki są jajowate. U nasady zwężają się, od spodu są jaśniejsze i sztywno owłosione. Ich ogonki są dłuższe od blaszki. Kolejna cecha charakterystyczna to występowanie na górnej stronie jasnych, srebrzystych plam (miodunka plamista jest podobna do miodunki ćmej, od której różni się właśnie plamistymi liśćmi).
Kwiaty miodunki plamistej wyrastają na krótkich, silnie gruczołowato owłosionych szypułkach, tworząc na szczycie łodygi stosunkowo gęsty kwiatostan. Są dwubarwne i różnosłupkowe. Młode kwiaty są czerwone, starsze fioletowe. Owoc rośliny składa się z 4 brunatnych lub czarnych rozłupek.
2. Właściwości lecznicze miodunki plamistej
Miodunka plamista jest bogatym źródłem wielu związków chemicznych. To źródło witamin (z grupy B oraz witaminy A, C i E), krzemionki (krzemu) oraz allantoiny, naturalnej substancji łagodzącej i przeciwzapalnej.
Zawiera również saponiny i śluzy, które wspierają funkcjonowanie nabłonka płuc, wpływają rozrzedzająco na wydzieliny z dróg oddechowych i działają wykrztuśnie.
Miodunka zawiera także garbniki, które mają działanie przeciwzapalne, antybakteryjne i przeciwwirusowe oraz antocyjany (zlokalizowane głównie w kolorowych kwiatach miodunki, z których największą grupę stanowią polifenole).
Obecne są w niej również flawonoidy walczące z wolnymi rodnikami przyspieszającymi starzenie się komórek organizmu, które mogą zmniejszać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych (np. Parkinsona czy choroby Alzheimera), a i poprawiać pracę układu nerwowego i zdolności koncentracji.
3. Zastosowanie miodunki
Tradycyjnie miodunkę plamistą wykorzystywano w terapii dróg oddechowych:
- przy zapaleniu oskrzeli i płuc czy gruźlicy,
- w łagodzeniu uporczywego kaszlu, zwłaszcza suchego,
- leczeniu zapalenia krtani,
- przy astmie i mukowiscydozie.
Docenia się także jej właściwości moczopędne, odtruwające i detoksykujące. Zawarte w niej substancje wiążą w organizmie toksyny, które są wydalane z moczem. To dlatego – po konsultacji z lekarzem – można ją używać, gdy dokuczają choroby pęcherza moczowego.
Odwar z miodunki plamistej można też stosować w przypadku dolegliwości ze strony układu pokarmowego, na przykład biegunki czy wrzodów związanych z zakażeniem bakterią Helicobacter Pylori (ogranicza aktywność oraz rozmnażanie bakterii).
Miodunka plamista, ze względu na właściwości gojące, może być wykorzystywana w leczeniu trudno gojących się ran.
Miodunka znajduje również zastosowanie w kosmetyce. Może być składnikiem domowych i naturalnych kosmetyków do pielęgnacji twarzy.
4. Jak stosować miodunkę?
W celach leczniczych wykorzystuje się liście lub kwiatostany miodunki. Susz można kupić w sklepach zielarskich lub przygotować go samodzielnie. Wystarczy po zbiorze rozłożyć roślinę w suchym miejscu.
W przypadku infekcji dróg oddechowych sprawdzi się herbata z miodunki, którą przygotowuje się poprzez zalanie wrzątkiem dwóch łyżeczek suszonego ziela. Na problemy związane z funkcjonowaniem układu pokarmowego lepszym pomysłem jest odwar.
Aby go przygotować, trzeba dwie łyżki suszonego ziela zalać dwoma szklankami letniej wody i gotować około 10 minut pod przykryciem. Następnie odwar należy odstawić na kilka minut, po czym spożywać trzy razy dziennie po posiłku. Porcja napoju nie powinna przekraczać 150 ml.
Do odtruwania organizmu najlepiej nadaje się macerat ze zmielonego ziela miodunki. By wzmocnić siły obronne i oczyścić organizm, sprawdzi się ziołowa nalewka z miodunki na płuca.
Dobrze wiedzieć, że działanie miodunki plamistej intensyfikuje towarzystwo podbiału lub babki lancetowatej oraz witamin wspomagających procesy odpornościowe (witamina C i witamina A).
Miodunka – skutki uboczne i przeciwwskazania
Z ilością miodunki plamistej w diecie nie należy przesadzać, ponieważ roślina może wywołać zaparcia.
Nie powinny po nią sięgać osoby cierpiące na przewlekłe problemy z żołądkiem oraz dolegliwości powodujące trudności z wypróżnianiem.
5. Uprawa miodunki plamistej
Miodunkę plamistą można znaleźć w przydomowych ogrodach, ponieważ jest nie tylko bardzo ładna (daje dwubarwne kwiaty, ma ozdobne, plamiste liście), ale i łatwa w uprawie oraz odporna na mróz.
Roślina rozmnaża się przez nasiona, sadzonki lub podział. Najlepiej rośnie w półcieniu, na żyznej, bogatej w próchnicę glebie. Dodatkowo ziemia powinna być przepuszczalna oraz wilgotna.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.