Najgorsze połączenia leków. Zagrożenie dla nerek, wątroby, jelit
Specjaliści przypominają, że należy zachować szczególną ostrożność podczas przyjmowania leków, nawet preparatów na przeziębienie. Istnieje ryzyko wystąpienia poważnych skutków ubocznych, uszkodzenia wątroby i zaniku mięśni. W grupie ryzyka wystąpienia niebezpiecznych interakcji są przede wszystkim osoby przyjmujące kilka różnych leków na raz.
1. Ryzykowne połączenia
Zjawisko polipragmazji dotyczy coraz większej liczby Polaków. Nawet 40 proc. osób powyżej 65. roku życia może przyjmować więcej niż pięć leków dziennie.
Wielolekowość staje się coraz bardziej powszechna nie tylko w starszym wieku, ale także wśród pacjentów cierpiących na kilka chorób przewlekłych. Lekarze ostrzegają przed możliwymi niepożądanymi skutkami ubocznymi, interakcjami między lekami, a także wzrostem ryzyka hospitalizacji i śmiertelności.
- Warto pamiętać, że nie jest tak, że ten sam lek działa w identyczny sposób u każdego pacjenta. Wpływ na działanie leków ma m.in. otyłość, bo u pacjenta z otyłością leki lipofilowe (które łatwiej ulegają kumulacji w tkance tłuszczowej – red.) czy hydrofilowe (przy zmniejszonej ilości wody, stężenie tych leków w miejscu działania jest podwyższone – red.) będą rozmieszczać się inaczej. Ważne jest też to, czy pacjent nie jest odwodniony oraz jakie spożywa pokarmy, ponieważ substancje lecznicze zawarte w lekach mogą oddziaływać na wchłanianie składników odżywczych z żywności - wyjaśniała w rozmowie z WP abcZdrowie mgr Joanna Jędrzejczyk.
Natomiast w badaniach przytoczonych przez lek. Bartosza Fiałka czytamy, że "Polipragmazja, nazywana też wielolekowością, zwiększa ryzyko wystąpienia groźnych dla zdrowia i życia powikłań (upadki czy hospitalizacje), które w przypadku przyjmowania dwóch leków szacuje się na 13 proc., pięciu leków na 58 proc. oraz siedmiu i więcej leków na 82 proc.
2. Jakich powikłań można się spodziewać?
Pacjenci nie zdają sobie sprawy z ryzyka związanego z przyjmowaniem wielu leków jednocześnie. Często decyzje dotyczące zakupu konkretnego preparatu podejmowane są na podstawie reklamy lub opinii bliskich, którzy nie posiadają wiedzy medycznej.
Szczególnie uważać na stosowane medykamenty muszą pacjenci po przeszczepie. Przerwy w zażywaniu środków immunosupresyjnych lub łączenie ich z niektórymi preparatami może grozić odrzuceniem przeszczepionego narządu.
- [...] Przykładowo, jeśli taka osoba przyjmuje takrolimus (lek immunosupresyjny), to stężenie tego leku musi być zawsze oznaczane we krwi. Bo jeśli zdarzy się, że u pacjenta stwierdzi się infekcję i lekarz rodzinny przepisze lek przeciwgrzybiczy, to może dojść do silnej interakcji enzymatycznej między tymi preparatami. Lek przeciwgrzybiczy może sprawić, że stężenie leku immunosupresyjnego będzie mniejsze - mówiła farmaceutka.
- Z kolei stosowanie leków immunosupresyjnych z inhibitorami pompy protonowej (lekami na zgagę – red.) bez konsultacji z farmaceutą czy z lekarzem może sprawić, że stężenie tych leków we krwi znacznie się zwiększy - ostrzegała mgr Jędrzejczyk.
W grupie ryzyka są również pacjenci zażywający leki przeciwzakrzepowe, a coraz częściej są one przyjmowane profilaktycznie po zabiegach chirurgicznych, również u osób młodych.
- Leki przeciwzakrzepowe mogą powodować bardzo wiele interakcji. [...] Dla przykładu możemy wymienić interakcję np. z syntetycznymi hormonami tarczycy albo doustnymi lekami antykoncepcyjnymi. Leków przeciwzakrzepowych nie wolno łączyć także z witaminą K, bo zachodzi tu swego rodzaju antagonizm działania, witamina K i leki przeciwzakrzepowe działają przeciwstawnie do siebie - wymienia farmaceutka.
Należy również zwrócić uwagę na łączenie antybiotyków z innymi preparatami.
- Jeżeli pacjent, który przyjmuje statyny (leki zmniejszające stężenie cholesterolu we krwi), dostanie od lekarza zalecenie, aby przyjmował antybiotyk, to każdorazowo musi powiedzieć o przyjmowaniu statyn, ponieważ wchodzą one w bardzo silną interakcję z antybiotykami makroligowymi czy azalidowymi – w skrajnych przypadkach mogą nawet doprowadzić do rabdomiolizy, czyli rozpadu tkanki mięśniowej. Jest to bardzo silna, ale można powiedzieć klasyczna interakcja pomiędzy statynami a np. azytromycyną, czyli jednym z ulubionych antybiotyków Polaków, tzw. antybiotykiem trzydniowym - wyjaśniała ekspertka.
- Niektóre antybiotyki osłabiają też działanie doustnych środków antykoncepcyjnych, bo nasilają ich metabolizm, co skutkuje spadkiem stężenia hormonów we krwi - przestrzegała farmaceutka.
Dr Tomasz Karauda ze Szpitala Uniwersyteckiego w Łodzi podkreślił, że niezwykle niebezpieczna jest kumulacja leków nasercowych.
- Może dojść do nadmiernego zwolnienia pracy serca, do nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego. Niejednokrotnie spotykaliśmy się z pacjentami, którzy zgłaszali się z objawami wynikającymi z przedawkowania leków - wyjaśniał lekarz.
3. Uwaga na aspirynę
Aspiryna to powszechnie stosowany preparat, który znajduje się w niemalże każdym domu. Pełni funkcję leku przeciwbólowego, przeciwgorączkowego oraz przeciwzapalnego. Jest również stosowana u osób cierpiących na schorzenia serca, niewydolność naczyniową oraz miażdżycę.
Najważniejsze jest, aby unikać zażywania aspiryny na pusty żołądek. Przyjęcie leku na czczo może spowodować podrażnienie żołądka, natomiast połączenie aspiryny z innymi niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), takimi jak ibuprofen lub naproksen, może prowadzić do uszkodzenia żołądka i jelit.
- Przykładowo, jeśli ktoś w przypadku infekcji zażyje w tym samym czasie kwas acetylosalicylowy (aspiryna - red.) i ibuprofen, to powinien pamiętać, że są leki, które mają podobne punkty uchwytu, oba działają jak niesteroidowe leki przeciwzapalne. Będą nawzajem na siebie wpływać - kwas acetylosalicylowy może osłabiać działanie ibuprofenu. A ibuprofen może osłabiać działanie kwasu acetylosalicylowego, jeśli jest on przyjmowany w niskich dawkach, np. w ramach kardioprotekcji od 75 do 150 miligram na dobę. Ponadto każdy z tych leków drażniąco wpływa na śluzówkę żołądka - wyjaśniała mgr Jędrzejczyk.
Negatywny wpływ na organizm może mieć też łączenie paracetamolu z ibuprofenem, ketoprofenem lub deksketoprofenem.
- Łączenie tych leków w zbyt wysokich dawkach może zwiększać ciśnienie tętnicze krwi u pacjentów z nadciśnieniem, a przede wszystkim zaburzać czynność nerek - podkreślała ekspertka.
- Paracetamolu bezwzględnie nie wolno łączyć też z alkoholem, ponieważ alkohol zmienia jego metabolizm. Powstają wówczas hepatoksyczne, czyli szkodliwe dla wątroby metabolity, dlatego słynny już przykład paracetamolu stosowanego na kaca jest najgorszą opcją - przypominała farmaceutka.
Paula Jakubasik, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
