Nefropatia nadciśnieniowa – objawy, przyczyny i leczenie

Nefropatia nadciśnieniowa jest chorobą, w przebiegu której obserwuje się zmiany w obrębie przykłębuszkowych naczyń wewnątrznerkowych. Rozpoznanie jej wyłącznie na podstawie obrazu klinicznego, badań laboratoryjnych czy obrazowych nie jest możliwe. Kluczowe jest badanie histopatologiczne. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest nefropatia nadciśnieniowa?

Nefropatia nadciśnieniowa (hypertensive nephrosclerosis) jest schorzeniem, które najczęściej ma związek z długo trwającym i nieodpowiednio leczonym nadciśnieniem, ale i innymi postaciami chorób układu sercowo-naczyniowego. W jej przebiegu zwykle dochodzi do zmian w obrębie przykłębuszkowych naczyń wewnątrznerkowych, to jest w tętnicach międzypłacikowych, łukowatych oraz w tętniczkach doprowadzających.

Nadciśnienie tętnicze (NT) stanowi jeden z najważniejszych czynników ryzyka zmian w obrębie układu sercowo-naczyniowego czy niewydolności nerek. Często prowadzi do zmian strukturalnych i czynnościowych w narządach.

Zobacz film: "Jak pozbyć się uczucia ciężkich nóg?"

Trzeba jednak pamiętać, że patologie w obrębie nerki mogą być zarówno powikłaniem, jak i przyczyną nadciśnienia tętniczego. Choroba przyczynia się do powstania powikłań nerkowych i progresji przewlekłej choroby nerek. Z kolei długo trwające nadciśnienie prowadzi do zmian w nerkach.

Wówczas mówi się o łagodnym stwardnieniu nerek. Dzieje się tak, ponieważ wysokie ciśnienie tętnicze powoduje powolne zgrubienie ścian naczyń doprowadzających do nerki. To proces adaptacyjny pojawiający się w odpowiedzi na większy napór krwi na naczynia.

2. Przyczyny nefropatii nadciśnieniowej

Etiologia nefropatii nadciśnieniowej nie jest do końca poznana. Istotne znaczenie wydaje się mieć podłoże genetyczne.
Według specjalistów nadciśnienie tętnicze nie może być przyczyną pierwotnej nefropatii. Do uszkodzenia łożyska naczyniowego i wtórnych do tego zmian w wielu narządach, w tym także w obrębie nerek, dochodzi w przebiegu nadciśnienia tętniczego złośliwego.

Czynniki ryzyka rozwoju i progresji nefropatii nadciśnieniowej to:

• wartość ciśnienia tętniczego,
• brak nocnego spadku ciśnienia,
• genetyczna predyspozycja,
• rasa czarna,
• palenie tytoniu,
• wiek.

Hipotetyczne czynniki ryzyka pojawienia się nefropatii nadciśnieniowej to:

• płeć męska,
• zaburzenia metaboliczne: oporność na insulinę, hiperurykemia, hiperhomocysteinemia, hiperlipidemia,
• zakażenie wirusem Hanta,
• nadmierna ekspozycja na metale ciężkie,
• nadmierna ekspozycja na ochratoksyny,
• nadmierne spożycie soli,
• nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
• niska waga urodzeniowa,
• przewlekłe stosowanie kokainy.

3. Rozpoznanie i objawy nefropatii nadciśnieniowej

Proces chorobowy toczący się w nerkach długo przebiega bezobjawowo. Czasami występuje zmniejszona zdolność zagęszczania moczu i nykturia. Pierwszym objawem jest mikro-albuminuria, tj. wydalenia z moczem 30-300 µg albumin/dobę, stwierdzone w badaniach co najmniej dwukrotnie.

Do wczesnych objawów nefropatii nadciśnieniowej zalicza się hiperurykemię, czyli podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi. Z czasem podwyższa się poziom kreatyniny oraz niewielki białkomocz. Można powiedzieć, że objawy kliniczne nefropatii nadciśnieniowej są skąpe i związane raczej z nadciśnieniem niż zmianami w nerkach.

Podstawą diagnostyki nefropatii nadciśnieniowej jest:

• wywiad wskazujący na wieloletnie nadciśnienia tętniczego,
• upośledzenie filtracji kłębuszkowej,
• zmniejszone wymiary nerek w badaniach obrazowych
• postępująca niewydolność nerek.

Ponieważ pod powyższym obrazem klinicznym kryją się inne pierwotne kłębuszkowe choroby nerek, kluczowe dla rozpoznania jest badanie histopatologiczne nerki. Obraz mikroskopowy narządu jest charakterystyczny.

Zmiany morfologiczne w obrębie struktur nerkowych, rozwijające się w przebiegu nadciśnienia tętniczego, określane są jako stwardnienie naczyniowe nerek (nephroangiosclerosis).

Zmiany dotyczą naczyń tętniczych międzypłatowych i polegają na przeroście warstwy środkowej i wewnętrznej naczynia z miejscowym ich włóknieniem. W naczyniach doprowadzających kłębuszka gromadzą się złogi hialinowe.

Zmianom mogą towarzyszyć patologie w obrębie kłębuszków nerkowych (są małe, zanikowe i zeszkliwiałe) oraz tkance cewkowo-śródmiąższowej (obecne jest włóknienie z zanikiem cewek nerkowych).

Leczenie nadciśnienia jest różne w zależności od przyczyny. Zaleca się jednak ograniczenie spożycia soli oraz kontrolowanie bilansu płynów. Jeśli chodzi o leczenie, pacjenci z nadciśnieniem, u których progresja choroby doprowadza do schyłkowej niewydolności nerek, rokują gorzej niż osoby z pierwotnymi kłębuszkowymi zapaleniami nerek.

Nadciśnienie tętnicze to druga po cukrzycy przyczyna schyłkowej niewydolności nerek i konieczności leczenia nerkozastępczego.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.