Odwodnienie - rodzaje, przyczyny, objawy, leczenie

Odwodnienie jest bardzo poważnym w skutkach stanem organizmu. Bardzo często jest ono następstwem rozwolnienia lub wymiotów. Dzielimy je na lekkie, umiarkowane oraz ostre. Odwodnienie kojarzy się oczywiście z wysokimi temperaturami, ale przyczyn tego stanu może być o wiele więcej. Odwodnienie organizmu to nie tylko utrata wody z organizmu, ale także wypłukanie elektrolitów, z tego względu należy jak najszybciej uzupełnić niedobór wody. Zawartość wody i elektrolitów w organizmie spada do poziomu tak niskiego, że jest utrudnione prawidłowe jego funkcjonowanie. Odwodnienie organizmu jest szczególnie niebezpieczne dla najmłodszych pacjentów, zarówno niemowląt jak i dzieci. Może również stanowić zagrożenie dla osób w wieku podeszłym.

1. Co to jest odwodnienie organizmu?

Odwodnienie organizmu to nic innego, jak utrata zbyt dużej ilości wody oraz elektrolitów. Odwodnieniu zazwyczaj towarzyszy uczucie pragnienia, suchość w ustach, zawroty głowy, ciemnożółty i silnie pachnący mocz.

Aby organizm pracował prawidłowo, niezbędne są elektrolity, dlatego podczas odwodnienia organizmu dochodzi do zachwiania równowagi wodno-elektrolitowej.

Odwodnienie organizmu może być spowodowane cukrzycą, wymiotami, rozwolnieniem, zbyt długą ekspozycją na słońce, udarem cieplnym, wypiciem nadmiernej ilości alkoholu, wysoką temperaturą.

2. Rodzaje odwodnienia

Odwodnienie organizmu to nic innego, jak utrata zbyt dużej ilości wody oraz elektrolitów. Do prawidłowego funkcjonowania organizmu niezbędne są elektrolity, dlatego podczas tego stanu dochodzi do zachwiania równowagi wodno-elektrolitowej.

Odwodnienie można podzielić ze względu na objawy i typ zaburzeń gospodarki elektrolitowej na:

• odwodnienie hiperosmolarne - większa strata wody niż elektrolitów,
• odwodnienie hipoosmolarne - większa utrata elektrolitów,
• odwodnienie izoosmolarne - ilość utraconej wody i elektrolitów jest taka sama.

3. Przyczyny odwodnienia

Najczęstsze przyczyny odwodnienia to:

• biegunka,
• wymioty,
• wysoka gorączka,
• cukrzyca,
• długotrwała ekspozycja na słońce,
• udar cieplny,
• intensywny wysiłek fizyczny,
• wypicie zbyt dużej ilości alkoholu,
• nadpotliwość,
• niechęć do jedzenia i picia (np. w przypadku choroby Parkinsona).

Odwodnienie może wystąpić również u osób, które przyjmują środki powodujące częstsze oddawanie moczu (leki moczopędne).

Najczęściej do odwodnienia organizmu dochodzi podczas gorących, letnich dni. Pocenie się jest niezbędne, aby ochłodzić organizm, a podczas upałów człowiek może wypocić nawet 10 litrów wody. W czasie upałów każdy z nas powinien zadbać o odpowiednią ilość płynów, w przeciwnym razie może dojść do odwodnienia.

Na odwodnienie organizmu z powodu upału narażone są najbardziej osoby w podeszłym wieku, mali pacjenci (niemowlęta i dzieci), a także osoby dotknięte niepełnosprawnością.

4. Objawy odwodnienia

Objawy odwodnienia są bardzo łatwe do rozpoznania. Jest ich dosyć dużo, ale lekarze uważają, że wystarczy wystąpienie kilku z nich i już można mówić o odwodnieniu organizmu.

Na samym początku może dojść do wzmożonego pragnienia, które trudno zaspokoić. Przy dużej ilości wypijanego płynu mocz jest oddawany w małych ilościach, zmienia się także jego kolor - najczęściej jest ciemnożółty.

Inne objawy odwodnienia to:

• suchość śluzówki jamy ustnej,
• suchość języka,
• nadmiernie wzdęty brzuch,
• brak apetytu,
• nadmierne pobudzenie lub nadmierna senność,
• szybsza praca serca,
• tzw. skóra plastelinowata,
• zmniejszona potliwość,
• wysoka gorączka,
• znaczne obniżenie napięcia gałek ocznych.

Gdy nie dojdzie do uzupełnienia płynów mogą pojawić się zagrażające nie tylko zdrowiu, ale i życiu objawy odwodnienia. Na przykład drgawki, znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi zwłaszcza w pozycji stojącej i utrata przytomności.

Natomiast sygnałem, że niemowlę jest odwodnione jest zapadnięte ciemiączko, może również dojść do cofnięcia się gałek ocznych.

5. Odwodnienie i jego skutki zdrowotne

Odwodnienie może skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi. Wśród najczęstszych skutków odwodnienia lekarze wymieniają:

• udar cieplny,
• infekcje układu moczowego,
• problemy z funkcjonowaniem nerek,
• mimowolne skurcze mięśni,
• drgawki,
• wstrząs hipowolemiczny - następuje w wyniku odwodnienia organizmu oraz utraty elektrolitów. To nagły kliniczny stan zagrożenia życia, spowodowany obniżeniem objętości krwi w organizmie człowieka.

6. Leczenie odwodnienia

Leczenie odwodnienia najczęściej polega na zapobieganiu dalszej utracie wody, ale też na jej stałym uzupełnianiu. W takiej sytuacji dobrym wyborem będą płyny bezelektrolitowe, na przykład gorzka herbata oraz doustne elektrolity.

Jeśli mamy do czynienia z cięższym przypadkiem, należy podać dożylnie 5 procentowej glukozy w przypadku odwodnienia hipertonicznego, a jeśli chodzi o odwodnienie hipotoniczne, zaleca się podanie chlorku sodu lub chlorku sodu i chlorku potasu.

W momencie, kiedy objawy odwodnienia są bardzo ciężkie pacjent jest umieszczany na oddziale intensywnej terapii.

7. Jak uniknąć odwodnienia?

Aby uniknąć odwodnienia należy zadbać o odpowiedni poziom nawodnienia organizmu. Zgodnie z wytycznymi osoba dorosła powinna wypijać 2-2,5 litra wody dziennie. W szczególności latem jesteśmy narażenie na odwodnienie, z tego powodu, nie powinniśmy zapominać o przyjmowaniu płynów. Lekarze zalecają picie wód mineralnych, a także wód średniomineralizowanych, które charakteryzują się niską zawartością sodu. Do wody możemy dodać plaster cytryny lub limetki, mrożone truskawki lub maliny, liście mięty, bazylii, pietruszki. W przypadku problemów z kontrolowaniem ilości wypijalnej wody, warto skorzystać z pewnych pomocnych rozwiązań. Pomocne okazuje się korzystanie z aplikacji, które przypominają nam o wypijaniu zalecanej dawki napojów.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.