Onkologia
Onkologia (gr. onkos – guz) jest gałęzią medycyny, która zajmuje się nowotworami, ich rozpoznawaniem i leczeniem. Badania onkologiczne mają na celu ustalenie przyczyn występowania i mechanizmów powstawania nowotworów, a także określenie sposobów ich zapobiegania, wykrywania i metod leczenia. Nowotworem nazywamy patologiczne zmiany w zdrowej komórce ciała, w wyniku których zaburzony zostaje naturalny mechanizm wzrostu i różnicowania się komórek ciała.
Początkowo nowotwór rozwija się w miejscu pierwotnej zmiany, potem dochodzi do naciekania otaczających tkanek, wreszcie do przemieszczania się i namnażania zmienionych komórek w miejscach odległych – tworzą się tzw. przerzuty. Wszystkie nowotwory złośliwe w języku potocznym określa się mianem raka. Do celów onkologii zaliczamy:
- rozpoznawanie raka, stopnia jego zaawansowania i charakteru,
- dobór metody leczenia, np. chirurgicznie, za pomocą chemioterapii czy radioterapii,
- postępowanie w przypadku pacjentów po skutecznym leczeniu raka,
- opieka paliatywna pacjentów z nowotworami,
- kwestie etyczne opieki nad chorym,
- profilaktyka nowotworów.
Niektóre typy nowotworów, np. rak piersi, są uznawane za posiadające cechy dziedziczenia. Najstarszą metodą leczenia raka jest operacja chirurgiczna. We wczesnych stadiach rozwoju komórek nowotworowych dobre efekty przynoszą też naświetlanie i chemioterapia. Choroby nowotworowe dotyczą różnych narządów i tkanek. Wyróżnić można: białaczkę, czerniaka, nowotwór jelita grubego i odbytnicy, raka krtani, raka płuc, raka szyjki macicy, raka jajników, raka prostaty, nowotwór złośliwy pęcherza moczowego, raka przełyku, raka wątroby, raka żołądka, raka piersi, raka kości, raka mózgu itd. Z onkologią w ścisłym związku pozostaje hematologia zajmująca się schorzeniami krwi i układu krwiotwórczego.
Jednym z elementów profilaktyki chorób nowotworowych jest zdrowa dieta. Jadłospis bogaty w składniki odżywcze jest przydatny nie tylko w przeciwdziałaniu, ale także w leczeniu nowotworów. Odpowiednia dieta może również zminimalizować przykre dolegliwości. Dieta w chorobie nowotworowej powinna składać się z dużej ilości białka. Powinna ona zawierać takie produkty jak: białe mięso (kurczak, królik), ryby, jaja, nabiał (twaróg, mleko i śmietana). Dieta chorujących na raka powinna być również lekkostrawna. Zaleca się gotowanie na parze i pieczenie. Chory na nowotwór powinien także spożywać duże ilości warzyw i owoców, w tym: pomidory, kalafior, marchew, dynię, sałatę, szpinak, maliny, truskawki oraz cytrusy. Niezbędnym elementem diety powinny stać się produkty bogate w błonnik pokarmowy, w tym: ciemne makarony, kasze, pieczywo razowe. Osoby chorujące na nowotwór nie powinny spożywać warzyw strączkowych, które są ciężkostrawne i mogą powodować problemy ze strony układu pokarmowego.