Przewlekła niewydolność żylna - przyczyny, objawy, leczenie

Przewlekła niewydolność żylna to powikłanie niektórych chorób żył, jak zakrzepica żylna, żylaki kończyn. Może być wynikiem wrodzonego defektu zastawek żylnych. Do pojawienia się objawów choroby może przyczynić się nieodpowiedni tryb życia. Terapia polega na leczeniu chirurgicznym żył, np. skleroterapii, oraz leczeniu niefarmakologicznym, poprzez stosowanie np. opasek uciskowych.

1. Przyczyny przewlekłej niewydolności żylnej

W przewlekłej niewydolności żylnej dochodzi do miejscowego braku przepływu krwi w żyłach, które może być wynikiem wstecznego przepływu krwi w żyłach bądź miejscowego zwężenia lub niedrożności naczynia. Schorzenie to może być powikłaniem żylaków kończyn dolnych, wrodzonego uszkodzenia i niewydolności zastawek żylnych, zespołu pozakrzepowego, który jest wynikiem zakrzepicy żył głębokich. Do niewydolności żylnej może dojść w wyniku ucisku zewnętrznego na żyłę.

Do czynników sprzyjających pojawieniu się przewlekłej niewydolności żylnej, zalicza się:

Zobacz film: "Objawy niewydolności żył kończyn dolnych"

• wiek,
• płeć – częściej zapadają na nią kobiety,
• praca stojąca lub siedząca,
• zaparcia,
• płaskostopie,
• ciąża (ucisk płodu na naczynia miednicy mniejszej),
• otyłość,
• zażywanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
• czynniki dziedziczne – ryzyko 40 proc. u osoby, której jedno z rodziców chorowało na żylaki; 90 proc., gdy chorowało oboje rodziców.

2. Pierwsze sygnały od organizmu

W jaki sposób rozpoznać niewydolność żylną? Czy niepokoić powinno nas już to, że po całym dniu pracy nasze nogi wydają się ciężkie i bolą?

– Do oceny zaawansowania stopnia przewlekłej niewydolności żylnej powszechnie stosowana jest klasyfikacja CEAP. Pierwsze zmiany są niewidoczne i niewyczuwalne, więc bardzo często je bagatelizujemy.

Jeśli jednak często dokucza nam uczucie zmęczenia, ciężkości nóg, ból, mrowienie, nocne kurcze mięśni, swędzenie skóry nóg czy obrzęki kończyn, to jest to sygnał, by udać się do lekarza. Bardzo prawdopodobne jest, że niebawem na naszych nogach pojawią się widoczne gołym okiem poszerzenia drobnych żył, a następnie żylaki.

Nieleczona przewlekła niewydolność żylna prowadzi do bardzo poważnych zmian i wręcz unieruchomienia pacjenta. W razie występowania pierwszych objawów koniecznie udajmy się więc na badanie USG Doppler-Duplex – wyjaśnia dr Wojciech Rybak, specjalista chirurg oraz flebolog z kliniki medycyny estetycznej i laseroterapii Ars Estetica.

Przewlekła niewydolność żylna definiowana jest jako stan, w którym dochodzi do zaburzonego przepływu krwi żylnej w kończynach dolnych pacjenta. Zaburzenia te występują na skutek refluksu, czyli wstecznego przepływu krwi, nadmiernego poszerzenia światła żył lub nieprawidłowości w pracy zastawek.

Najczęściej przewlekłą niewydolność żylną sprowadzamy do żylaków, ale trzeba pamiętać, że jest to jeden z objawów klinicznych tej choroby. O swoje zdrowie możemy zadbać wcześniej, zanim uwidocznią się na naszych nogach żylaki.

3. Objawy niewydolności żylnej

Objawy choroby są różne. Mogą być one niespecyficzne, a więc niecharakterystyczne dla tego schorzenia, lub specyficzne, a więc typowe dla niewydolności żylnej.

Objawy niecharakterystyczne:

• parestezje,
• świąd skóry,
• bolesne skurcze mięśni łydek, które nasilają się w nocy, w pozycji stojącej lub siedzącej i przy wysokiej temperaturze powietrza,
• uczucie ciężkich nóg,
• ból wzdłuż chorej żyły oraz tzw. zespół niespokojnych nóg.

Objawy charakterystyczne dla choroby to:

• W początkowym stadium teleangiektazje, a więc poszerzone drobne naczynia krwionośne,
• Wraz z rozwojem choroby pojawiają się widoczne na skórze niebieskoszare żyły poszerzone i kręte,
• Obrzęk kończyny – na początku choroby ustępuje po odpoczynku, z czasem stały,
• Przebarwienia skóry o kolorze rdzawobrązowym w przyśrodkowej części podudzi,
• Owrzodzenie podudzi, na początku w 1/3 goleni, po stronie przyśrodkowej. W bardziej zaawansowanej chorobie może obejmować cały obwód kończyny,
• Ogniska zaniku białego, które pokryte są cienkim, łatwo ulegającym uszkodzeniu naskórkiem.

4. Diagnostyka i leczenie przewlekłej niewydolności żylnej

Diagnostyka głównie opiera się na występujących objawach oraz badaniu fizykalnym. Bardzo często wykonywane jest badanie USG dopplerowskie kończyn. W celu oceny, na jakim stopniu zaawansowania jest choroba, stosuje się niektóre pomocnicze badania, jak próba Perthesa, próba Pratta czy próba Trendelenburga.

Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej powinno opierać się przede wszystkim na leczeniu niefarmakologicznym. Istotna jest zmiana trybu życia, tj. zwiększenie aktywności fizycznej, poprzez spacery, jazdę na rowerze czy pływanie. Należy także starać się unikać zaparć. Ważne są także zmiany w trybie pracy, tzn. nieprzebywanie zbyt długo w bezruchu, jeżeli to możliwe wykonywanie ćwiczeń na mięśnie łydek oraz stosowanie podnóżka. Na chorą kończynę powinny być stosowane opaski uciskowe lub pończochy uciskowe.

Zaleca się także masaże nóg. Leczenie farmakologiczne opiera się na stosowaniu preparatów miejscowych z wyciągiem z kasztanowca, rutyną, escyną czy diosminą. W przypadku występowania owrzodzeń podudzi do leczenia stosuje się pentoksyfilinę.

4.1. Metody usuwania żylaków

W przewlekłej niewydolności żylnej w bardziej zaawansowanych stanach wykonywane są zabiegi chirurgiczne. Są to: stripping, a więc usunięcie zmienionej chorobowo żyły, zamknięcie żylaków – tzw. skleroterapia, czy chirurgia plastyczna zastawek żylnych. Leczenie chirurgiczne niewydolności żylnej przeciwwskazane jest w przypadku, gdy niedrożność dotyczy żył głębokich.

Niestety większość Polaków udaje się do lekarza dopiero wtedy, gdy zauważy żylaki, a zatem gdy przewlekła niewydolność żylna osiągnie trzeci stopień w skali CEAP. Jakie mamy wtedy możliwości leczenia? Czy usuwanie żylaków musi wiązać się z bólem i długą rekonwalescencją?

– Nie można jeszcze powiedzieć, że tradycyjne, chirurgiczne usuwanie żylaków odchodzi w Polsce do lamusa, ale na szczęście mamy już dostępne trzy dużo mniej inwazyjne metody leczenia żylaków. Pierwsza z nich jest już powszechnie znana w społeczeństwie i jest to skleroterapia, czyli zamykanie zmienionych żył poprzez wstrzykiwanie specjalnego preparatu w formie roztworu lub pianki.

Drugą metodą usuwania żylaków jest laser. Metoda ta znana jest pod skrótem EVLT lub ELVO i polega na zamykaniu żylaków przy użyciu lasera endoluminalnego. Trzecia metoda to całkowita nowość w Polsce, czyli leczenie żylaków za pomocą pary wodnej. Wszystkie wymienione sposoby leczenia żylaków są bardzo mało inwazyjne i nawet jeśli operacja dotyczy dużych żył, to pacjent tego samego dnia udaje się do domu – wyjaśnia dr Rybak.

Można śmiało powiedzieć, że zarówno skleroterapia, jak i laserowe usuwanie żylaków czy leczenie za pomocą pary wodnej to metody posiadające same zalety w porównaniu do chirurgicznego usuwania żylaków. Przede wszystkim są to zabiegi nie wymagające użycia skalpela, więc znacznie skraca się czas rekonwalescencji. Najczęściej już po dwóch dniach od zabiegu możemy powrócić do normalnej aktywności.

Ponadto metody te nie wymagają hospitalizacji, a zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Mała inwazyjność wiąże się natomiast z niskim ryzykiem powikłań i co chyba dla pacjentów najważniejsze – wszystkie wymienione metody odznaczają się wysoką skutecznością. O tym, która metoda będzie w naszym przypadku najlepsza, zdecyduje lekarz, ponieważ wiele zależy od tego, jak rozległy jest żylak i jak kręty jest jego przebieg.

Niestety skleroterapia, laserowe usuwanie żylaków i leczenie żylaków parą wodną to zabiegi, które nie są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W Polsce nadal jedyną metodą, z której możemy skorzystać w ramach NFZ jest tzw. stripping, czyli chirurgiczne usunięcie żylaków. Z jakim kosztem musimy się więc liczyć, jeśli chcemy usunąć żylaki bez skalpela i długotrwałej rekonwalescencji?

Leczenie jednej nogi za pomocą lasera to koszt ok. 2000-3500 zł, natomiast leczenie jednej nogi za pomocą pary wodnej to koszt ok. 3000 - 4000 zł. Są to ceny bardzo przybliżone i dotyczą rozległych zmian, więc dokładny koszt możemy poznać tylko po konsultacji lekarskiej.

Podobnie jest w przypadku skleroterapii, ponieważ cena zabiegu uzależniona jest od tego, ile ampułek środka farmakologicznego zostanie w jej trakcie zużytych. Cena jednej ampułki to ok. 200 zł.

5. Profilaktyka żylaków

Po zauważeniu pierwszych objawów niewydolności żylnej, ale także po przeprowadzeniu zabiegu usunięcia żylaków niezbędna będzie odpowiednia profilaktyka. Jeśli mamy pracę siedzącą lub stojącą, to koniecznie zadbajmy o codzienną aktywność fizyczną, choćby spacery.

Powstawaniu żylaków w dużej mierze sprzyja nadwaga i otyłość, więc jeśli nie posiadamy prawidłowej wagi ciała, to konieczna będzie jej redukcja poprzez racjonalną dietę i wspomniane już ćwiczenia. Co do diety, to powinna ona być również lekkostrawna.

Całkowicie zabronione powinno być tak powszechne zakładanie nogi na nogę i noszenie obcisłego ubioru. Tyczy się to zarówno uciskających skarpet czy podkolanówek, jak i opinających dżinsów. Wysokie obcasy także nie są wskazane.

Ponadto wiedząc, że mamy problemy z niewydolnością żylną, nie powinniśmy spożywać w nadmiarze alkoholu, długo wygrzewać się na plaży lub w saunie i brać gorących kąpieli. Warto natomiast często unosić nogi w górę, a przerwy w pracy wykorzystywać na krótkie spacery.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.