Święta a ciśnienie krwi. Kto powinien zachować szczególną ostrożność?
Święta sprzyjają licznym spotkaniom towarzyskim przy suto zastawionym stole, ale również nadmiarowi alkoholu oraz słonych i ciężkostrawnych potraw. Dla części osób może to oznaczać realne zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza w kontekście ciśnienia krwi. Szczególną czujność powinny zachować osoby z grup podwyższonego ryzyka; kto do nich należy?
Święta a ciśnienie krwi – kto powinien zachować szczególną ostrożność?
W tym artykule:
Dlaczego święta mogą podnosić ciśnienie krwi?
Świąteczny i zimowy czas sprzyja czynnikom, które mogą prowadzić do wzrostu ciśnienia krwi. Zacznijmy od tego, że już same zmiany sezonowe mają wpływ na ciśnienie, co potwierdzają liczne badania. Analizy badawcze Mayo Clinic dowodzą, że wartości ciśnienia tętniczego są zazwyczaj wyższe podczas chłodniejszych miesięcy w roku.
Ma to związek z reakcją naczyń krwionośnych na niskie temperatury i innymi sezonowymi zmianami fizjologicznymi. Zimno powoduje zwężenie naczyń krwionośnych, co utrudnia przepływ krwi i zwiększa obciążenie serca, prowadząc do wzrostu zarówno ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego (także u osób bez zdiagnozowanego nadciśnienia).
Poza tym zimą spada aktywność fizyczna, mniej przebywamy na słońcu, częściej sięgamy po mało naturalną, bogatą w sól żywność - a te czynniki w dużym stopniu przyczyniają się do podwyższenia ciśnienia krwi.
Jest jeszcze jedna kwestia, o której warto wspomnieć - bezpośrednio związana z samymi świętami. Chodzi o siedzenie przy stole, jedzenie bogatych w sól i tłuszcz posiłków w większej ilości niż potrzebuje nasz organizm, a także zwiększone spożycie alkoholu, czyli elementy mogące bezpośrednio podnosić ciśnienie krwi i obciążać układ sercowo-naczyniowy.
Do tego dochodzi stres charakterystyczny dla tej pory roku - zarówno organizacyjny, jak i emocjonalny. Choć u wielu osób takie czynniki powodują jedynie przejściowe wahania ciśnienia, u innych mogą prowadzić do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych. To właśnie te osoby powinny w okresie świątecznym zachować szczególną ostrożność.
Grupa największego ryzyka
Na niekorzystne skutki świątecznych zawirowań szczególnie narażone są osoby z problemami zdrowotnymi. Zdaniem ekspertów z American Heart Association oraz Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, najwyższe ryzyko wzrostu ciśnienia krwi obejmuje osoby:
- z nadciśnieniem tętniczym,
- z chorobami serca (takimi jak choroba wieńcowa czy niewydolność serca),
- seniorów, u których mechanizmy regulujące ciśnienie są mniej wydolne.
W tej grupie znajdują się również pacjenci cierpiący na cukrzycę, z zespołem metabolicznym oraz chorobami nerek, u których nadwyżka soli, alkoholu i wahania glikemii mogą w szybszym tempie wywołać niebezpieczne skoki ciśnienia.
Specjaliści zalecają, by szczególną ostrożność zachowały też kobiety w ciąży z rozpoznanym nadciśnieniem lub stanem przedrzucawkowym - zgodnie z zaleceniami Mayo Clinic nawet krótkotrwałe pogorszenie kontroli ciśnienia może w ich przypadku wymagać konsultacji, także w kierunku choroby wieńcowej.
Niepokojące objawy
Nadciśnienie tętnicze przez długi czas może nie dawać wyraźnych objawów. W czasie świąt nasz organizm narażony jest jednak na wzmożone obciążenie i mogą wystąpić niektóre niepokojące symptomy. Lekarze apelują, by nie ignorować żadnych oznak sygnalizujących niebezpieczny wzrost ciśnienia krwi.
Wśród objawów alarmowych wymienia się:
- silny lub narastający ból głowy,
- zawroty głowy,
- mroczki przed oczami,
- uczucie ucisku w klatce piersiowej,
- duszność,
- kołatanie serca,
- nagłe osłabienie,
- nudności.
W przypadku wystąpienia takich dolegliwości - w szczególności u osób z nadciśnieniem, chorobami serca lub cukrzycą, należy natychmiast wykonać pomiar ciśnienia, a w razie utrzymywania się objawów lub bardzo wysokich wartości, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Jak zadbać o ciśnienie krwi w czasie świąt?
Czy utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi w czasie świąt musi oznaczać rezygnację z ulubionych potraw? Niekoniecznie - kluczowe są rozsądek i umiar. Podstawą jest świadome podejście do codziennych wyborów, w tym kontrola porcji, regularne spożywanie posiłków oraz ograniczenie soli.
Warto sięgać po zioła i przyprawy, które podkreślają smak potraw bez konieczności ich dosalania. Korzystny wpływ na organizm mają także krótkie spacery po posiłkach, odpowiednie nawodnienie, regularne przyjmowanie zaleconych leków oraz umiarkowane spożycie alkoholu.
Warto też zwrócić uwagę na typowe świąteczne "pułapki" dla ciśnienia krwi. Należą do nich m.in. zupy i sosy przygotowywane na kostkach rosołowych, potrawy z wędzonych mięs i ryb, duże ilości śledzi w zalewach, sałatki z majonezem, pasztety, sery dojrzewające, a także częste sięganie po słodkie wypieki i alkohol.
Choć drobne, świąteczne grzeszki są jak najbardziej dopuszczalne, to dla zdrowia znacznie ważniejszy jest bilans całego okresu świątecznego, niż pojedynczy posiłek. W przypadku niekontrolowanego nadciśnienia lub nasilonych objawów lepiej jednak zachować większą ostrożność i skonsultować się z odpowiednim specjalistą.
Źródła: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/expert-answers/blood-pressure/faq-20058250 https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/know-your-risk-factors-for-high-blood-pressure https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/symptoms-causes/syc-20373410 https://kardiologia.mp.pl/wytyczne/nadcisnienie-tetnicze/365482,wytyczne-europejskiego-towarzystwa-kardiologicznego-dotyczace-nadcisnienia-tetniczego-nowosci-2024 * https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/know-your-risk-factors-for-high-blood-pressure/what-are-the-symptoms-of-high-blood-pressure
Źródła
- Dagmara Dąbek
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
