Psychoza - zagrożenia, charakterystyka, objawy, grupy ryzyka, przyczyny, leczenie
Wyobraź sobie, że nie jesteś w stanie myśleć jasno, odróżnić rzeczywistości od fikcji albo zachować się stosownie do sytuacji. Żeby tego było mało, wierzysz w rzeczy, które inni uważają za dziwne i nierealne. To nie scenariusz koszmaru, a objawy psychozy.
1. Jakie zagrożenia wiążą się z psychozą
Psychoza to zaburzenie psychiczne, polegające na błędnym postrzeganiu rzeczywistości. Choroba czyni spustoszenie w głowie i całym organizmie osoby w stanie psychozy, jak również jej bliskich. Nieleczona może zakończyć się śmiercią.
Tylko dzięki odpowiedniej edukacji można mieć nadzieję, że psychozy będą szybko wykrywane i odpowiednio leczone, co znacząco zwiększy szanse na zachowanie zdrowego i, na ile to możliwe, normalnego życia przez osoby dotknięte tą chorobą.
Ważne również, aby poszerzać świadomość społeczną na temat zaburzeń psychicznych. Przyczyni się to do przeciwdziałania procesom stygmatyzacji, dyskryminacji, marginalizacji i odrzucenia osób cierpiących przez społeczeństwo.
2. Czym charakteryzuje się psychoza
Psychoza (powinno się raczej używać liczby mnogiej: psychozy) należy do grupy zaburzeń psychicznych. Jej chechą charakterystyczną jest brak kontaktu chorego z otaczającym go światem. Dzięki temu łatwo odróżnić psychozę od nerwicy.
Osoba chorująca na nerwicę zachowuje kontakt z rzeczywistością: na przykład ktoś, kto cierpi na fobie na punkcie myszy lub pająków, z reguły wie, że nie mogą one zrobić człowiekowi realnej krzywdy. Taka osoba pozostaje krytyczna w stosunku do swoich objawów. Osoba w stanie psychozy nie jest świadoma symptomów: uznaje je za część rzeczywistości.
Na przykład, jeśli ma urojenia paranoidalne, będzie się czuła realnie zagrożona przez inne osoby i przez całe otoczenie.
Istnieje wiele różnych form psychozy: schizofrenia, zaburzenia schizoafektywne, psychozy reaktywne, psychozy egzogenne.
Psychoza maniakalno-depresyjna znana jest m.in. pod nazwą choroba afektywna dwubiegunowa.
Psychoza maniakalno-depresyjna polega na wahaniach nastroju i przechodzeniu od manii i depresji do pozornego powrotu do zdrowia psychicznego. Osoba w stanie psychozy może zagrażać zarówno sobie, jak i innym.
Psychoza maniakalno-depresyjna jest spowodowana przez czynniki wewnętrzne. Wywołują ją zaburzenia w wydzielaniu różnych substancji odpowiedzialnych za nasz nastrój i jasność myślenia jak np. serotonina, dopamina czy noradrenalina. U osób w stanie psychozy mogą również odgrywać rolę czynniki genetyczne.
3. Jakie są objawy psychozy
Do wczesnych objawów psychoz zaliczamy: zmiany nastroju, zaburzenia snu i apetytu, spadek energii i motywacji, wyizolowanie, trudności z koncentracją, problemy z pamięcią, trudności w szkole lub w pracy.
Objawy właściwe dla psychoz to:
- Zaburzenia percepcji (halucynacje: słyszenie głosów, widzenie rzeczy, czucie dotyków oraz zapachów, które nie istnieją).
- Fałszywe przekonania lub dziwna, nieuzasadniona ocena sytuacji (urojenia: wiara w to, że jest się śledzonym, nie mając do tego żadnych podstaw lub np. wyobrażanie sobie, że inni mogą czytać w twoich myślach).
- Dezorganizacja myśli (wypowiadanie się w niezrozumiały sposób) lub dziwne zachowanie.
- Odcięcia emocjonalne (poczucie zubożenia swoich emocji lub wręcz pustki uczuciowej; także ekspresja emocji (mimika, gestykulacja) może być ograniczona lub wręcz nieadekwatna).
4. Kto jest grupie ryzyka zachorowania na psychozę
Najbardziej narażone na psychozę są osoby młode: mężczyźni między 15. a 30. rokiem życia oraz kobiety między 15. a 35. rokiem życia. Od 4 do 5 proc. młodych osób przechodzi w którymś momencie swojego życia epizod psychotyczny.
Większość z nich jest całkowicie uleczana. Pod względem ryzyka psychoz płeć nie ma znaczenia. Różnią się jedynie pierwsze objawy psychozy oraz przebieg choroby. Jest to spowodowane zróżnicowaną gospodarką hormonalną u kobiet i mężczyzn.
Kobiety najczęściej chorują między 25. a 34. rokiem życia, natomiast mężczyźni zapadają na psychozy w wieku 17-26 lat. Epizody psychotyczne należy leczyć i w większości przypadków są one całkowicie uleczalne.
5. Jakie są przyczyny psychozy
Chociaż dokładna przyczyna psychoz nie została odkryta, wiadomo, że wynika ona z anomalii w mózgu, a dokładniej zaburzeń neurotransmisji (związanych z przekazywaniem dopaminy i serotoniny).
Zaburzenie równowagi może być wywołane przez różne czynniki środowiskowe, np. narkotyki, alkohol, choroby somatyczne (np. guz mózgu), jednak najczęściej przyczyna pozostaje nieznana.
W przypadku zaburzeń takich jak schizofrenia, czy zaburzenia schizotypowe, najbardziej prawdopodobna wydaje się hipoteza mówiąca o korelacji kilku czynników: genetycznych, psychologicznych oraz środowiskowych.
6. Jak przebiega leczenie psychozy
Istotne jest, aby leczenie psychozy rozpocząć od razu po zauważeniu pierwszych objawów. Dzięki temu znacząco wzrastają szanse na całkowite lub prawie całkowite wyleczenie oraz zmniejsza się ryzyko takich negatywnych zjawisk, jak depresja, samobójstwa, przemoc, długotrwałe bezrobocie, alienacja itd.
Obecnie dostępne leczenie jest bardzo skuteczne i przewiduje m.in. leki przeciwpsychotyczne, interwencje w gronie rodzinnym, środowiskowe systemy wsparcia, terapię kognitywno-behawioralną, psychoterapię indywidualną.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.