Skuteczność wkładek wewnątrzmacicznych

Wskaźnikten został opracowany w 1932 roku przez Raymonda Pearla. Określa on skuteczność metod antykoncepcyjnych. Oblicza, ile ze 100 kobiet w przeciągu roku zaszło w ciążę, stosując określoną metodę antykoncepcyjną. Metoda jest skuteczniejsza, im wskaźnik ten jest niższy.

• Czy u wszystkich kobiet skuteczność jest identyczna?

Metoda ta jest mniej skuteczna w grupie osób młodszych. Kobiety młode są „bardziej” płodne (nie występują lub rzadziej pojawiają się cykle bezowulacyjne) oraz trudniej dobrać odpowiednią wkładkę (rozmiar, typ, kształt). Najskuteczniejsza jest ona u kobiet po 30. roku życia, które już rodziły. U kobiet, korzystających z kolejnych wkładek, efekt antykoncepcyjny tej metody zmniejsza się.

• Czy skuteczność przez cały czas użytkowania wkładki jest identyczna?

Nie, efekt antykoncepcyjny zwiększa się wraz z czasem stosowania „spirali”. Przez pierwszy miesiąc należy stosować dodatkowe metody antykoncepcyjne, ponieważ ryzyko zapłodnienia jest w tym okresie największe. Maksymalna ochrona trwa następnie do czasu określonego przez producenta na opakowaniu (3-7 lat), po upływie którego środek aktywny przestaje być wydzielany.

Bardzo ważne jest sprawdzenie położenia wkładki tydzień po jej umieszczeniu oraz po pierwszej miesiączce, ponieważ może ona ulec przemieszczeniu lub wypaść (częściowo lub całkowicie), powodując obniżenie lub całkowity brak działania antykoncepcyjnego. Największe ryzyko zmiany miejsca położenia występuje w pierwszych trzech miesiącach. Kobieta może samodzielnie sprawdzić obecność wkładki, oceniając długość i położenie nitek. Można dodatkowo wyczuć wystając „spiralę”- sytuacja nieprawidłowa. Najczęstsze samoistne usunięcie wkładki następuje podczas miesiączki.

Wkładki wewnątrzmaciczne są najlepsze dla kobiet posiadających stałego partnera. Częsta zmiana partnerów seksualnych może prowadzić do powstania stanu zapalnego, który zmniejsza efekt antykoncepcyjny. Z tego samego powodu nie jest zalecane w czasie korzystania z tej metody antykoncepcji używanie tamponów podczas miesiączki, a jeśli kobieta nie potrafi z nich zrezygnować, to obowiązkowa jest częsta ich wymiana. Dodatkowo nie pozwalają one ocenić ewentualnego wypadnięcia „spirali”.

Kobieta jest zobowiązana do comiesięcznego (po krwawieniu miesięcznym) sprawdzenia obecności, położenia wkładki (długości nitek). Zatajona przez kobietę ciąża pozamaciczna w przeszłości, częściej prowadzi do kolejnych takich przypadków, co obniża skuteczność oraz zmusza do usunięcia wkładki. Kobiety muszą też pamiętać o okresie ważności (wyznaczonym przez producenta) oraz o początkowym niskim efekcie antykoncepcyjnym, podczas którego zalecane jest stosowanie dodatkowych zabezpieczeń.

Nie wszystkie przypadki nieplanowanej ciąży są spowodowane zaniedbaniami ze strony kobiety. Czasami przyczyna może leżeć po stronie lekarza (głównie niedoświadczonego), który umieści wkładkę w niewłaściwym miejscu i w nieodpowiedni sposób oraz dobierze nieodpowiedni jej typ (kształt, rodzaj).Źle założona wkładka może się przemieścić, wypaść lub dokonać perforacji (przebicia) ściany macicy. Nieprzestrzeganie zasad antyseptyki i nieużywanie sterylnych narzędzi może doprowadzić do wprowadzenia wraz z zakładaną wkładką zakażenia, które nie pozwoli na uzyskanie maksimum oczekiwanego działania, a dodatkowo wpłynie negatywnie na zdrowie pacjentki.

Wkładka domaciczna działa na kilka sposobów, co pozwala jej uzyskać dobry efekt antykoncepcyjny. Jako ciało obce powoduje ona sterylną (bez obecności bakterii) odpowiedź zapalną, która utrudnia przedostanie się plemnikom do jajowodu. Zawarta we wkładkach miedź zaburza procesy energetyczne w komórkach plemników oraz utrudnia zagnieżdżenie komórki jajowej. Progesteron zaś zwiększa lepkość śluzu, u części kobiet (25%) może zahamować owulację oraz powoduje atrofię endometrium, uniemożliwiając zagnieżdżenie się komórki jajowej.

Działanie nowoczesnych wkładek zapewnia wysoki efekt antykoncepcyjny, a odpowiednio dobrany model niweluje działania uboczne. Jedynie stare wkładki obojętne (nie zwierające hormonów lub jonów metali) mają niski wskaźnik skuteczności i powodują liczne powikłania, dlatego w chwili obecnej nie są już stosowne. Najwyższy wskaźnik Pearla (poniżej 0,2) posiadają najnowsze „spirale”w kształcie „nici”, jednak ich stosunkowo krótkie używanie przez kobiety nie ujawniło obecności ewentualnych działań niepożądanych.

Nie gorszym efektem antykoncepcyjnym mogą pochwalić się wkładki uwalniające hormon, średni wskaźnik Pearla - 0,1-0,2. Producent zapewnia niemal stuprocentową skutecznośćw pierwszych trzech latach użytkowania, następnie nieco mniejszą, ale również utrzymaną na wysokim poziomie. Najniższy wskaźnik Pearla 0,6-0,8, wykazują wkładki wewnątrzmaciczne zawierające miedź. Skuteczność wkładek domacicznych jest najwyższa ze wszystkich odwracalnych metod antykoncepcji. Wpływ na to ma fakt, że o jej stosowaniu nie trzeba pamiętać codziennie czy raz w tygodniu. Kobiety, które zapominają o regularnym stosowaniu antykoncepcji, chętniej decydują się na kilkuletnie rozwiązanie, jakim jest wkładka domaciczna.

Źródła

1. Pertyński T., Zyss T. (red.), Antykoncepcja, MedPharm, Wrocław 2008, ISBN 978-83-60466-29-2
2. Gillebaud J. Antykoncepcja - pytania i odpowiedzi, Medycyna Praktyczna, Kraków 2005, ISBN 83-7430-012-4
3. Bręborowicz G. Ginekologia i położnictwo, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3082-X
4. Słomko Z. Ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3153-9