USG gałek ocznych – jak wygląda i co wykrywa?

USG gałek ocznych to badanie ultrasonograficzne, które wykorzystuje fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości. Te wnikają w głąb organizmu i odbijają się od tkanek i narządów. Echo odbicia wraca do głowicy i trafia do komputera, gdzie są przekształcane przez oprogramowanie na widoczne na monitorze obrazy.

Badanie ultrasonograficzne oka pozwala na obrazowanie i pomiar wszystkich struktur oczu, nawet przy nieprzeziernych ośrodkach optycznych, na przykład w zaćmie dojrzałej czy przy wylewie krwi do komory ciała szklistego. Pozwala diagnozować liczne patologie w obrębie ciała szklistego, siatkówki, naczyniówki, twardówki oraz nerwu wzrokowego. Stosuje się je w przypadkach jaskry, guzów, torbieli i urazów gałki ocznej oraz w diagnostyce wielu schorzeń i patologii. Służy również do kwalifikacji i oceny efektów zabiegów chirurgicznych i laserowych.

Badanie jest bezbolesne, kontaktowe i trwa kilkanaście sekund. Przeprowadza się je w sytuacji, gdy zdiagnozowania pacjenta nie można wykorzystać lampy szczelinowej i zajrzeć do wnętrza gałki ocznej (np. z powodu bielma rogówki).

USG gałki ocznej dzieli się na dwa typy: badanie USG oka typu A i badaniu USG oka typu B. W badaniu USG oka typu A powstaje obraz struktur znajdujących się wzdłuż jednej prostej. Obrazuje ono zmiany w siatkówce, takie jak przedarcie czy odwarstwienie siatkówki, guzy oka, wylewy, zmiany w nerwie oka o charakterze jaskrowym. Pozwala na monitorowanie krótkowzroczności u dzieci.

USG oka typu B wykonuje się w przypadkach obecności mętów w ciele szklistym, odwarstwienia siatkówki, obecności guzów wewnątrzgałkowych, ciał obcych wewnątrzgałkowych, pojawienia się wylewów krwi do gałki ocznej, konieczności przeprowadzenia badania tylnego odcinka oka w stanach zapalnych oraz krwotokach, diagnozy i monitorowania stanów pourazowych, monitorowania zmian zachodzących w cukrzycy czy konieczności określenia grubości mięśni w oftalmopatii tarczycowej.

Technologia ultradźwiękowa wykorzystywana podczas USG gałek ocznych, w zależności od projekcji, pozwala na:

• obrazowanie wnętrza gałki ocznej, także przy nieprzejrzystych ośrodkach optycznych,
• ocenę długości gałki ocznej i poszczególnych struktur wewnątrz oka,
• kalkulację mocy soczewki wewnątrzgałkowej przy kwalifikacji do zabiegu usunięcia zaćmy,
• zmierzenie parametrów, takich jak głębokość komory przedniej, grubość rogówki, długość osiową gałki ocznej,
• uwidocznienie struktury wewnętrzne oka,
• wykrycie patologii w obrębie oka, także w przypadku obniżonego wglądu przy zaawansowanej zaćmie,
• wizualizację struktur poza gałką oczną obecnych w oczodole,
• ocenę głębokości komory przedniej.

USG gałek ocznych wykorzystuje się w diagnostyce w przypadku:

• objawów odwarstwienia siatkówki,
• ciał obcych wewnątrzgałkowych,
• guzów wewnątrzgałkowych,
• wysiękowo-krwotocznych postaci zwyrodnienia plamki,
• zmian proliferacyjno-krwotocznych w cukrzycy i stanach pourazowych.
• krwotokach i stanach zapalnych.

Wskazaniem do USG gałek ocznych jest także:

• badanie gałki ocznej przy nieprzejrzystych ośrodkach optycznych,
• badanie tylnego odcinka oka w krwotokach i stanach zapalnych,
• pomiar mocy wszczepianej soczewki (przed operacją zaćmy),
• pomiar długości gałki ocznej,
• pomiar grubości mięśni gałkoruchowych w oftalmopatii tarczycowej,
• wylew krwi do ciała szklistego,
• odłączenie naczyniówki,
• zapalenie tylne twardówki,
• garbiak tylny twardówki,
• druzy tarczy nerwu wzrokowego,
• zapalenie wnętrza gałki ocznej.

USG gałek ocznych nie wymaga specjalnego przygotowania czy rozszerzania źrenicy. Wystarczy nie nakładać na powieki kosmetyków czy maści. Badanie zwykle przeprowadza się przy zamkniętych powiekach, w pozycji leżącej, wyjątkowo w pozycji siedzącej. Lekarz rozprowadza na powiekach żel, a następnie przykłada małą głowicę ultrasonografu.

W czasie trwania USG okulistyczna głowica USG z żelem dotyka zamkniętej powieki. Podczas badania struktur oka i oczodołu lekarz wykonuje minimalny nacisk. Obraz przesyłany jest na komputer. Lekarz odczytuje strukturę i konsystencję badanych struktur. Badanie trwa około 10 minut. Przed wyjściem z gabinetu pacjent otrzymuje zdjęcia i opis procedury.

Ultrasonografia oka to badanie bezpieczne i nieinwazyjne. Może być przeprowadzana u dzieci, dorosłych i seniorów, kobiet w ciąży i w okresie karmienia, osób chorych przewlekle i po nagłych urazach. Przeciwwskazaniem do wykonania USG oczu są świeże rozległe rany, poparzenia czy owrzodzenia okolic oczu.