Zatrucie pokarmowe - przyczyny, zapobieganie

Zatruciem pokarmowym nazywamy zaburzone działanie układu pokarmowego wskutek zjedzenia pokarmu wraz z aktywnymi drobnoustrojami chorobotwórczymi lub ich toksynami. Objawem zatrucia pokarmowego są wymioty, biegunki, niekiedy także gorączka. Mogą one pojawić się bezpośrednio po spożyciu skażonej żywności bądź dopiero następnego dnia. Zatrucie pokarmowe jest niebezpieczne szczególnie dla zdrowia kobiet w ciąży, osób starszych oraz chorych z obniżoną odpornością.

Zatrucie pokarmowe - przyczyny

Ze względu na przyczynę, zatrucia pokarmowe możemy podzielić na:


1. Zatrucie bakteryjne – spowodowane zjedzeniem żywych komórek bakteryjnych lub ich toksyn. Wśród nich znajdują się:


• Intoksykacja – czyli dostanie się do przewodu pokarmowego toksyn wytworzonych przez bakterie w pokarmie. Powszechne jest zatrucie pokarmowe endotoksynami bakteryjnymi, czyli składnikami ściany komórkowej bakterii Gram-ujemnych. Znacznie groźniejsze, choć na szczęście coraz rzadsze, są zatrucia egzotoksynami, np. jadem kiełbasianym, enterotoksyną gronkowcową czy cytotoksynami niektórych szczepów pałeczki okrężnicy. 

• Infekcje – bakterie kolonizują w tym przypadku komórki nabłonka jelitowego. Do tego typu zaliczają się zatrucia salmonellą.

Dur brzuszny jest ostrą chorobą zakaźną wywoływaną przez pałeczkę duru brzusznego (Salmonella typhi).

• Toksykoinfekcje – zatrucie mieszane bakteriami i ich toksynami. 
Objawy: biegunka, ból brzucha. Zwykle wystarczą ścisła dieta, duże ilości płynów i węgiel leczniczy. Jeśli biegunka utrzymuje się dłużej niż dobę, należy zwrócić się do lekarza o pomoc. 



1. Wirusowe zatrucie pokarmowe – wirusy powodują najczęściej zapalenie żołądka i jelit, co objawia się wymiotami i biegunką. Leczenie zatrucia pokarmowego obejmuje dietę i uzupełnianie płynów. Ten typ zatruć pojawia się często u dzieci. 



2. Zatrucie grzybicze – powstają w wyniku stałego przyjmowania żywności, która zanieczyszczona jest toksynami grzybów pleśniowych. Skutkuje uszkodzeniem narządów miąższowych, a zwłaszcza wątroby i nerek. Ważne jest, aby nie spożywać produktów spleśniałych. Pamiętać należy, że jeśli pleśń pojawiła się na jakimś fragmencie produktu, to występuje w całym towarze i nie wystarczy tylko odjąć części, na której jest widoczna. Pleśń może rozwijać się również w produktach przechowywanych w ciepłych i wilgotnych miejscach. 


Zatrucie pokarmowe - zapobieganie

Bakterie obecne są wszędzie i trudno się przed nimi ustrzec. Możemy jednak zapobiec zatruciom pokarmowym. Jeżeli chcemy jeść zdrowo i bezpiecznie, powinniśmy kupować żywność w sprawdzonych sklepach – dotyczy to zwłaszcza sklepów, w których kupujemy lody i ciasta. Powinniśmy także uważnie przygotowywać potrawy. Zawsze przedtem należy spojrzeć, czy data ważności danego produktu jest wciąż aktualna. Ponadto trzeba zachować szczególną ostrożność, przyrządzając potrawy mięsne – przed podaniem należy sprawdzić, czy mięso zostało dobrze ugotowane; deseczkę, na której kroiliśmy surowe mięso, należy dokładnie umyć i często ją zmieniać. Nie wolno kilkakrotnie zamrażać i odmrażać produktów. Istotne jest także, by żywność przechowywać w odpowiedniej temperaturze. Zanim dotkniemy jakichkolwiek produktów spożywczych, powinniśmy dokładnie umyć ręce. Należy zachować ostrożność, przyrządzając potrawy z jaj, bo niejednokrotnie są one źródłem zakażenia salmonellą. Objawy zatrucia pokarmowego są niezwykle uciążliwe dla normalnego funkcjonowania organizmu, dlatego lepiej zapobiegać zatruciom niż je leczyć.