Zatrucie pokarmowe - przyczyny, zapobieganie

Zatruciem pokarmowym nazywamy zaburzone działanie układu pokarmowego wskutek zjedzenia pokarmu wraz z aktywnymi drobnoustrojami chorobotwórczymi lub ich toksynami. Objawy zatrucia pokarmowego to między innymi: wymioty, biegunki, niekiedy także gorączka. Mogą one pojawić się bezpośrednio po spożyciu skażonej żywności bądź dopiero następnego dnia. Zatrucie pokarmowe jest niebezpieczne szczególnie dla zdrowia kobiet w ciąży, osób starszych oraz chorych z obniżoną odpornością.

1. Przyczyny zatrucia pokarmowego

Ze względu na przyczynę, zatrucia pokarmowe możemy podzielić na:

Zatrucie bakteryjne – spowodowane zjedzeniem żywych komórek bakteryjnych lub ich toksyn. Wśród nich znajdują się:

• Intoksykacja – czyli dostanie się do przewodu pokarmowego toksyn wytworzonych przez bakterie w pokarmie. Powszechne jest zatrucie pokarmowe endotoksynami bakteryjnymi, czyli składnikami ściany komórkowej bakterii Gram-ujemnych. Znacznie groźniejsze, choć na szczęście coraz rzadsze, są zatrucia egzotoksynami, np. jadem kiełbasianym, enterotoksyną gronkowcową czy cytotoksynami niektórych szczepów pałeczki okrężnicy.
• Infekcje – bakterie kolonizują w tym przypadku komórki nabłonka jelitowego. Do tego typu zaliczają się zatrucia salmonellą.
• Toksykoinfekcje – zatrucie mieszane bakteriami i ich toksynami. Objawy: biegunka, ból brzucha. Zwykle wystarczą ścisła dieta, duże ilości płynów i węgiel leczniczy. Jeśli biegunka utrzymuje się dłużej niż dobę, należy zwrócić się do lekarza o pomoc.

Pałeczki salmonelli

Dur brzuszny jest ostrą chorobą zakaźną wywoływaną przez pałeczkę duru brzusznego (Salmonella typhi).

zobacz galerię

Wirusowe zatrucie pokarmowe – wirusy powodują najczęściej zapalenie żołądka i jelit, co objawia się wymiotami i biegunką. Leczenie zatrucia pokarmowego obejmuje dietę i uzupełnianie płynów. Ten typ zatruć pojawia się często u dzieci.

Zatrucie grzybicze – powstają w wyniku stałego przyjmowania żywności, która zanieczyszczona jest toksynami grzybów pleśniowych. Skutkuje uszkodzeniem narządów miąższowych, a zwłaszcza wątroby i nerek. Ważne jest, aby nie spożywać produktów spleśniałych. Pamiętać należy, że jeśli pleśń pojawiła się na jakimś fragmencie produktu, to występuje w całym towarze i nie wystarczy tylko odjąć części, na której jest widoczna. Pleśń może rozwijać się również w produktach przechowywanych w ciepłych i wilgotnych miejscach.

2. Zapobieganie zatruciom pokarmowym

Bakterie obecne są wszędzie i trudno się przed nimi ustrzec. Możemy jednak zapobiec zatruciom pokarmowym. Jeżeli chcemy jeść zdrowo i bezpiecznie, powinniśmy kupować żywność w sprawdzonych sklepach – dotyczy to zwłaszcza sklepów, w których kupujemy lody i ciasta.

Powinniśmy także uważnie przygotowywać potrawy. Zawsze przedtem należy spojrzeć, czy data ważności danego produktu jest wciąż aktualna. Ponadto trzeba zachować szczególną ostrożność, przyrządzając potrawy mięsne – przed podaniem należy sprawdzić, czy mięso zostało dobrze ugotowane; deseczkę, na której kroiliśmy surowe mięso, należy dokładnie umyć i często ją zmieniać.

Nie wolno kilkakrotnie zamrażać i odmrażać produktów. Istotne jest także, by żywność przechowywać w odpowiedniej temperaturze. Zanim dotkniemy jakichkolwiek produktów spożywczych, powinniśmy dokładnie umyć ręce. Należy zachować ostrożność, przyrządzając potrawy z jaj, bo niejednokrotnie są one źródłem zakażenia salmonellą. Objawy zatrucia pokarmowego są niezwykle uciążliwe dla normalnego funkcjonowania organizmu, dlatego lepiej zapobiegać zatruciom niż je leczyć.