ADHD u dorosłych daje nietypowe objawy. "Początek poważnych problemów psychicznych"
Gadatliwość, bałaganiarstwo, odkładanie na ostatnią chwilę. Choć brzmi niegroźnie, w rzeczywistości może sygnalizować ADHD. Dorosłych z tym zaburzeniem przybywa lawinowo, ale nadal wiele osób żyje bez diagnozy. - Popadamy we frustrację, a to może być początek poważnych problemów psychicznych - ostrzega psycholog Dominika Wach-Pleskot.
1. "Albo robię coś na maksa, albo wcale"
Dorosłych z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ang. attention deficit hyperactivity disorder, ADHD) przybywa lawinowo, a specjaliści alarmują, że aktualnie obserwują już nie wzrost, a prawdziwy wysyp takich przypadków.
Choć szacuje się, że ADHD może już dotyczyć nawet miliona Polaków, nadal wiele osób żyje bez diagnozy. Dlatego tak istotne jest budowanie świadomości o tym zaburzeniu, które - jeśli pozostanie niezdiagnozowane i nie jest właściwie leczone - może nawet zniszczyć życie zawodowe i prywatne.
Zaangażowały się w m.in. prężnie działające w sieci Red Lipstick Monster i Martyna Kaczmarek. Influencerki wspólnie nagrały filmik, w którym dzielą się własnymi doświadczeniami z ADHD (obie zostały zdiagnozowane jako dorosłe kobiety) i otwarcie mówią o objawach, jakie im towarzyszą.
- Albo robię coś na maksa, albo nie robię tego w ogóle - przyznaje w nagraniu Martyna. Dodaje, że jest "turbobałaganiarą" i "całe życie coś gubi".
- Kiedy siedzę i patrzę w dal zamrożona, to nie odpoczywam - mówi z kolei Red Lipstick Monster. Dodaje, że słyszała wcześniej od lekarzy różne diagnozy, ale żadna do niej nie pasowała.
Influencerki zachęcają też do szukania przyczyny "uprzykrzających życie" dolegliwości i podkreślają, że profesjonalna diagnoza jest kluczowa.
2. ADHD może prowadzić do innych zaburzeń
- Dorosłych pacjentów z ADHD w ostatnim czasie przybywa lawinowo i można się spodziewać, że ta tendencja będzie się utrzymywać, biorąc pod uwagę rosnącą świadomość tego zaburzenia zarówno wśród pacjentów, jak i specjalistów - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie psycholog Dominika Wach-Pleskot z Poradni Zdrowia Psychicznego Psychoklinika.
Jeszcze do niedawna to zaburzenie było bardzo stereotypowo kojarzone z dziećmi, a zwłaszcza niegrzecznymi, nadpobudliwymi chłopcami. Tymczasem dotyczy to również dziewczynek, a potem dorosłych kobiet.
- Aktualnie mamy nawet więcej diagnoz właśnie u kobiet. Wynika to z faktu, że już jako dziewczynki potrafią się lepiej maskować i dostosowywać do społecznych oczekiwań. Rozmarzona dziewczynka, która patrzy w okno, nie będzie stwarzała problemu, bo nie przeszkadza na lekcji. A takie "bujanie w obłokach" może być właśnie pierwszym sygnałem ADHD. Mężczyźni, którzy już w dzieciństwie słyszeli, że są niegrzeczni, impulsywni, wcześniej dostają diagnozę - zaznacza ekspertka.
Tymczasem niezdiagnozowane ADHD może w dorosłym życiu przyczyniać się do kolejnych i bardzo poważnych problemów zdrowotnych.
- Jeśli widzimy, że nie wychodzi nam na uczelni, w pracy, mamy problem z nawiązaniem relacji i jej utrzymaniem, z organizacją czasu, a także przestrzeni wokół siebie, zaczynamy mieć poczucie winy, popadamy we frustrację i zaniżamy swoją wartość. To może stać się początkiem poważnych problemów psychicznych, m.in. zaburzeń lękowych czy depresji - zwraca uwagę Wach-Pleskot.
Często zdarza się wręcz, że w pierwszej kolejności diagnozowany jest problem psychiczny, który już się rozwinął, a dopiero potem okazuje się, że jego podłożem jest ADHD.
3. Odpływające myśli, chaos i niepokój
Dlatego, kiedy zapali się "czerwona lampka", nie należy zwlekać z wizytą u specjalisty, a tym bardziej diagnozować się na własną rękę i sięgać po leki.
- Pamiętajmy, że diagnoza ADHD nie jest taka oczywista, jak może się wydawać, że wystarczy impulsywność, brak cierpliwości i odkładanie wszystkiego na ostatnią chwilę. To są oczywiście objawy, ale nie występują one oddzielnie i nie są tymczasowe - zaznacza ekspertka.
Wyjaśnia, że diagnoza obejmuje dwie grupy objawów - dotyczące problemów ze skupieniem uwagi oraz nadpobudliwością. Jest też typ mieszany.
- W przypadku problemów z uwagą, to trudność w skupieniu się na szczegółach, a jeśli musimy to zrobić, potrzebujemy na to znacznie więcej czasu, niż przeciętnie wymaga tego konkretne zadanie. To także problem z utrzymaniem uwagi podczas rozmowy z powodu "odpływających myśli", których nie do końca kontrolujemy, a także z przestrzeganiem wszelkich instrukcji, regulaminów czy poleceń w pracy oraz prokrastynacja, czyli odkładanie ważnych i trudnych zadań na ostatnią chwilę - tłumaczy Dominika Wach-Pleskot.
Takie osoby często zaczynają też nowe zadania, nie kończąc tego, co zaczęły wcześniej, a także zapominają nawet o ważnych terminach. Ponadto pracują chaotycznie, a także stwarzają chaos wokół siebie. Posprzątanie tego wiecznego bałaganu jest stale odkładane na później.
Symptomy związane z nadpobudliwością można zauważyć u osób, które dużo i szybko chodzą, nie mogą usiedzieć dłużej w jednym miejscu, są gadatliwe, a ich nerwowość objawia się np. obgryzaniem paznokci czy bawieniem się np. włosami.
Takie osoby szybko zmieniają temat rozmowy, często przerywają innym i mają ogromną trudność z odpoczynkiem, bo stale mają poczucie, że muszą coś robić i towarzyszy im poczucie wewnętrznego niepokoju.
Oprócz objawów ważne jest też to, jak długo się utrzymują (to musi być co najmniej 6 miesięcy) i czy w dzieciństwie wystąpiły pierwsze symptomy (jeśli sami tego nie pamiętamy, warto porozmawiać o tym np. z rodziną).
- Fakt, że mamy taki wysyp diagnoz ADHD, może niepokoić, ale dla osób, które zmagają się z tym zaburzeniem, diagnoza jest wybawieniem, ulgą i zdjęciem z nich poczucia winy za to, że czują się gorsi od innych czy nie pasują do otoczenia. To pierwszy krok do tego, by zrozumieć, że z tym można żyć, jeśli odpowiednio to leczymy i korzystamy z terapii. Problem jest od nas niezależny i tkwi w specyficznej budowie mózgu, z którą już się rodzimy - tłumaczy psycholog.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.