Alkoholizm u kobiet - konsekwencje, współuzależnienie, leczenie

Zmiany hormonalne, związane z cyklem miesięcznym oraz stosowanymi preparatami hormonalnymi, np. doustną antykoncepcją, również wpływają na efekty działania alkoholu. Przez to wchłanianie alkoholu może być szybsze, a szybkość jego eliminacji z organizmu – wydłużać się. Straty zdrowotne spowodowane piciem pojawiają się u kobiet o kilka lat wcześniej niż u mężczyzn. Dlatego też kobiety uzależniają się od alkoholu szybciej niż mężczyźni doświadczają wielu powikłań alkoholizmu.

Do ciężkich powikłań zdrowotnych należą w szczególności marskość wątroby z jej postępującą niewydolnością oraz uszkodzenie serca, układu nerwowego, nadciśnienie tętnicze. Należy pamiętać, że alkohol wywiera toksyczny wpływ na wszystkie tkanki i organy.
Przykrym dla kobiet objawem może być niszczący wpływ na cerę, spowodowany zniszczeniem naczyń krwionośnych, przerostem gruczołów i przedwczesnym starzeniem się skóry. Skóra staje się opuchnięta, zaczerwieniona, z poszerzonymi, popękanymi naczyniami, zwracającymi uwagę otoczenia.

Poważnym zagadnieniem jest picie nawet niewielkich ilości alkoholu w czasie ciąży, które zawsze związane jest z ryzykiem ciężkiego uszkodzenia płodu.

Niszczący wpływ alkoholizmu na psychikę powoduje depresję, zaburzenia lękowe, psychozy oraz próby samobójcze. Leczenie tych zaburzeń jest trudne, a wręcz – niemożliwe, jeśli jednocześnie nie jest podejmowana terapia uzależnienia.

Kobiety często piją alkohol w samotności, podczas nieobecności domowników. Funkcjonowanie kobiety uzależnionej dość długo pozostaje bez zarzutu i nie budzi niepokoju bliskich. Kobiety stosują również sposoby ułatwiające kamuflaż: perfumy, środki odświeżające oddech, mocny makijaż ukrywający przekrwienie skóry twarzy. Zdarza się, że najbliższa rodzina zostaje zaskoczona w chwili, gdy pojawiają się groźne powikłania lub nasilony zespół abstynencyjny wymagający leczenia szpitalnego. Bliscy mogą wówczas nie dowierzać stawianej przez lekarzy diagnozie uzależnienia. Wiąże się to częściowo ze stereotypem pijaczki: kobiety zaniedbanej, rozwiązłej, awanturującej się.

W związku jednak z równouprawnieniem płci i zmianą społecznej roli kobiet coraz częściej widoczny jest model picia, dotychczas ,,zarezerwowany” dla mężczyzn. Nikogo obecnie nie bulwersuje sytuacja, w której kobiety umawiają się na wspólne wyjście do pubu. Niepokojące staje się również spożywanie alkoholu przez nastolatki – alkohol wywiera bowiem szczególnie niebezpieczny wpływ na rozwijający się układ nerwowy i kształtującą się psychikę.

Jednym z ważniejszych czynników zwiększających ryzyko powstania uzależnienia jest alkoholizm partnera. Kobieta może zacząć wspólne picie ze swoim mężem, łudząc się, że dzięki temu będzie pił mniej, że zatrzyma go to w domu, zmniejszy problemy i wydatki, które wiążą się z piciem poza domem. Wówczas potrzebna jest terapia zarówno uzależnienia, jak i współuzależnienia.

Skutkami alkoholizmu bywają przemoc ze strony partnera, osamotnienie, traumatyczne doświadczenia wyniesione z rodziny alkoholowej. Innym powodem picia staje się również chęć odniesienia sukcesu zawodowego i towarzyskiego. Rozluźniający, uspokajający i nasenny efekt alkoholu pomaga początkowo ukoić skołatane nerwy i daje złudne poczucie, że problemy oddalają się, nikną. Euforyzujący wpływ mniejszych dawek alkoholu daje poczucie większej atrakcyjności i pewności siebie. Stopniowo jednak kontrola nad własnym życiem zaczyna się wymykać, a dominującą rolę odgrywa alkohol. Coraz więcej czasu poświęca się na jego zdobywanie, upijanie się, pozostawanie pod wpływem alkoholu i łagodzenie przykrych objawów abstynencyjnych. Na bok zostają odsunięte inne wartości: dom, rodzina, związek, dzieci, praca, pasje i zainteresowania. Rozpadowi relacji z bliskimi towarzyszą zmiany w wyglądzie i zachowaniu, zauważalne dla otoczenia.

Narastającym problemem staje się ostatnio również uzależnienie krzyżowe od alkoholu i leków nasennych. Kobiety szczególnie często sięgają po leki uspokajające i nasenne, aby łagodzić objawy abstynencyjne. Często występują naprzemiennie ciągi alkoholowe i lekowe.
Zdarza się, że objawy występujące po odstawieniu alkoholu: nerwowość, drażliwość, bezsenność, drżenie rąk są zgłaszane przez kobiety jako objawy ,,nerwicy”. Zatajając przed lekarzem uzależnienie od alkoholu, mogą uzyskać recepty na leki uspokajające i nasenne.

Rozmowa na temat uzależnienia i rozpoczęcia leczenia bywa trudna dla otoczenia. Może się to wiązać z obawą przed nadmierną, emocjonalną reakcją, uważaną za typową dla kobiet. Innym powodem może być lęk przed napiętnowaniem przez otoczenie osoby uzależnionej. Nazwanie problemu jest jednak konieczne. Można to zrobić w sposób, który nie jest piętnujący, przedstawić leczenie jako ofertę, na której można skorzystać. Uzależnienie od alkoholu jest chorobą, która wymaga specjalistycznej terapii.

Leczenie opiera się przede wszystkim na psychoterapii grupowej oraz indywidualnych rozmowach z wykwalifikowanym terapeutą uzależnień. Psychoterapia odbywa się w ramach poradni leczenia uzależnień lub stacjonarnego oddziału leczenia odwykowego. W tych placówkach można uzyskać pomoc lekarza psychiatry. Istotnym elementem terapii jest również uczestnictwo w grupach wsparcia AA i Al-Anon.