Ciała obce w przełyku – objawy i postępowanie
Ciała obce w przełyku to przedmioty i kęsy jedzenia, które po dostaniu się do przełyku zostały przyczepione do jego ścian lub z powodu swojego dużego rozmiaru nie są w stanie przejść dalej. Ciała obce zwykle zatrzymują się w okolicy ust przełyku, najczęściej połykane są monety, plastikowe lub metalowe fragmenty przedmiotów i baterie, a najpewniejszą metodą ich usuwania jest metoda endoskopowa. Co jeszcze warto wiedzieć?
1. Czym są ciała obce w przełyku?
Ciała obce w przełyku to przedmioty, które po przedostaniu się do światła przełyku zostają zawieszone na jego ścianie bądź nie są w stanie go przejść z uwagi na swoją wielkość i kształt. Najczęstszymi miejscami zatrzymywania się ciał obcych w przełyku są fizjologiczne zwężenia przełyku. Dominuje pierwsze zwężenie, czyli okolica ust przełyku. Obecność ciała obcego w przełyku to jedna z częstszych przyczyn hospitalizacji pacjentów na oddziałach laryngologii.
Ciała obce dostają się do przełyku najczęściej przez przypadek, a problem zwykle dotyczy dzieci, choć zdarza się i dorosłym. Co sprawia problem? Małe zabawki, spinki, klocki, monety, guziki, orzeszki czy duże kęsy twardych owoców bądź warzyw (np. marchew czy jabłko). Według specjalistów u dorosłych najczęściej dochodzi do uwięźnięcia w przełyku kęsów pokarmu, u dzieci natomiast dominują monety lub fragmenty zabawek.
Choć wypadek z utknięciem ciała obcego w przełyku może się zdarzyć każdemu, wystarczy pośpiech i chwila nieuwagi, najczęściej problem dotyczy:
- osób w podeszłym wieku, zwłaszcza cierpiących na zaburzenia połykania, nie posiadających zębów lub będących po zabiegach operacyjnych w okolicy krtani i gardła,
- osób chorych psychicznie,
- alkoholików,
- więźniów,
- osób chorujących na zapalenie przełyku, raka przełyku i zwężeń wynikających z innych jednostek chorobowych.
2. Objawy obecności ciał obcych w przełyku
Objawy zalegania ciała obcego w przełyku zależą od poziomu, na którym się ono zatrzymało. Najczęściej ciało obce w przełyku wywołuje takie objawy jak:
- trudności w połykaniu, niemożność połykania,
- ślinotok,
- nudności,
- wymioty,
- dolegliwości bólowe w miejscu zalegania ciała obcego,
- zachłystywanie się śliną,
- napady kaszlu.
Często dolegliwości przypominają uwięźnięcie ciała obcego w drogach oddechowych, ponieważ pojawia się duszność czy krztuszenie. Jeśli pojawia się ślinotok i brak możliwości przełykania, oznacza to całkowite zablokowanie światła przełyku.
Czasem obecność ciała obcego w przełyku może nie wywoływać żadnych objawów, ale jeżeli pozostanie w nim dłużej, powstaje odczyn zapalny na ścianach przełyku w postaci obrzęku. Mogą też pojawić się dolegliwości wskazujące na perforację ściany przełyku.
Perforacja odcinka szyjnego wywołuje ból, naciek zapalny na szyi oraz odmę podskórną na szyi. Z kolei perforacja na wysokości drugiego zwężenia przełyku wywołuje ostry ból w klatce piersiowej, który nasila się zwłaszcza podczas przełykania lub oddychania.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
3. Diagnostyka ciała obcego w przełyku
Diagnostyka i potwierdzenie obecności ciała obcego w przełyku zawsze wymaga przeprowadzenia pełnej diagnostyki, opartej wywiadzie i badaniu laryngologicznym. Bardzo ważne jest badanie migdałków oraz zachyłków gruszkowatych i nasady języka. Podczas badania laryngologicznego lekarz stwierdza zaleganie śliny w gardle dolnym.
Często konieczne są badania dodatkowe. Mowa o RTG klatki piersiowej obejmującym szyję i nadbrzusze w projekcji przednio-tylnej i bocznej. Wynik badania powinien wykazać obecność ciała obcego w przełyku. Drugim badaniem diagnostycznym jest tomografia komputerowa w sytuacjach niejasnych. Dzięki niej można ocenić lokalizację ciała obcego w przełyku oraz sąsiadujących struktur i tkanek miękkich.
U pacjentów z ujemnym lub negatywnym wynikiem badania radiologicznego zaleca się uzupełniająco endoskopowe badanie przełyku.
Zdecydowana większość ciał obcych przechodzi przez przewód pokarmowy i nie daje żadnych objawów. Jedynie około 10 % sytuacji wymaga interwencji. W każdym przypadku ciało obce musi zostać usunięte z przełyku. Im dłużej przedmiot w nim zalega, tym większe ryzyko powikłań.
Ponieważ przedłużone zaleganie ciała obcego przełyku zwiększa ryzyko powikłań, w tym także perforacji ściany przełyku, konieczne jest szybkie leczenie. Najczęściej stosowaną metodą jest bezpośrednia wizualizacja światła przełyku za pomocą endoskopów elastycznych bądź sztywnych.
Endoskopia przełyku jest najczęstszą i najskuteczniejszą metodą leczenia zalegania ciała obcego. Przed zabiegiem należy wziąć pod uwagę: wiek chorego, lokalizację ciała obcego oraz jego wielkość i kształt, a także dokonać oceny ścian przełyku pod kątem uszkodzeń i ewentualnych zmian chorobowych.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.