Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Paulina Witek

Upośledzenie umysłowe - rozpoznanie, przyczyny, podział

Upośledzenie umysłowe to nie jest choroba – to raczej obniżenie poziomu funkcjonowania intelektualnego i umiejętności przystosowawczych, spowodowane przez różne czynniki.
Upośledzenie umysłowe to nie jest choroba – to raczej obniżenie poziomu funkcjonowania intelektualnego i umiejętności przystosowawczych, spowodowane przez różne czynniki. (AdobeStock)

Upośledzenie umysłowe, czyli inaczej niepełnosprawność intelektualna, to zaburzenie rozwojowe oznaczające, że osoba nim dotknięta ma iloraz inteligencji poniżej 70. Łączy się to także z zaburzeniami funkcjonowania w społeczeństwie, umiejętności zadbania o siebie i sprawności umysłowej. Około 1-3 proc. społeczeństw rozwiniętych jest dotkniętych upośledzeniem w różnym stopniu.

spis treści

1. Upośledzenie umysłowe - rozpoznanie i przyczyny

Upośledzenie umysłowe oznacza:

  • że osoba dotknięta upośledzeniem umysłowym ma IQ poniżej 70,
Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"
Dziewczynka z upośledzeniem umysłowym
Dziewczynka z upośledzeniem umysłowym

Na zdjęciu widoczne różnice w budowie twarzy i czaszki dziewczynki z upośledzeniem.

zobacz galerię
  • że ma trudności w co najmniej dwóch z wymienionych dziedzin: komunikacji, codziennym funkcjonowaniu, stanowieniu o sobie, pracy, prowadzeniu domu, zachowaniu bezpieczeństwa i dbaniu o zdrowie, dbaniu o własne potrzeby, korzystaniu ze wsparcia społecznego,

Objawy pojawiają się przed ukończeniem 18. roku życia.

Upośledzenie umysłowe to nie jest choroba – to raczej obniżenie poziomu funkcjonowania intelektualnego i umiejętności przystosowawczych, spowodowane przez różne czynniki.

Zaburzenia uwarunkowane genetycznie (zaburzenia chromosomalne) wywołujące upośledzenie umysłowe to między innymi:

  • zespół Downa,
  • zespół delecji 11q,
  • zespół kruchego chromosomu X.

Choroby metaboliczne, dziedziczone w sposób autosomalny recesywny, w przebiegu których pojawia się upośledzenie umysłowe, to:

Upośledzenie umysłowe może być także wywołane problemami w okresie prenatalnym. Są to między innymi:

Niepełnosprawność intelektualna może więc wynikać z zakażenia matki różyczką, toksoplazmozą czy cytomegalią. Im wcześniej w czasie ciąży pojawi się choroba, tym poważniejsze może mieć skutki.

Także toksyczne substancje mogą wywołać upośledzenie umysłowe. Najczęściej jest to etanol, wywołujący u dziecka pijącej matki alkoholowy zespół płodowy (FAS). Bardzo niebezpieczne jest także niedotlenienie, które może się pojawić w trakcie porodu. Może ono wywołać u noworodka mózgowe porażenie dziecięce. Istnieją także choroby, które mogą wywołać upośledzenie u dziecka – są to zapalenie opon mózgowych i zapalenie mózgu.

2. Upośledzenie umysłowe - podział

Upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim nie powoduje niesamodzielności i niezaradności społecznej. Osoby z takim upośledzeniem umysłowym są w stanie prowadzić normalne życie rodzinne. IQ wynosi w takim przypadku 69-50. Rozwój umysłowy zatrzymuje się na poziomie dwunastolatka.

Upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym to zatrzymanie się rozwoju intelektualnego na poziomie dziewięciolatka. To upośledzenie wiąże się także z pewnym niedorozwojem zdolności interpersonalnych i społecznych, a także motorycznych. Osoby dotknięte tym typem upośledzenia nie są w stanie wykonywać skomplikowanej pracy, ale zaleca się dla nich pracę w zakładach pracy chronionej.

Upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym oznacza, że rozwój osoby nim dotkniętej zatrzymuje się na poziomie sześciolatka. Oznacza to, że są w stanie wykonywać bardzo proste prace, a także zadbać o siebie w ograniczony sposób. IQ wynosi w takich przypadkach 34-20.

Najcięższe upośledzenie umysłowe to upośledzenie umysłowe w stopniu głębokimiloraz inteligencji poniżej 20. Wymaga stałej opieki i dużo pracy, aby nauczyć dotkniętą upośledzeniem osobę podstawowych czynności lub choćby sygnalizowania potrzeb fizjologicznych.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze