Cholina w ciąży – funkcje, zapotrzebowanie i źródła
Cholina w ciąży odgrywa ważną rolę. Ponieważ jej wpływ na rozwój płodu jest nie do przecenienia, a zapotrzebowanie na ten składnik odżywczy u kobiet w ciąży i karmiących piersią wzrasta, bardzo ważna jest jej optymalna podaż. Nie każda kobieta ma tego świadomość. Szacuje się że około 90 proc. ciężarnych nie przyjmuje zalecanej dawki choliny. Co trzeba wiedzieć?
1. Cholina – co to jest?
Cholina to naturalna amina i organiczny związek chemiczny zawierający w swojej budowie grupę metylową. Niegdyś zaliczano ją do witamin z grupy B (witamina B4), jednak pod koniec lat 90. XX w. Institute of Medicine w USA (National Academy of Medicine) zakwalifikował ją do niezbędnych składników odżywczych (essentials nutriets).
Substancja ta ma duże znaczenie dla zdrowia człowieka na różnych etapach jego życia. Z uwagi na jej pozytywny wpływ na rozwój płodu, suplementacja choliną jest szczególnie ważna w przypadku kobiet w ciąży.
2. Cholina – występowanie
Gdzie występuje cholina? Jej źródłem może być wiele produktów spożywczych. Naturalnie cholinę znaleźć można w produktach odzwierzęcych. Jej najbogatszym źródłem są przede wszystkim:
Ponadto cholina występuje także w niektórych warzywach. Można ją znaleźć w:
Jej źródłem są również ziarna soi, grochu oraz soczewica.
Niestety dostarczenie do organizmu niezbędnej dawki choliny za pomocą wyłącznie diety jest bardzo trudne. Nie pomaga nawet to, że organizm ciężarnej jest w stanie sam syntetyzować ją w zwiększonej ilości. Dlatego też często konieczne jest dostarczanie choliny do organizmu za pomocą gotowych suplementów.
3. Dlaczego cholina w ciąży jest ważna?
Cholina w ciąży jest bardzo ważnym składnikiem odżywczym. Ma ona istotny wpływ na wiele procesów fizjologicznych w okresie prenatalnym. Jej odpowiedni poziom jest niezbędny do:
- optymalnego rozwoju płodu,
- prawidłowej funkcji łożyska,
- właściwej pracy wątroby matki.
Niedobór choliny w ciąży może przyczynić się do dysfunkcji łożyska oraz do zaburzeń rozwojowych płodu. Za niska podaż substancji może przyczyniać się do zwiększonego ryzyka wystąpienia wad cewy nerwowej u dziecka, wystąpienia stanu przedrzucawkowego u ciężarnej, przedwczesnego porodu czy niskiej masy urodzeniowej noworodka.
Niektóre badania dowodzą, że w przypadku genetycznych zaburzeń przetwarzania choliny w organizmie ciężarnej, u dziecka wzrasta ryzyko zespołu Downa. Dlatego też wielu specjalistów zaleca uwzględnić cholinę w profilaktyce perinatologicznej.
Zespół Downa jest wrodzoną chorobą, która w wielu przyszłych rodzicach budzi ogromny niepokój. Świadczą o tym liczne pytania, zadawane zarówno w gabinecie lekarskim, jak i na internetowym forum – jak rozpoznać zespół Downa w ciąży? Objawy płodowe to przede wszystkim zwiększony wymiar przezierności karkowej lub brak uwidocznienia kości nosowej w wyniku badania USG. Jednak, żeby prawidłowo zdiagnozować chorobę na wczesnym etapie ciąży, konieczne jest wykonanie innych badań prenatalnych, które zaleci lekarz.
4. Funkcje choliny w ciąży
Cholina działa wielokierunkowo, pełni w organizmie różnorodne funkcje. Jest niezbędna do:
- transportu międzykomórkowego (składnik lipoprotein),
- syntezy neuroprzekaźników (prekursor acetylocholiny),
- sygnalizacji komórkowej (składnik fosfolipidów, np. lecytyny),
- donacji grup metylowych w wielu reakcjach chemicznych zachodzących w komórkach.
Cholina jest podstawowym elementem składowym błon komórkowych, a jej braki mogą skutkować niekorzystnymi zmianami w ich budowie i zaburzeniem procesów naprawy DNA, ale i nadprodukcją wolnych rodników.
Właściwości choliny sprawiają, że substancja ta ma bardzo duży wpływ zarówno na dobrostan matki, jak i rozwój dziecka i to już od momentu pierwszych podziałów komórek w macicy. Okazuje się bowiem, że:
- warunkuje właściwą pracę wątroby u matki,
- wpływa na prawidłową funkcję łożyska (stymulacja ukrwienia),
- jest drugim, obok kwasu foliowego, związkiem mającym wpływ na zapobieganie wadom cewy nerwowej u płodów,
- wpływa na układ nerwowy, zwłaszcza hipokamp, to jest obszar mózgu odpowiedzialny za pamięć wzrokową i orientację przestrzenną; ma pozytywny wpływ na rozwój mózgu płodu, poprawę szybkości przetwarzania informacji przez niemowlęta; wspomaga procesy pamięciowe i psychologiczne,
- redukuje poziom homocysteiny, będącej czynnikiem odpowiedzialnym za powstawanie wad rozwojowych u dziecka,
- wpływa na gospodarkę lipidową,
- reguluje poziom aktywności genów, wspomaga naprawę wadliwego DNA, wykazuje właściwości epigenetyczne, wpływając na właściwe odczytywanie informacji zawartych w genach,
- minimalizuje ryzyko pojawienia się stanu przedrzucawkowego,
- poprzez modulowanie reakcji przysadki mózgu na czynniki stresogenne wpływa na minimalizowanie ryzyka wystąpienia u dziecka chorób wywołanych przewlekłym stresem (cukrzyca typu II, nadciśnienie tętnicze).
Oznacza to, że od odpowiedniej ilości choliny w organizmie ciężarnej w dużym stopniu zależy prawidłowy rozwój i zdrowie jej dziecka.
5. Zapotrzebowanie na cholinę w ciąży
Szacuje się, że zapotrzebowanie na cholinę wynosi ok. 450 mg/d u ciężarnych i 550 mg/d u kobiet karmiących. Oznacza to, że zarówno ciąża, jak i laktacja to okresy cechujące się szczególnie wysokim zapotrzebowaniem na cholinę, którą trudno byłoby dostarczyć tylko z diety. Utrzymanie optymalnego jej poziomu w organizmie oraz zapewnienie dziecku odpowiednich warunków do rozwoju w łonie matki, gwarantuje więc suplementacja choliny.
Suplementy z choliną
Specjaliści zalecają suplementację tej substancji pod postacią wieloskładnikowych preparatów z choliną, najlepiej dedykowanych specjalnie kobietom w ciąży i w okresie karmienia. Kapsułki i tabletki z choliną dostępne są w większości aptek. Cholinę w tym czasie należy suplementować zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego.
Choć substancja ta uważana jest za bezpieczną, to w rzadkich przypadkach może prowadzić do pewnych skutków ubocznych. Cholina może powodować rozstrój żołądka lub biegunkę.
Warto zaznaczyć, że na rynku dostępne są też preparaty łączące cholinę z innymi substancjami, np. cholina i inozytol. W ciąży jednak, jak już zostało wspomniane, wszelkie preparaty przyjmować można jedynie po konsultacji lekarskiej. Stosowanie ich na własną rękę w tym okresie może wiązać się z konsekwencjami.
Suplementacja choliną nie tylko w ciąży
Suplementacja choliną zalecana jest nie tylko ciężarnym. Substancja ta wpływa bowiem na prawidłowe funkcjonowanie mózgu, bierze też udział w produkcji lecytyny.
Jaką najlepiej i jak długo stosować cholinę?
Cholina jako suplement występuje w różnych formach. Jej najpopularniejszą formą jest dwuwinian choliny. Inne popularne suplementy, które często polecane są na tematycznych forach, to cytykolina (CDP-cholina), czy alfosceran choliny.
Cholina występuje w postaci suplementów jednoskładnikowych, ale i zawierających wiele innych substancji (zwłaszcza tych na wątrobę). Wybór najlepszego preparatu powinien być podyktowany konkretnymi wskazaniami do stosowania. A czas suplementacji powinien być uzgodniony z lekarzem lub zgodny z zaleceniami producenta.
6. Niedobór choliny w ciąży – objawy
Do objawów niedoboru choliny w diecie dorosłych osób zalicza się stłuszczenie i obumieranie komórek wątroby, uszkodzenie mięśni i homocysteinemię. Mogą pojawić się także kłopoty z koncentracją i pamięcią, czy rozdrażnienie. Niedobór choliny może objawiać się również przewlekłymi i uporczywymi bólami głowy.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
