Trwa ładowanie...

Choroby endokrynologiczne - rodzaje, przyczyny, diagnostyka i leczenie

 Paula Jakubasik
19.01.2024 16:15
Choroby endokrynologiczne to schorzenia układu endokrynnego, który wydziela hormony.
Choroby endokrynologiczne to schorzenia układu endokrynnego, który wydziela hormony. (Adobe Stock)

Choroby endokrynologiczne to grupa schorzeń związanych z zaburzeniami funkcji układu endokrynnego, składającego się z gruczołów wydzielania wewnętrznego, które produkują i uwalniają hormony do krwiobiegu. Hormony pełnią kluczową rolę w regulacji wielu procesów w organizmie, takich jak wzrost, rozwój, metabolizm, funkcje immunologiczne i wiele innych. Jakie są najczęstsze choroby endokrynologiczne?

spis treści

1. Czym są choroby endokrynologiczne?

Choroby endokrynologiczne to grupa schorzeń, charakteryzujących się zaburzeniami struktury, funkcji lub regulacji hormonalnej w układzie endokrynnym. Układ ten stanowi system gruczołów wydzielania wewnętrznego, których głównym zadaniem jest produkcja i uwalnianie hormonów do krwiobiegu w celu regulacji różnorodnych procesów fizjologicznych w organizmie.

Hormony pełnią kluczową rolę w kontrolowaniu wzrostu, rozwoju, metabolizmu, funkcji immunologicznych, równowagi wodno-elektrolitowej, a także regulacji reakcji na stres.

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

W skład układu endokrynnego wchodzą kluczowe gruczoły, takie jak przysadka mózgowa, podwzgórze, tarczyca, przytarczyce, nadnercza, trzustka, jajniki i jądra. Każda z tych struktur jest odpowiedzialna za produkcję specyficznych hormonów niezbędnych do utrzymania homeostazy organizmu.

Choroby endokrynologiczne mogą wynikać z różnych czynników, takich jak defekty genetyczne, procesy autoimmunologiczne, nowotwory, urazy, infekcje czy też nieprawidłowe działanie receptorów hormonalnych.

2. Rodzaje chorób endokrynologicznych

Choroby tarczycy i przytarczyc:

  • niedoczynność tarczycy - charakteryzuje się niedostateczną produkcją hormonów tarczycowych w stosunku do zapotrzebowania organizmu,
  • nadczynność tarczycy - wynika z nadmiernie aktywnego gruczołu tarczycowego, który wytwarza hormony w ilości przewyższającej potrzeby organizmu,
  • zapalenie tarczycy - może być spowodowane bakteriami, grzybami, działaniem leków, a także występować w wyniku czynników genetycznych, np. choroba Hashimoto, wole Riedla,
  • rak tarczycy - obejmuje różne rodzaje nowotworów tarczycy o zróżnicowanym tempie wzrostu i stopniu agresywności.

Choroby nadnerczy:

  • choroba Addisona - to pierwotna niedoczynność kory nadnerczy spowodowana niedoborem hormonów (zwłaszcza kortyzolu), co może być efektem uszkodzenia gruczołów przez choroby zakaźne, nowotwór, zaburzenia metaboliczne lub niewłaściwą odpowiedź autoimmunologiczną,
  • zespół Cushinga - powoduje nadmierną produkcję glikokortykosteroidów przez nadnercza, choroba może być spowodowana obecnością guzów nadnerczy lub nadużywaniem glikokortykosteroidów,
  • guz chromochłonny - nowotwór, który może mieć charakter złośliwy i prowadzić do nadmiernego wydzielania katecholamin.

Choroby podwzgórza i przysadki:

  • niedoczynność przysadki mózgowej - schorzenie jest wynikiem produkcji zbyt małej ilości hormonów przez przysadkę w wyniku urazu, zmian zapalnych lub wrodzonych zaburzeń,
  • guzy przysadki - mogą różnić się wielkością i stopniem inwazyjności, wpływając na wydzielanie konkretnych hormonów, takich jak prolaktyna, kortykotropina czy gonadotropina.

Choroby trzustki:

  • cukrzyca - choroba przewlekła, która wynika z zaburzeń wytwarzania insuliny przez trzustkę lub oporności na jej działanie,
  • rak trzustki - nowotwór złośliwy, początkowo dający niespecyficzne objawy.

Choroby jajników i jąder:

  • zespół policystycznych jajników - najczęstsza choroba endokrynologiczna u kobiet, związana z zaburzeniami hormonalnymi jajników,
  • hipogonadyzm - niedoczynność hormonalna jąder, która powoduje wysoki ton głosu, brak wzwodu i bezpłodność.

3. Diagnostyka chorób endokrynologicznych

Diagnostyka chorób endokrynologicznych jest procesem, który obejmuje różne metody badawcze mające na celu ocenę funkcji gruczołów endokrynnych oraz identyfikację ewentualnych zaburzeń hormonalnych. Pierwszym krokiem jest wywiad medyczny, analiza historii medycznej oraz badanie fizykalne.

Następnie pacjent jest kierowany na badania, takie jak morfologia, oznaczenie poziomu konkretnych hormonów we krwi lub moczu, testy czynnościowe, USG, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie biopsji, scyntygrafii lub testów genetycznych.

4. Leczenie chorób endokrynologicznych

Leczenie chorób endokrynologicznych zależy od specyfiki schorzenia oraz jego przyczyny. Do stosowanych metod należą leki hormonalne, antybiotyki lub kortykosteroidy, interwencje chirurgiczne, radio- i chemioterapia. Nie bez znaczenia jest również zmiana nawyków żywieniowych, wdrożenie aktywności fizycznej i zrezygnowanie z używek.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze