Trwa ładowanie...

Anatomia prącia i mechanizm wzwodu

Avatar placeholder
06.02.2019 15:48
Anatomia prącia i mechanizm wzwodu
Anatomia prącia i mechanizm wzwodu

Wzwód prącia jest integralną częścią ogólnej fizjologii zachowania płciowego u mężczyzny. Choć najintensywniejsze erekcje obserwuje się u mężczyzn między 30. a 40. rokiem życia, to niewykluczone, że zdrowy osiemdziesięcioletni mężczyzna jest także w stanie odbywać stosunki płciowe.

1. Czym są zaburzenia erekcji?

Zgodnie z definicją zaburzenia erekcji (impotencja, niemoc płciowa) polegają na niezdolności do osiągnięcia i/lub utrzymania wzwodu prącia w stopniu wystarczającym do satysfakcjonującej aktywności seksualnej. Zaburzenia wzwodu należą do najczęstszych zaburzeń seksualnych u mężczyzn, gdyż dotyczą niemal co drugiego mężczyzny w wieku 40–70 lat. Co 10. mężczyzna jest całkowicie niezdolny do osiągnięcia erekcji. Częstość występowania zaburzeń erekcji znacząco wzrasta wraz z wiekiem – według statystyk na zaburzenia erekcji skarży się:

  • 1% mężczyzn do 30. r.ż.,
  • 39% mężczyzn w wieku 40 lat,
  • 48% mężczyzn w wieku 50 lat,
  • 57% mężczyzn w wieku 60 lat,
  • 67% mężczyzn w wieku 70 lat.

2. Powszechność problemów ze wzwodem

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

Wyniki te dość jednoznacznie wskazują na szerokie rozpowszechnienie problemów ze wzwodem. Zaburzenia erekcji są dużym problemem psychologicznym, który utrudnia lub wręcz niszczy życie prywatne, intymne, życie w społeczeństwie. Mężczyźni mają poczucie niespełnienia, poczucie bycia gorszym, często izolują się od społeczeństwa.

3. Anatomia prącia

Aby dobrze zrozumieć istotę problemu, warto najpierw bliżej zapoznać się z anatomią męskiego członka. Jest on zbudowany z kilku zasadniczych elementów, a każdy z nich spełnia określoną funkcję.Podstawowymi elementami prącia są:

dwa ciała jamiste – leżą po grzbietowej stronie prącia,
ciało gąbczaste – leży po brzusznej stronie prącia i na końcu członka przechodzi (tworzy) w żołądź prącia,
cewka moczowa – biegnie wewnątrz ciała gąbczastego.

Ciała jamiste oraz ciało gąbczaste otoczone są wspólną warstwą tkanki łącznej, zwaną powięzią prącia. Dodatkowo, każda z tych struktur ma własną osłonkę, tzw. błonę białawą, zbudowaną głównie z włókien kolagenowych. Przerwanie błony białawej w urologii nazywane jest złamaniem prącia.

Ciała jamiste stanowią większą część całego narządu, i to wyłącznie one powodują usztywnienie prącia w czasie wzwodu. Mają gąbczaste utkanie składające się z systemu jamek – stąd też nazwa „ciała jamiste”. Jamki te anatomicznie są obszernymi sieciami naczyń, w których w czasie spoczynku przepływa niewielka ilość krwi, natomiast w czasie wzwodu wypełniają się one obficie krwią, doprowadzając do wzrostu objętości i usztywnienia prącia.

Choć ciało gąbczaste również intensywnie wypełnia się krwią, jego główną funkcją jest osłanianie cewki moczowej w trakcie stosunku przed urazem. Nie odgrywa ono roli w usztywnianiu członka. Pozostaje miękkie i dopasowuje swój kształt zarówno do ciał jamistych, jak i cewki moczowej. Dzięki temu cewka moczowa pozostaje drożna dla wytryskującego nasienia.

4. Rodzaje czynników wyzwalających erekcję u mężczyzny

  • Erekcje psychogenne – czynnikiem wywołującym erekcję są bodźce powstałe w mózgu lub przekazywane do niego. Główną rolę odgrywają tutaj bodźce wzrokowe, słuchowe, węchowe, a także generowane przez wyobraźnię mężczyzny.
  • Erekcje odruchowe – wzwód powstaje w wyniku bezpośredniego drażnienia narządów płciowych zewnętrznych. Odbywa to się w mechanizmie odruchowym, czyli z pominięciem kontroli mózgu. Bodźce dotykowe są przekazywane za pomocą nerwów do ośrodka erekcji w splocie krzyżowym, a stąd następnie wychodzą włókna nerwowe docierające do ciał jamistych prącia i uruchamiające mechanizm napełniania krwią.

W czasie stosunku płciowego oba powyższe mechanizmy erekcji działają jednocześnie, dając potęgujący się efekt.

Erekcje spontaniczne (nocne) – występują u wszystkich zdrowych mężczyzn od niemowlęctwa do późnej starości. Pojawiają się one w czasie fazy snu REM, tj. związanej z marzeniami sennymi. Wzwody występują 4–6 razy podczas snu, a łączny czas ich trwania wynosi ok. 100 minut. Przyczyna powstawania wzwodów nocnych nie jest do końca wyjaśniona. Bierze się pod uwagę samoistne powstawanie impulsów w mózgu i ich przekazywanie do ośrodka erekcji w rdzeniu. Prawdopodobny wpływ ma także zmniejszenie nocnej aktywności serotoninergicznej, co zmniejsza hamowanie ośrodka erekcji. Wynika to z tego, że fizjologicznie serotonina, wydzielana przez włókna nerwowe jako neuroprzekaźnik, hamuje ośrodek erekcji.

5. Mechanizm wzwodu

Aby możliwe było odbycie normalnego stosunku płciowego, konieczny jest prawidłowo działający mechanizm wzwodu. Odbywa się to poprzez zwiększenie objętości, usztywnienie oraz uniesienie prącia.

Strukturą anatomiczną, która odgrywa najważniejszą rolę w mechanizmie erekcji, są ciała jamiste prącia. Zbudowane są one z licznych jamek, które w rzeczywistości są strukturami naczyniowymi.

W prąciu wiotkim jamki są prawie zupełnie opróżnione, a ich ściany zapadnięte. Naczynia bezpośrednio doprowadzające do nich krew są wężowato poskręcane oraz mają zwężone światło przepływu. Krew – można powiedzieć – płynie nieco inną drogą, omijając jamki, przez tzw. anastomozy tętniczo-żylne (połączenia tętniczo-żylne).

W trakcie wzwodu jamki silnie wypełniają się krwią, napinają błonę białawą, a zwiększając swoją objętość, doprowadzają do ucisku żył prącia, uniemożliwiając odpływ krwi. Dzięki temu w prąciu gromadzi się duża ilość krwi. Jamki otrzymują krew głównie z tętnicy głębokiej prącia oraz w mniejszym stopniu z tętnicy grzbietowej prącia, które rozgałęziają się w swym przebiegu.

Aby mogło dojść do wzwodu, konieczne jest pojawienie się bodźca podniecającego. Może on płynąć nerwami z dwóch stron. Pierwszą z nich jest bodziec płynący z mózgu do ośrodka erekcji znajdującego się w rdzeniu kręgowym na wysokości splotu krzyżowego. Są to zazwyczaj bodźce spowodowane wrażeniami wzrokowymi, ale także wyobraźnią i innymi zmysłami.

Drugą drogę stanowią odbierające bodźce dotykowe oraz drażnienie mechaniczne nerwy czuciowe. Ich zakończenia znajdują się w nabłonku żołędzi, napletka i cewki moczowej. Impulsy przewodzone są dalej za pomocą nerwów sromowych do ośrodka erekcji znajdującego się w rdzeniu kręgowym na wysokości splotu krzyżowego.

Z tego ośrodka wychodzi pobudzenie przekazywane za pomocą nerwów przywspółczulnych (nerwy miedniczne), powodujące wzwód prącia. Pod wpływem ich pobudzenia rozpoczyna się wzwód, dochodzi do rozkurczu błony mięśniowej i rozszerzenia się tętnic głębokich prącia i ich odgałęzień oraz zwężenia naczyń żylnych odprowadzających. Dzięki temu krew zaczyna napływać i wypełniać jamki.

Gdy bodziec nerwowy słabnie lub znika, dopływ krwi ustaje, a krew zaczyna odpływać z jamek przez żyły o tej samej nazwie, co tętnice: żyłę głęboką prącia oraz żyłę grzbietową prącia. Krew napływająca do jamek ciała jamistego spełnia jedynie funkcję hydrostatyczną.

Czynniki hormonalne odgrywają bardzo istotną rolę w erekcji. Testosteron jest uważany za hormon ważny dla czynności seksualnych człowieka, jednakże do tej pory nie wyjaśniono dokładnie jego roli. Wiadomo jednak, że zaburzenia hormonalne dotyczące osi podwzgórze – przysadka – jądro prowadzą do impotencji. Choroby innych gruczołów dokrewnych mogą także mieć swój negatywny wpływ.

6. Ejakulacja

Gdy prącie znajduje się w fazie wzwodu i jest stymulowane bodźcami z zewnątrz, dochodzi do ejakulacji, czyli wytrysku nasienia. Emisja jest pierwszą fazą ejakulacji (wytrysku), w czasie której dochodzi do obkurczenia się mięśni gładkich najądrza, nasieniowodów, pęcherzyków nasiennych i gruczołu krokowego. Dzięki temu składniki nasienia są przetransportowane do tylnej części cewki moczowej.

Ejakulacja, poza fazą emisji, obejmuje także zamknięcie szyi pęcherza moczowego (które zabezpiecza przed wstecznym przepływem nasienia do pęcherza moczowego – tzw. wytryskiem wstecznym) i wytrysk właściwy (na zewnątrz). Rytmiczny wypływ nasienia jest uwarunkowany prawidłową stymulacją nerwową.

Bibliografia

Gregoir A. Impotencja, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 832-00-185-36
Konturek S. Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny, Urban & Partner, Wrocław 2007, ISBN 978-83-89581-93-8
Woźniak W. Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Urban & Partner, Wrocław 2003, ISBN 83-87944-74-2
Stearn M. Wstydliwe dolegliwości, D.W. Publishing Co., Szczecin 2001, ISBN 1-57105-063-X

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze