Demencja zaczyna się od serca. Kluczowe są decyzje w średnim wieku
Nowe badania opublikowane na łamach czasopisma "JAMA Neurology" potwierdzają, że niektóre czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego w średnim wieku znacząco zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju demencji do 80. roku życia. Co ważne, ryzyko to okazuje się najwyższe u kobiet, osób czarnoskórych oraz u pacjentów nieposiadających genetycznego wariantu APOE4, związanego z chorobą Alzheimera.
Demencja zaczyna się od serca. Kluczowe są decyzje w średnim wieku
W tym artykule:
Wpływ naczyń krwionośnych na mózg
Układ naczyniowy odgrywa kluczową rolę w kwestii zdrowia mózgu. Odpowiada za dostarczanie tlenu i usuwanie produktów przemiany materii. Zaburzenia w jego funkcjonowaniu nie tylko prowadzą do chorób serca, udarów czy przewlekłej niewydolności nerek, ale również pogarszają funkcje poznawcze i zwiększają podatność na demencję.
Najnowsze wyniki badania ARIC (Atherosclerosis Risk in Communities) pokazują, że do 44 proc. przypadków demencji do 80. roku życia można przypisać niekontrolowanym czynnikom naczyniowym z okresu między 45. a 74. rokiem życia.
Jak zmniejszyć ryzyko demencji?
Średni wiek, kluczowy moment
W badaniu przeanalizowano dane medyczne 7,7 tys. uczestników zebrane na przestrzeni 33 lat. Autorzy zwracają uwagę, że średni wiek życia (45–64 lata) to krytyczny moment, w którym odpowiednia interwencja może znacząco zmniejszyć ryzyko demencji.
Nadciśnienie, cukrzyca i palenie nie tylko uszkadzają drobne naczynia w mózgu, ale także zwiększają stan zapalny i uszkadzają barierę krew–mózg, co może przyspieszać procesy neurodegeneracyjne.
– To, co dobre dla serca, jest dobre także dla mózgu. Zaskakujące było, że ryzyko demencji było nawet wyższe u osób z późnym początkiem problemów naczyniowych, co przeczy przekonaniu, że po 60. roku życia jest już za późno na profilaktykę – zauważa dr Christopher Yi, chirurg naczyniowy z MemorialCare Orange Coast Medical Center.
Nierówności zdrowotne
Autorzy badania zwracają uwagę na istotne różnice demograficzne. Wyższy odsetek demencji związanej z czynnikami naczyniowymi odnotowano u kobiet oraz osób czarnoskórych.
Co ciekawe, większy udział czynników naczyniowych w rozwoju demencji zaobserwowano także u osób nieposiadających allelu APOE4 – genu zwiększającego ryzyko choroby Alzheimera. Może to oznaczać, że dla osób z niższym ryzykiem genetycznym większe znaczenie mają właśnie czynniki środowiskowe i styl życia.
Wnioski: profilaktyka to nie luksus, to konieczność
Badanie podkreśla konieczność wcześniejszego wykrywania i leczenia nadciśnienia, cukrzycy i uzależnienia od tytoniu – najlepiej już w średnim wieku. W opinii naukowców, profilaktyka naczyniowa może zmniejszyć nawet o jedną trzecią globalne obciążenie demencją.
- Potrzebujemy pilnie więcej badań interwencyjnych i wdrożeniowych, które połączą działania z zakresu opieki podstawowej z celami poznawczymi – podsumowuje dr Yi.
Dominika Najda, dziennikarka Wirtualnej Polski
Źródła
- JAMA Neurology
- ARIC
- MemorialCare Orange Coast Medical Center
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
