Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Joanna Gładczak

Hemafereza lecznicza - rodzaje, zastosowanie, wskazania i przeciwwskazania

Avatar placeholder
31.08.2021 16:09
Hemafereza lecznicza
Hemafereza lecznicza

Hemafereza to zabieg usunięcia z krwi określonego składnika. Zabieg wykonywany jest przy użyciu specjalistycznej aparatury - tak zwanych separatorów komórkowych – to specjalne urządzenia przez które przepływa pobierana z układu żylnego pacjenta krew pełna, która następnie zostaje w aparacie oczyszczana z konkretnego składnika, a następnie wraca z powrotem do pacjenta. W separatorze komórkowym dochodzi do oddzielenia komórek krwiotwórczych. Krew pozbawiona tych komórek wraca do dawcy przez drugą igłę, która umieszczona jest w drugiej żyle.

spis treści

1. Rodzaje hemaferezy

Jest kilka rodzajów hemaferezy:

  • Plazmafereza – gdy usuwane jest osocze, czyli częściowa - usuwana jest tylko część osocza, najczęściej 1-1,5 litra, w jego miejsce podawane są płyny zastępcze; całkowita – tak zwana wymiana całkowita; usunięcie 3-4 litrów osocza i następnie podanie w jego miejsce zawsze stosowane są płyny zastępcze; selektywna (perfuzyjna) – po oddzieleniu osocza, zostaje ono przefiltrowane w separatorze i usunięte z niego pozostaje składnik niepożądany (na przykład toksyna), po czym oczyszczone osocze chorego wraca do jego układu krążenia;
  • Cytafereza- gdy usuwane są poszczególne grupy krwinek: erytocytafereza –gdy usuwane są krwinki czerwone; granulocytafereza – gdy usuwane są krwinki białe; limfocytafereza - gdy usuwane są krwinki białe; trombocyt afereza - gdy usuwane są płytki krwi; separacja komórek macierzystych
Zobacz film: "Białaczka"

Możliwe jest separowanie 2 składników równocześnie.

2. Zastosowanie hemaferezy

Obecnie separatory komórkowe służą między innymi do przeprowadzenia zabiegów hemaferezy leczniczej, do izolacji krwiotwórczych komórek macierzystych z krwi obwodowej , a także do zagęszczania i oczyszczania komórek macierzystych znajdujących się we wcześniej pobranym szpiku. Przy pomocy hemaferezy produkuje się także koncentraty poszczególnych krwinek. Tak więc zastosowanie hemaferezy nie ogranicza się tylko do chorób wywodzących się z układu krwionośnego, ale obejmuje również schorzenia neurologiczne, metaboliczne, immunologiczne oraz toksykologiczne.

Pobieranie krwi
Pobieranie krwi

Badania krwi mogą wykryć wiele nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu.

zobacz galerię

3. Wskazania do plazmaferezy

  • zakrzepowa plamica małopłytkowa;
  • demielinizacyjna polineuropatia IgA i IgG;
  • miastenia gravis;
  • zespół Guillaina Barrego (postać ciężka);
  • zespół Goodpasture’a;
  • plamica poprzetoczeniowa;
  • immunizacja w układzie Rh (do 10 tygodnia ciąży);
  • rodzinna hipercholesterolemia.

Są to schorzenia w których wykazano skuteczność metody. W przypadku gwałtownie postępującego kłębuszkowego zapalenia nerek, choroby zimnych aglutynin, zatruciu grzybami wykazano skuteczność hemaferezy porównywalną do innych metod terapeutycznych.

4. Wskazania do cytaferezy

  • poliglobulia (zwiększona liczba krwinek czerwonych) i czerwienica prawdziwa – stosuje się erytrocytaferezę;
  • hiperleukocytoza (znacznie zwiększona liczba białych krwinek) – wykonuje się leukaferezę;
  • niedokrwistość sierpowato komórkowa - stosuje się erytrocytaferezę;
  • nadpłytkowość – stosowna jest trombocytafereza;
  • pozyskiwanie komórek macierzystych do przeszczepów;
  • niezgodność w układzie HLA w przeszczepie alogenicznym szpiku.

5. Przeciwwskazania do hemaferezy

Przeciwwskazaniem do hemaferezy jest wstrząs lub ciężki stan chorego. Zabieg może być obarczony powikłaniami. Skutki niepożądane mogą być spowodowane wprowadzeniem cewnika do żyły centralnej:

  • może pojawić się krwawienie;
  • odma opłucnowa – może powstać na skutek przebicia opłucnej – pojawia się silna duszność, ból w klatce piersiowej, kaszel;
  • zakażenie – może wystąpić na skutek wprowadzenia drobnoustrojów wraz z cewnikiem do światła naczynia, co może skutkować wystąpieniem infekcji.

Kolejną grupą powikłań występującą podczas zabiegów hemaferezy są związane ze stosowaniem leków antykoagulacyjnych, czyli takich które zabezpieczają krew przed krzepnięciem. W tym celu stosuje się cytrynian, który jednak wiąże jony wapnia, co może objawiać się wystąpieniem objawów niedoboru tego minerału pod postacią tężyczki. Objawami tężyczki są: drętwienia i symetryczne kurcze dłoni, przedramion i ramion, następnie kurcze twarzy, kończyn dolnych.

Dochodzić może również do powikłań wynikających ze zmniejszenia czynników krzepnięcia. Pojawić się mogą objawy skazy krwotocznej, czyli mogą wystąpić krwawienia z dziąseł, nosa. Dochodzić może do łatwego powstawania siniaków, na skórze wystąpić może plamica. W wyniku przeprowadzonego zabiegu dojść może do zmniejszenia w organizmie stężenia immunoglobulin, co może być przyczyną zakażeń i infekcji.

W przebiegu plazmaferezy usuwane jest osocze, doprowadzić to może do spadku ciśnienia tętniczego, zaburzeń wodno-elektrolitowych a nawet wstrząsu. W trakcie zabiegu możliwe jest także przeniesienia zakażenia wirusowego (w przypadku wymiany osocza na preparat osoczopochodny). Może wystąpić także hemoliza czyli rozpad krwinek czerwonych, oraz powikłania zatorowe. W bardzo rzadkich sytuacja wystąpić mogą również reakcje alergiczne na podawane płyny. Zabieg zwykle jest dobrze tolerowany i wymaga kilkukrotnego powtarzania.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Leczenie białaczki przewlekłej
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze