Jakie czynniki mogą zafałszować wyniki badań laboratoryjnych?
Dużo mówi się o istocie regularnie wykonywanych badań laboratoryjnych. Proste badanie krwi jest w stanie wiele powiedzieć nam o stanie zdrowia. Zdarza się jednak, że wyniki nie odzwierciedlają stanu faktycznego. Dlaczego?
Błędy popełnić może zarówno pacjent, jak i osoba pobierająca materiał do analizy. Co zatem może wpłynąć na wyniki?
Do laboratorium należy zgłosić się na czczo, co oznacza, że ostatni posiłek należy spożyć 8 godzin przed badaniem. Nieco dłużej (12-13 godzin) wymaga głodzenie w przypadku badania stężenia cholesterolu całkowitego, lipoprotein o dużej gęstości (HDL) oraz trójglicerydów (TG).
Wynik może być fałszywy również wówczas, gdy parametry te oznacza się w okresie dużego stresu oraz w fazie ostrej choroby (uraz, udar, niedawno przebyty zawał serca).
Warto też pamiętać, że w czasie poprzedzającym badanie dopuszcza się wypicie maksymalnie pół szklanki wody mineralnej.
Przeczytaj koniecznie
1. Alkohol? Nie dzień przed badaniem!
Co najmniej 48 godzin przed badaniem krwi nie powinno się spożywać alkoholu. Powoduje on wzrost objętości erytrocytów (MCV), co może sugerować niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego.
Zafałszowane wyniki krwi mogą uzyskać również osoby palące 40 papierosów dziennie. Zauważono, że w ich przypadku wartości hemoglobiny są wyższe w porównaniu do osób, które nie palą. Nałóg nikotynowy może więc maskować niedokrwistość.
2. Aktywność fizyczna przed badaniem krwi
Na wynik badania krwi wpłynąć może również aktywność fizyczna. Jednorazowy wysiłek o umiarkowanym stopniu może prowadzić do zmniejszenia objętości osocza, a w konsekwencji do podwyższenia wartości hematokrytu.
W badaniach krwi wykonywanych po maratonie daje się zauważyć wzrost hematokrytu i liczby płytek krwi (PLT).
W poprawnej interpretacji badań laboratoryjnych diagnoście pomoże również informacja o przyjmowanych przez pacjenta lekach.
Leki przeciwbólowe (np. z grupy NLPZ) mogą wpłynąć na wynik prób wątrobowych, z kolei aspiryna obniża poziom glukozy we krwi i może zafałszować ilość stężenia hormonów tarczycy.
Nie bez znaczenia dla wyniku lipidogramu jest przyjmowanie antybiotyków. Leki te modyfikują również wyniki prób wątrobowych.
Na stężenie bilirubiny we krwi oraz stężenie glukozy wpłynąć może również przyjmowanie dużych dawek witaminy C.
3. Wyniki badania krwi a pobranie próbki
Nie bez przyczyny najlepszą porą na wizytę w laboratorium jest poranek (między 7.00 a 9.00). W organizmie zachodzą bowiem nieustanne zmiany fizjologiczne, które odzwierciedlają się w wynikach badań laboratoryjnych, np. poziom magnezu i potasu we krwi najwyższy jest w godzinach porannych.
Są i takie wartości, które są zupełnie niezależne od pory dnia. Dotyczy to choćby wartości hormonów tarczycy.
Warto pamiętać, by samemu nie interpretować wyników badań. Ich prawidłowe odczytanie wymaga wiedzy medycznej i konieczności uwzględnienia kilku czynników, charakterystycznych dla danego pacjenta. Należy zdawać sobie również sprawę ze zmienność wartości zakresów referencyjnych, które uzależnione są m.in. od wieku, płci, masy ciała, stanu fizjologicznego pacjenta (ciąża, laktacja).
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
