Jukka - właściwości, działanie i zastosowanie
Jukka to popularna roślina, która pełni nie tylko funkcję ozdobną. Wyciąg z jukki jest również stosowany w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym i kosmetycznym. Roślina jest również obecna w sztuce kulinarnej. Cenione są zarówno jej liście, jak i korzeń. Jakie mają właściwości?
1. Co to jest jukka?
Jukka (łac. Yucca L.), znana jako juka, to rodzaj rodzin z rodziny szparagowatych (Asparagaceae). Liczy około 50 gatunków tak bylin, jak i krzewów oraz drzew. Występuje naturalnie w Ameryce Północnej i Środkowej. Ponieważ jest w stanie przetrwać nawet w skrajnie trudnych warunkach atmosferycznych, nazywana jest drzewem życia.
Zastosowanie jukki
Jukka znajduje szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu i dziedzinach życia. Z jej liści pozyskiwane jest włókno służące do produkcji tkanin i lin. Uprawia się ją również ze względu na jadalny korzeń, który jest bogatym źródłem węglowodanów.
Jukkę wykorzystuje się również w medycynie, przemyśle farmaceutycznym, spożywczym i kosmetycznym, gdzie pełni funkcję środka pianotwórczego. Jest także uprawiana jako roślina ozdobn. Swoje walory estetyczne zawdzięcza kwiatom i liściom. Yucca jest dość łatwa w uprawie.
2. Jukka w medycynie
Jukka jest obecna w lecznictwie. Nie bez przyczyny rośliny z rodzaju jukka były ważnym elementem medycyny ludowej rdzennej ludności amerykańskiej. Obecnie zastosowanie lecznicze znajdują głównie takie gatunki jak:
- jukka karolińska, zwana też włóknistą (Yucca filamentosa), która bywa nazywana igłą Adama, hiszpańskim bagnetem oraz palmą iglastą. Ma postać wiecznie zielonego krzewu przypominającego bylinę,
- jukka kalifornijska (Yucca schidigera), która przyjmuje postać niskiego drzewa, dorastającego do 5 metrów wysokości.
- jukka krótkolistna (Yucca brevifolia), inaczej drzewo Jozuego. Ma pokrój wiecznie zielonego i wolno rosnącego drzewa, osiągającego do 12 metrów wysokości.
Surowcem zielarskim są liścieoraz korzeń juki ogrodowej. W sklepach zielarskich można kupić sproszkowany korzeń jukki, a w aptekach suplementy z jukki w formie kapsułek i tabletek.
Roślina jest także składnikiem kosmetyków (to głównie kremy, maści, balsamy oraz szampony zawierające saponiny otrzymane z różnych gatunków jukki). Są wykorzystywane do leczenia trądziku oraz pielęgnacji skóry wrażliwej i alergicznej. Wspierają walkę z wypadającymi włosami i podrażnioną, swędzącą skórą głowy.
3. Właściwości prozdrowotne i działanie lecznicze jukki
Jukka zawiera takie substancje aktywne jak:
- antyoksydanty (kwas askorbinowy, mangan),
- sapogeniny steroidowe (tigogenina, smilagenina, sarsapogenina, gitogenina). Ekstrakty są standaryzowane na zawartość saponin. Ich zawartość naturalna szacowana jest na 1–6%. W ekstrakcie osiąga poziom od 10 do nawet 60%,
- związki fenolowe (jukkaol A-E, jukkaon A, lariksinol, resweratrol,
- enzymy.
Właściwości odżywcze sprawiają, że roślina i pozyskiwane wyciągi z jukki mają wielokierunkowe działanie i właściwości:
- sekretolityczne - zwiększają wydzielanie śluzu w drogach oddechowych i upłynniają zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę. Roślina ułatwia odkrztuszanie i usuwanie gęstej wydzieliny,
- antyseptyczne,
- przeciwzapalne,
- przeciwbólowe,
- przeciwgrzybicze,
- przeciwobrzękowe i przeciwwysiękowe, ponieważ łagodzi obrzęk dróg oddechowych.
Wyciągi z jukki są stosowane w leczeniu pomocniczym infekcji górnych dróg oddechowych, ale i stanów zapalnych stawów, również tych, które przebiegają ze sztywnieniem i obrzękami.
Jukka wspiera także funkcjonowanie układu pokarmowego, ponieważ:
- reguluje procesy wydalnicze,
- wzmaga ruchy perystaltyczne jelit,
- redukuje wzdęcia, skurcze oraz zaparcia,
- wpływa na odbudowę flory bakteryjnej,
- pomaga chronić wątrobę i trzustkę, ograniczając uwalnianie w jelicie grubym gazów kałowych,
- wspomaga naturalne funkcje oczyszczania organizmu, ponieważ pomaga oczyszczać organizm z toksyn,
- sprzyja przemianie materii.
Lekarstwo z juki ogrodowej działa również korzystnie na skórę, poprawiając jej wygląd i kondycję, zwłaszcza cery trądzikowej, skóry alergicznej i wrażliwej. Ma to związek z tym, że:
- nawilża i oczyszcza skórę,
- działa na nią przeciwzapalnie, przeciwłojotokowo, antyseptycznie,
- ma działanie przeciwłojotokowe (zmniejsza czynność gruczołów łojowych),
- hamuje powstawanie zaskórników. Można spotkać z ekstraktem z jukki.
Jak zrobić wyciąg z jukki?
Aby zrobić alkoholowy wyciąg z juki, należy jedną część rozdrobnionych korzeni zalać 5 częściami 30- procentowego alkoholu. Po miesięcznej maceracji miksturę przecedza się i zlewa do butelek. Zalecane spożycie wyciągu z jukki wynosi 15 ml 2 razy dziennie.
4. Jukka – przeciwwskazania i skutki uboczne
Ze stosowaniem preparatów, które zawierają wyciągu z jukki, wiąże się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Możliwe są takie skutki uboczne jak nudności i wymioty, gorzki posmak w ustach, ból brzucha, biegunka. Z kolei długotrwała terapia (powyżej 3 miesięcy) może prowadzić do niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). To skutek zaburzenia procesów wchłaniania.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.