Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Karolina Biała-Gosek

Leczenie jaskry – krople, terapia laserem, zabiegi chirurgiczne

Leczenie jaskry zależy od stopnia uszkodzenia nerwu wzrokowego
Leczenie jaskry zależy od stopnia uszkodzenia nerwu wzrokowego (Adobe Stock)

Leczenie jaskry zależne jest w dużej mierze od jej rodzaju oraz stopnia uszkodzenia nerwu wzrokowego. Głównym sposobem leczenia pozostaje terapia farmakologiczna (podawanie kropli do worka spojówkowego). Wykorzystuje się także laseroterapię i nieco rzadziej zabiegi chirurgiczne. Co to jest jaskra? Jak leczyć chorobę? Które metody są najskuteczniejsze? Czy jaskra jest uleczalna?

spis treści

1. Czym jest jaskra?

Jaskrą (łac. glaucoma) określa się zespół chorób oczu w przebiegu, których dochodzi do destrukcji włókien tworzących nerw wzrokowy, a tym samym do trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Najczęściej związane jest to ze wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Choroba przez długi czas może nie dawać żadnych niepokojących objawów, dlatego też często określana jest jako "cichy zabójca wzroku". Nieleczona jaskra cały czas postępuje, prowadząc do pełnego zaniku nerwu wzrokowego, a tym samym całkowitej i nieodwracalnej ślepoty.

Zobacz film: "Zakraplanie oka"

Istnieje wiele postaci jaskry o różnorodnym podłożu i tempie rozwoju. W Polsce najczęściej diagnozowana jest jaskra pierwotna otwartego kąta. Inne rodzaje choroby to jaskra zamkniętego kąta, jaskra wtórna (w tym barwnikowa), jaskra wrodzona. Większość rodzajów jaskry ma jeszcze podtypy.

2. Metody leczenia jaskry

Metody leczenia zależne są przede wszystkim od rodzaju choroby, stopnia uszkodzenia nerwu wzrokowego, szybkości postępowania choroby, czy wieku pacjenta. Badań i pomiaru ciśnienia dokonuje się indywidualnie dla każdego oka dotkniętego jaskrą. Po analizie wyników i konsultacji z chorym lekarz dobiera optymalną metodę terapii. Są to:

  • terapia farmakologiczna – wykorzystuje się w niej 4 grupy leków obniżających ciśnienie wewnątrzgałkowe,
  • leczenie laserowe – obniżenie ciśnienia w oku odbywa się przy użyciu energii lasera,
  • chirurgiczne usuwanie jaskry – stosowane u pacjentów, u których inne metody leczenia zawiodły, lub kiedy uszkodzenie jaskrowe postępuje bardzo szybko.

Co istotne, nie istnieją żadne skuteczne metody naturalnego leczenia jaskry. Jedynym sposobem, który zapobiega rozwojowi choroby jest specjalistyczne leczenie.

2.1. Czy jaskrę można wyleczyć?

W zdecydowanej większości przypadków choroba jest nieuleczalna, bowiem nie można cofnąć powstałych już uszkodzeń nerwu wzrokowego. Leczenie najczęściej ma na celu tylko obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, przez co dalsze uszkodzenie nerwu wzrokowego zostaje zahamowane.

Wyleczenie możliwe jest jedynie w określonych przypadkach jaskry pierwotnej zamkniętego kąta (tam gdzie przyczyną jest nieprawidłowa budowa przedniej części oka).

3. Leczenie jaskry farmakologiczne – krople

Podstawową metodą leczenia jaskry jest leczenie farmakologiczne. Znajduje ono zastosowanie w większości rodzajów choroby (np. jaskra młodzieńcza), a jego celem jest zahamowanie progresji uszkodzeń. W tym celu stosuje się krople obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Krople dobiera lekarz na podstawie wywiadu z uwzględnieniem schorzeń ogólnych, szczególnie w kierunku astmy oskrzelowej, niewydolności krążenia, choroby wieńcowej czy chorób wątroby. Jest to niezmiernie istotne ze względu na to, że krople przeciwjaskrowe, oprócz działania miejscowego, w niewielkim stopniu działają również na cały organizm.

Obecnie dostępne są następujące rodzaje leków przeciwjaskrowych:

  • antagoniści receptorów beta adrenergicznego (beta-blokery),
  • alfa-2 agoniści receptora adrenergicznego,
  • inhibitory anhydrazy węglanowej,
  • pochodne prostaglandyn.

Mechanizm działania kropli obniżających ciśnienie w leczeniu jaskry jest dwojaki – zmniejszenie produkcji cieczy wodnistej oraz zwiększenie odpływu cieczy wodnistej.

Zwykle leczenie rozpoczyna się od monoterapii (1 rodzaj kropli). Przy nieuregulowanym ciśnieniu lub postępujących zmianach w polu widzenia stosuje się intensywniejsze leczenie jaskry poprzez dodanie kropli o innym mechanizmie działania.

W przypadku politerapii (podawanie kilku leków) istnieje możliwość zastosowania preparatów złożonych. Zawierają one w sobie dwie substancje czynne o różnym mechanizmie działania. Są najkorzystniejszą i najefektywniejszą formą podawania leków.

Jak stosować krople na jaskrę?

Stosowanie kropli powinno być wykonywane z dużą dokładnością. Krople należy podawać do worka spojówkowego dolnego w jego części bocznej (skroniowej), po jednej kropli do każdego oka.

Lek podany w ilości większej niż jedna kropla nie mieści się w worku spojówkowym i spływa do nosa i gardła, gdzie przez błonę śluzową wchłania się do krwioobiegu, działając na cały organizm. Aby zminimalizować możliwość dostania się kropli do nosa i gardła, należy po podaniu kropli ucisnąć palcem okolice kąta wewnętrznego oka.

Przy równoczesnym stosowaniu kilku leków w postaci kropli kolejny lek należy podać po ok. 5-10 minutach.

4. Laserowe leczenie jaskry

W leczeniu jaskry zastosowanie znajduje również terapia laserowa (głównie irydotomia, trabekuloplastyka laserowa). Lasery są obecnie jednymi z bardziej nowoczesnych sposobów leczenia tej choroby.

Trabekuloplastyka laserowa jest wykonywana w leczeniu jaskry otwartego kąta i ma na celu poprawę odpływu cieczy wodnistej przez kąt przesączania. Głównymi wskazaniami do wykonania zabiegu na jaskrę są: zła tolerancja kropli, niewystarczający efekt terapeutyczny przy zastosowaniu kropli u osób, które nie chcą się podporządkować regularnemu leczeniu. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym kroplowym przy użyciu światła lasera.

Irydotomia laserowa jest wykonywana w jaskrze zamkniętego kąta, po ostrym ataku jaskry. Polega ona na wykonaniu otworu w tęczówce, aby umożliwić przepływ płynu pomiędzy komorami oka. Irydotomię wykonuje się również w drugim oku.

Ceny laserowego leczenia jaskry zaczynają się średnio od ok. 300 zł za jeden zabieg.

5. Leczenie operacyjne jaskry

Operację na jaskrę wykonuje się zwykle w przypadku, gdy leczenie zachowawcze jest nieskuteczne lub zabiegi laserowe nie są efektywne. Strategia leczenia chirurgicznego dostosowywana jest indywidualnie dla każdego pacjenta. Najczęściej chirurgiczne leczenie jaskry polega na wykonaniu operacji penetrującej, czyli trabekulektomii.

Czy operacja jaskry jest bezpieczna? Leczenie operacyjne charakteryzuje się dużą skutecznością, jednak obciążone jest większym ryzykiem powikłań, niż w przypadku innych metod. Mogą wystąpić zarówno powikłania śródoperacyjne, jak i powikłania pooperacyjne (wczesne i późne). Dlatego też w zdecydowanej większości przypadku metoda ta traktowana jest jako metoda ostatniego rzutu.

U jakich pacjentów konieczna jest szybka operacja jaskry? W opinii większości lekarzy operacja jest metodą pierwszego rzutu w jaskrze wrodzonej, jaskrze pierwotnej z całkowitym lub niemal całkowitym zamknięciem się kąta przesączania oraz gdy towarzyszy jej zaćma.

Ile kosztuje i ile trwa operacja jaskry?

Zwykle czas zabiegu nie przekracza godziny. Cena operacji jaskry uzależniona jest od wybranej metody, indywidualnego cennika, ale i miasta, w którym przeprowadzony będzie zabieg. Operacja jaskry metodą trabekulektomii to średnio koszt ok. 3500 zł. Zabieg wykonuje się także w ramach NFZ.

Jak długo trwa rehabilitacja po operacji jaskry?

Po zdjęciu opatrunku pacjent zwykle powinien stosować przepisane przez lekarza krople do oczu. Wymagane jest także zachowanie szczególnej ostrożności przynajmniej przez 4-6 tygodni. W czasie rekonwalescencji po operacji jaskry należy unikać dźwigania, uprawiania sportów wyczynowych, aktywności seksualnych oraz sauny i basenu.

6. Nowoczesne metody leczenia jaskry

Leczenie tej grupy chorób staje się coraz bardziej zaawansowane i skuteczne. Jedną z najnowszych metod leczenia jaskry jest selektywna trabekuloplastyka laserowa SLT (cena zabiegu ok. 350 zł). Wykorzystuje się ją zarówno jako metodę pierwszego rzutu, jak i alternatywę dla leków przeciwjaskrowych w terapii skojarzonej.

Oprócz nieinwazyjnych metod laserowych doskonali się też techniki operacyjne. Chirurgia jaskry stała się niezwykle szybko rozwijającym się obszarem okulistyki, co daje duże nadzieje pacjentom zmagającym się z tą chorobą. Leczenie staje się mniej inwazyjne, bardziej bezpieczne, a okres rekonwalescencji coraz krótszy.

Jedną z nowoczesnych metod operacyjnego leczenia jaskry jest, chociażby kanaloplastyka, która zalicza się do tzw. zabiegów niepenetrujących. Zabieg polega na odtworzeniu naturalnego odpływu cieczy wodnistej z oka, poprzez wprowadzenie nici prolenowej do kanału Schlemma i napięciu jego ścian. Zabieg obarczony jest znacznie mniejszą ilością powikłań pooperacyjnych niż w przypadku trabekulektomii.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Leczenie chirurgiczne jaskry
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze