Nadnercza - hormony, choroby

Hormony nadnerczy odpowiadają m.in. za przemianę materii i regulację gospodarki wodno-elektrolitowej. Jeśli gruczoły przestają funkcjonować prawidłowo, cierpi cały organizm. Choroby nadnerczy (m.in. zespół Cushinga, guz chromochłonny i choroba Addisona) powodują osłabienie organizmu. Jakie objawy są wynikiem schorzeń nadnerczy?

1. Nadnercza - hormony

Nadnercza to dwa gruczoły, które znajdują się – jak sygnalizuje nazwa – nad górnym biegunem nerek. Lewe nadnercze kształtem przypomina półksiężyc, zaś prawe – piramidę. Gruczoły te są zbudowane z zewnętrznej kory i wewnętrznego rdzenia.

Kora nadnerczy jest odpowiedzialna za produkcję hormonów sterydowych: kortyzolu (hormonu zwiększającego stężenie glukozy we krwi w czasie reakcji na stres), aldosteronu (dbającego o równowagę wodno-mineralną organizmu) i niewielką ilość hormonów płciowych. Rdzeń nadnerczy bierze udział w syntezie adrenaliny i noradrenaliny, które m.in. przyspieszają pracę serca i rozszerzają źrenice w stresujących sytuacjach.

2. Nadnercza - choroby

2.1. Nadnercza - guz chromochłonny

Guz chromochłonny najczęściej wykrywa się u osób między 30. a 50. rokiem życia. Jest przyczyną nadciśnienia wtórnego. Choć w niektórych przypadkach jego rozwój ma związek z rodzinnym występowaniem nowotworów innych narządów wewnętrznych, to przyczyna guza nie jest znana. Guz ujawnia się, gdy rdzeń nadnerczy produkuje nadmierną ilość adrenaliny i noradrenaliny.

Jak walczyć z nadciśnieniem? (Prezentacja edukacyjna) [16 zdjęć]

Nadciśnienie Nadciśnienie dotyka około 1 na 3 Polaków i zwiększa ryzyko zawału i udaru. Ćwiczenia...

zobacz galerię

Objawy guza chromochłonnego to kołatanie serca po wysiłku, nieustający głód, odczuwanie niepokoju i nerwowość. U chorego można stwierdzić nadciśnienie tętnicze o charakterze napadowym, któremu towarzyszy ból głowy i zlewne poty na skutek wysiłku fizycznego, stresu lub stosunku płciowego. Pacjent przyjmuje leki obniżające ciśnienie i normujące pracę serca. Po dwutygodniowej terapii zostaje przeprowadzona operacja usunięcia guza.

2.2. Nadnercza - zespół Cushinga

Zespół Cushinga to choroba związana z podwyższonym poziomem kortyzolu w krwi. Przyczyną wzmożonej aktywności gruczołu może być gruczolak i rak nadnerczy lub gruczolak przysadki mózgowej, który wydziela hormon ACTH stymulujący wydzielanie kortyzolu (ta postać nosi nazwę choroby Cushinga).

Objawy zespołu Cushinga to wzrost wagi prowadzący do otyłości, co uwidocznia się w postaci nadprogramowej tkanki tłuszczowej na brzuchu i karku. Twarz chorego wyraźnie zaokrągla się, ale kończyny dolne i górne pozostają szczupłe. Pacjent nie ma sił, by wykonywać pracę fizyczną, łatwo się męczy. Ma zaburzenia emocjonalne. U mężczyzn z zespołem Cushinga następują problemy z erekcja, u kobiet – miesiączką. Sposób leczenia zespołu Cushinga zależy od czynnika, który go wywołał; jeśli spowodował go guz, przeprowadza się operację.

2.3. Nadnercza - choroba Addisona

Choroba Addisona (inaczej pierwotna niedoczynność kory nadnerczy) to choroba autoimmunologiczna. Niewydolność nadnerczy powoduje niedobór hormonów produkowanych przez korę. Objawy choroby Addisona związane są z osłabieniem organizmu. Chory ma skłonność do zasłabnięć, nie ma siły mięśniowej. Ponadto stwierdza się u niego brak apetytu (wyjątkiem są słone produkty), wymioty poprzedzone nudnościami, co skutkuje spadkiem wagi. Jest drażliwy: w jednej chwili może być radosny, aby za chwilę pogrążyć się w smutku. Osoba z chorobą Addisona musi przyjmować leki uzupełniające niedobór hormonów.

2.4. Nadnercza - hiperaldosteronizm

Gdy kora nadnerczy wydziela nadmierną ilość aldosteronu, mówi się o hiperaldosteronizmie. Hormon ten powoduje, że nerki wydalają więcej potasu, a mniej sodu i wody. Hiperaldosteronizm to choroba typowa dla kobiet w wieku 30-50 lat. Na skutek nadmiernego stężenia aldosteronu drętwieją kończyny, chora osoba odczuwa duże pragnienie i często oddaje mocz. Niskie stężenie potasu powoduje osłabienie mięśniowe, a wysokie stężenie sodu – nadciśnienie.

Stosowane leki mają powstrzymać wydzielanie hormonu i obniżyć ciśnienie. Chora osoba powinna jeść produkty bogate w potas (m.in. rodzynki, cytrusy), aby uzupełnić niedobór pierwiastka. Ponadto musi ważyć się systematycznie, gdyż duży przyrost wagi w ciągu doby oznacza, że organizm zatrzymuje zbyt dużo wody. Wówczas konieczna jest konsultacja lekarska.