Nadnercza - hormony, choroby

Hormony nadnerczy odpowiadają m.in. za przemianę materii i regulację gospodarki wodno-elektrolitowej. Jeśli gruczoły przestają funkcjonować prawidłowo, cierpi cały organizm. Choroby nadnerczy ( m.in. zespół Cushinga, guz chromochłonny i choroba Addisona) powodują osłabienie organizmu. Jakie objawy są wynikiem schorzeń nadnerczy?

1. Charakterytyka i funkcja nadnerczy

Nadnercza to dwa gruczoły, które znajdują się – jak sygnalizuje nazwa – nad górnym biegunem nerek. Lewe nadnercze kształtem przypomina półksiężyc, zaś prawe – piramidę. Gruczoły te są zbudowane z zewnętrznej kory i wewnętrznego rdzenia.

Kora nadnerczy jest odpowiedzialna za produkcję hormonów sterydowych: kortyzolu ( hormonu zwiększającego stężenie glukozy we krwi w czasie reakcji na stres), aldosteronu ( dbającego o równowagę wodno-mineralną organizmu) i niewielką ilość hormonów płciowych. Rdzeń nadnerczy bierze udział w syntezie adrenaliny i noradrenaliny, które m.in. przyspieszają pracę serca i rozszerzają źrenice w stresujących sytuacjach.

2. Choroby nadnerczy

2.1. Przyczyny powstania guza chromochłonnego

Guz chromochłonny najczęściej wykrywa się u osób między 30. a 50. rokiem życia. Jest przyczyną nadciśnienia wtórnego. Choć w niektórych przypadkach jego rozwój ma związek z rodzinnym występowaniem nowotworów innych narządów wewnętrznych, to przyczyna guza nie jest znana. Guz ujawnia się, gdy rdzeń nadnerczy produkuje nadmierną ilość adrenaliny i noradrenaliny.

Jak walczyć z nadciśnieniem? ( Prezentacja edukacyjna) [16 zdjęć]

Nadciśnienie Nadciśnienie dotyka około 1 na 3 Polaków i zwiększa ryzyko zawału i udaru. Ćwiczenia...

zobacz galerię

Objawy guza chromochłonnego to kołatanie serca po wysiłku, nieustający głód, odczuwanie niepokoju i nerwowość. U chorego można stwierdzić nadciśnienie tętnicze o charakterze napadowym, któremu towarzyszy ból głowy i zlewne poty na skutek wysiłku fizycznego, stresu lub stosunku płciowego. Pacjent przyjmuje leki obniżające ciśnienie i normujące pracę serca. Po dwutygodniowej terapii zostaje przeprowadzona operacja usunięcia guza.

2.2. Z czym związany jest zespół Cushinga?

Zespół Cushinga to choroba związana z podwyższonym poziomem kortyzolu w krwi. Przyczyną wzmożonej aktywności gruczołu może być gruczolak i rak nadnerczy lub gruczolak przysadki mózgowej, który wydziela hormon ACTH stymulujący wydzielanie kortyzolu ( ta postać nosi nazwę choroby Cushinga).

Objawy zespołu Cushinga to wzrost wagi prowadzący do otyłości, co uwidocznia się w postaci nadprogramowej tkanki tłuszczowej na brzuchu i karku. Twarz chorego wyraźnie zaokrągla się, ale kończyny dolne i górne pozostają szczupłe. Pacjent nie ma sił, by wykonywać pracę fizyczną, łatwo się męczy. Ma zaburzenia emocjonalne. U mężczyzn z zespołem Cushinga następują problemy z erekcją, u kobiet – miesiączką. Sposób leczenia zespołu Cushinga zależy od czynnika, który go wywołał; jeśli spowodował go guz, przeprowadza się operację.

2.3. Objawy choroby Addisona

Choroba Addisona ( inaczej pierwotna niedoczynność kory nadnerczy) to choroba autoimmunologiczna. Niewydolność nadnerczy powoduje niedobór hormonów produkowanych przez korę. Objawy choroby Addisona związane są z osłabieniem organizmu. Chory ma skłonność do zasłabnięć, nie ma siły mięśniowej. Ponadto stwierdza się u niego brak apetytu ( wyjątkiem są słone produkty), wymioty poprzedzone nudnościami, co skutkuje spadkiem wagi. Jest drażliwy: w jednej chwili może być radosny, aby za chwilę pogrążyć się w smutku. Osoba z chorobą Addisona musi przyjmować leki uzupełniające niedobór hormonów.

2.4. Kiedy mówimy o hiperaldosteronizmie?

Gdy kora nadnerczy wydziela nadmierną ilość aldosteronu, mówi się o hiperaldosteronizmie. Hormon ten powoduje, że nerki wydalają więcej potasu, a mniej sodu i wody. Hiperaldosteronizm to choroba typowa dla kobiet w wieku 30-50 lat. Na skutek nadmiernego stężenia aldosteronu drętwieją kończyny, chora osoba odczuwa duże pragnienie i często oddaje mocz. Niskie stężenie potasu powoduje osłabienie mięśniowe, a wysokie stężenie sodu – nadciśnienie.

Stosowane leki mają powstrzymać wydzielanie hormonu i obniżyć ciśnienie. Chora osoba powinna jeść produkty bogate w potas ( m.in. rodzynki, cytrusy), aby uzupełnić niedobór pierwiastka. Ponadto musi ważyć się systematycznie, gdyż duży przyrost wagi w ciągu doby oznacza, że organizm zatrzymuje zbyt dużo wody. Wówczas konieczna jest konsultacja lekarska.