Nawłoć pospolita - właściwości lecznicze, przeciwwskazania, uprawa
Nawłoć (Solidago virgaurea) to roślina nazywana także polską mimozą. Wiele osób uważa, że koszyczki żółtych kwiatów informują o zbliżającej się jesieni. Bylina obficie porasta łąki i pola, może pojawić się nawet w przydomowym ogródku. Często jest traktowana jak niepotrzebny chwast i jedynie nieliczni wiedzą o właściwościach leczniczych nawłoci. Okazuje się jednak, że roślina ma szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie. W jakich odmianach występuje polska mimoza i jak ją uprawiać? Jak nawłoć wpływa na zdrowie? Odpowiedź na te i wiele innych pytań w treści artykułu.
1. Co to jest nawłoć?
Nawłoć (Solidago virgaurea) to roślina zielona wywodząca się z rodziny astrowatych. Początkowo występowała na terenie Eurazji, później dotarła również do Ameryki Północnej.
Europa oferuje jednak najlepsze warunki do uprawy, więc nawłoć rozwija się w wielu miejscach i często bywa traktowana jako chwast. Porasta lasy, łąki, polany i wrzosowiska, może pojawić się nawet w przydomowych ogrodach.
W okresie kwitnienia jest dodawana do bukietów, ale jej zaletą nie jest jedynie wygląd. Nawłoć posiada szerokie właściwości lecznicze, które potwierdzają badania kliniczne.
1.1. Odmiany nawłoci
W Europie rośnie kilka różnych rodzajów nawłoci, które różnią się przede wszystkim wyglądem i okresem kwitnienia:
- nawłoć pospolita,
- nawłoć kanadyjska,
- nawłoć późna,
- nawłoć ogrodowa.
Nawłoć pospolita to powszechna roślina w Polsce, która porasta suche łąki, pobocza dróg czy zarośla. Nie jest wymagająca, ale trudno się jej pozbyć. Kwitnienie przypada na okres od lipca do września.
Nawłoć pospolita posiada sztywną łodygę z czerwonymi przebarwieniami, która może osiągnąć nawet metr wysokości. Wyróżniają ją drobne, żółte kwiaty zebrane w koszyczki i szpiczaste, podłużne liście.
Rozmnaża się za pomocą nasion, które rozwiewa wiatr. W ogrodzie można ją powielić dzieląc kępy lub kłącza. Nawłoć kanadyjska pochodzi z południowej Kanady i północnych Stanów Zjednoczonych.
Obecnie można ją spotkać również w Europie, Azji, Nowej Zelandii i Australii. Ma identyczne właściwości jak odmiana pospolita i rośnie w podobnych warunkach.
Jest jednak wyższa o 0,5-1 m i bardziej rozgałęziona. Wyróżniają ją ostro zakończone liście, z wierzchu szorstkie, a od spodu owłosione. Kwitnie krócej, bo jedynie od lipca do sierpnia.
Nawłoć późna, inaczej nazywana olbrzymią, może osiągać nawet trzy metry wysokości. Ma charakterystyczną łodygę o barwie od jasnozielonej do ciemnopurpurowej, która od dołu jest pokryta jedynie woskową warstwą, a od góry - włoskami.
Odmiana ma także największe kwiaty i owłosione, podłużne liście. Pochodzi ze wschodniej części Stanów Zjednoczonych, a w Polsce można ją dostrzec na poboczu dróg i w dolinach rzek.
Jednak jej właściwości lecznicze nie różnią się od pozostałych gatunków. Nawłoć ogrodowa to bylina hodowana w ogródkach, która kwitnie od lipca do października. Wyrasta maksymalnie do dwóch metrów wysokości, a jej uprawa nie wymaga wiele wysiłku.
2. Właściwości lecznicze nawłoci
Właściwości nawłoci znane są od wieków, pierwotne plemiona germańskie słyną ze stosowania leczniczych naparów z tej rośliny. Solidago virgaurea ma dobroczynny wpływ na organizm, wykazuje działanie:
- przeciwzapalne,
- przeciwbakteryjne,
- ściągające,
- przeciwzakrzepowe,
- delikatnie uspokajające,
- odtruwające,
- moczopędne.
Co więcej, nawłoć uszczelnia naczynia krwionośne i obniża ciśnienie tętnicze krwi. Może pomóc w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej, gardła, sromu i pochwy.
W medycynie ludowej roślina była wykorzystywana w przypadku uszkodzeń skóry, wysypek, otarć i świądu. Napar zmniejsza podrażnienie skóry, niweluje krwawienie i uczucie swędzenia.
Warto go również stosować do przemywania skóry łojotokowej, trądzikowej i w przypadku zapalenia mieszków włosowych. Płyn delikatnie oczyszcza skórę, zmniejsza pory, rozjaśnia cerę i łagodzi problemy skórne.
Nawłoć zwiększa produkcję soków trawiennych i żółci, ma dobroczynny wpływ na zaburzenia trawienia, o których informują gazy, wzdęcia, biegunka czy niestrawność.
Duża zawartość garbników i fenolokwasów ma pozytywny wpływ na układ pokarmowy, zapobiega też łamliwości naczyń włosowatych. Roślina nawet kilkukrotnie zwiększa ilość wydzielanego moczu, co sprzyja leczeniu schorzeń dróg moczowych i nerek
Ponadto sprawdzi się w przypadku leczenia nieżytu żołądka i jelit oraz jako środek odtruwający w dnie moczanowej. Nawłoć to roślina pomocna w trakcie przeziębienia, ponieważ skutecznie rozgrzewa, działa napotnie i immunostymulująco. Wspiera walkę z kaszlem, nieżytem oskrzeli i atakami astmy.
Napar w połączeniu z innymi ziołami może wspomóc powrót do zdrowia w przypadku grypy, a wyciągi alkoholowe z nawłoci są jeszcze bardziej skuteczne w walce z infekcjami.
Istnieją przepisy na ziołowe mieszanki do kąpieli, które regenerują naskórek, wspomagają rozluźnienie mięśni, redukcję stanów zapalnych i reumatyzmu.
Również systematyczne spożywanie nawłoci ma dobroczynny wpływ na organizm. Przede wszystkim wzmacnia serce i układ krwionośny, a także zmniejsza nerwowość. Natomiast płukanie gardła i jamy ustnej przyspiesza leczenie stanów zapalnych oraz pleśniawek.
Warty uwagi jest także miód nawłociowy, który charakteryzujący kwaskowaty posmak i bardzo jasna barwa. To produkt o niezwykłych właściwościach, szczególnie w walce z przeziębieniem i grypą.
Uważa się także, że systematycznie przyjmowany wspiera stawy i zapobiega postępowaniu zwyrodnień. Niestety pozyskanie miodu z nawłoci jest bardzo trudne i najczęściej jego niewielką ilość można znaleźć jedynie w wielokwiatowych mieszkankach.
3. Przeciwwskazania do stosowania nawłoci
Solidago virgaurea jest stosunkowo bezpieczna i zazwyczaj bardzo dobrze tolerowana przez organizm. Bardzo rzadko wywołuje działania niepożądane, które ustępują po odstawieniu naparu.
Nawłoci nie należy jednak stosować w przypadku obrzęków, związanych z niewydolnością serca lub nerek. Rośliny w żadnej formie nie można podawać również dzieciom poniżej 12. roku życia, wyjątkiem jest zalecenie lekarza.
Podczas zażywania nawłoci konieczne jest przyjmowanie dużych ilości płynów. Nasilenie objawów schorzenia lub brak poprawy wymaga wizyty u specjalisty.
Nawłoci nie powinny zażywać kobiety w ciąży oraz matki karmiące piersią, ponieważ nie istnieją żadne medyczne dane, które potwierdzałyby bezpieczne działanie ziela w tym okresie.
4. Uprawa nawłoci
Nawłoć to roślina dziko rosnąca, która nie ma większych wymagań glebowych. Utrzyma się nawet w niezbyt żyznych podłożu, pod warunkiem że będzie wilgotne.
Jej korzenie poradzą sobie nawet z ciężkimi glebami, bez względu na pH, poziom próchnicy czy przepuszczalność. Najlepiej rozwija się na słonecznych stanowiskach, ale kwitnie również w półcieniu i w całkowitym zacienieniu.
Warto sadzić ją w oddaleniu od innych kwiatów, bo może uniemożliwić ich rozwój. Świetnie sprawdzą się rabaty, ale również większe doniczki. Wówczas roślinę można postawić na balkonie o południowym lub południowo-wschodnim kierunku.
W pojemniku wystarczy umieścić uniwersalną ziemię do kwiatów lub zmieszać ją pół na pół z rozdrobnioną korą. Nawłoć to jedna z najmniej wymagających bylin, nie potrzebuje nawożenia ani dodatkowych składników mineralnych.
Nie można zapominać jedynie o częstym podlewaniu, ponieważ źle znosi suszę. W upalne dni najlepiej codziennie dostarczyć jej wodę, a okazom w doniczkach nawet dwa razy dziennie (wcześnie rano i późnym wieczorem).
Późną jesienią należy przyciąć jej pędy tuż przy samej ziemi, by na wiosnę rozwinęła się jeszcze bardziej okazale. Regularnie podcinanie w czasie wegetacji ma wpływ na późniejszy okres kwitnienia.
Warto usuwać także przekwitłe kwiatostany, ponieważ nawłoć przez kilka miesięcy będzie wypuszczać nowe koszyczki.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.