Nadchodzi fala upałów. "Obserwujemy objawy, które trudno od razu zweryfikować"
Nadciągające fale upałów to widmo zwiększonej liczby udarów cieplnych. Kto jest na nie narażony, jak je rozpoznać i co zrobić, gdy podejrzewamy u siebie udar słoneczny? Ekspertka rozwiewa wątpliwości i tłumaczy, o czym należy pamiętać w nadchodzących dniach.
1. Ryzyko udaru słonecznego
Najbardziej narażonymi na działanie promieni słonecznych partiami są głowa i kark. Objawy udaru słonecznego pojawiają się, gdy nasz organizm nie ma możliwości, aby oddać nadmiar ciepła. Dzieje się tak podczas upałów i tzw. kąpieli słonecznych, gdy przebywamy w gorącej wodzie albo kiedy znajdujemy się w miejscu o gorącym, wilgotnym klimacie.
- Oczywiście przede wszystkim czynnikiem zwiększającym ryzyko jest odwodnienie – dotyczy to zwłaszcza osób pracujących fizycznie w wysokiej temperaturze, aktywnych sportowo, np. biegaczy, gdy jest duża wilgotność powietrza. To hamuje proces odpływu nagromadzonego ciepła z organizmu – chodzi tu o równowagę cieplną, którą organizm musi mieć, by normalnie funkcjonować. W przeciwnym wypadku zaczyna się gotować od środka – tłumaczy kardiolog, internista i ordynator Wielospecjalistycznego Szpitala Powiatowego w Tarnowskich Górach, dr n.med. Beata Poprawa.
O czym jeszcze należy bezwzględnie pamiętać? Nie bez znaczenia jest strój, jaki wybieramy – nieprzewiewne, syntetyczne tkaniny, grube, utrudniające odprowadzenie ciepła i wilgoci nie są dobrym wyborem w trakcie upalnych, letnich dni.
2. Oznaki udaru
Widoczne na pierwszy rzut oka objawy udaru słonecznego, to przede wszystkim zaczerwienienie na policzkach i czole. W cięższym stadium skóra na twarzy może też być blada. Osoba z objawami udaru słonecznego zaczyna obficie się pocić, ale z czasem ten objaw całkowicie ustępuje, a skóra staje się sucha.
- Gdy mamy cykl upałów, obserwujemy większą liczbę osób z objawami, które też trudno od razu zweryfikować. Ból głowy i gorączka kojarzą się raczej z infekcją, niż z udarem. Często pacjenci z udarem cieplnym trafiają też do neurologów, bo mają objawy stricte neurologiczne – np. zaburzenia świadomości. Pacjenci bywają bladzi, spoceni, spada im niekiedy ciśnienie, nawet po skórze można ocenić, czy doszło do udaru – jest odwodniona. Charakterystyczna jest ciemna barwa moczu. Niektórzy mają bolesne skurcze, poczucie drętwienia kończyn, czasami są typowe oparzenia słoneczne widoczne na skórze – wylicza ekspertka.
W wyniku udaru słonecznego następuje ogólne osłabienie organizmu, co może objawiać się chwiejnym krokiem i próbami złapania równowagi. Chory z objawami porażenia słonecznego zaczyna też niewyraźnie mówić. Czoło może być rozpalone i pojawia się gorączka, a temperatura ciała pacjenta przekracza czasem nawet 41 stopni Celsjusza. Może też dojść do oparzenia, I lub II stopnia, odsłoniętych części ciała.
3. Czy to udar?
W wyniku udaru słonecznego nierzadko pojawiają się dreszcze oraz nudności, a nawet wymioty. Chory z objawami udaru słonecznego może mieć problemy ze złapaniem oddechu, a tętno zaczyna przyspieszać. Udar cieplny może też objawiać się zwiotczeniem mięśni. Chory z objawami udaru słonecznego zaczyna odczuwać niepokój.
To objawy, które powinny zmusić do szybkiej interwencji, ponieważ zignorowanie udaru słonecznego może być tragiczne w skutkach.
- Czasami obserwujemy te objawy z pewnym opóźnieniem – na pewno należy zachować uwagę, gdy pacjenci tracą przytomność, mają nitkowate tętno. To może być nawet stan bezpośredniego zagrożenia życia, wymagający pilnej reakcji i wezwania karetki. To są sytuacje skrajne – podkreśla dr Poprawa.
To musisz wiedzieć
4. Kto jest w grupie ryzyka i jak uniknąć udaru cieplnego
Jak podkreśla dr Poprawa, by uniknąć udaru cieplnego, należy zachować rozwagę – rozsądne korzystanie ze słońca i unikanie nadmiernej ekspozycji są kluczowe, gdy nadchodzi fala upałów. Akcentuje jednak, że każdy organizm reaguje w sposób indywidualny, co oznaczałoby, że każdy może mieć inną tolerancję wysokich temperatur.
Internista i kardiolog zaznacza również, że szczególnie narażone na porażenie cieplne są dzieci – u nich szybko dochodzi do groźnego w konsekwencjach odwodnienia i zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej – a także osoby starsze.
- Osoby starsze mają tendencję do odwodnienia, a co więcej – nie mają poczucia konieczności uzupełniania tych płynów. Dotyczy to też osób, które mogą mieć zaburzenia wodno-elektrolitowe wynikające z chorób takich, jak cukrzyca, niewydolność serca czy nerek – one są bardziej narażone na udar cieplny – wymienia ekspertka.
Dodaje również, że w praktyce zawodowej zauważyła, że częściej ofiarami letnich wysokich temperatur są osoby spożywające alkohol, które wypoczywają na słońcu.
5. Co robić, gdy ktoś za długo był na słońcu?
Objawy udaru słonecznego są dość łatwe do rozpoznania. Kiedy poczujemy się źle, należy przede wszystkim osłonić się przed promieniami słońca, czyli schronić w cieniu lub wyjść z parnego i nasłonecznionego pomieszczenia.
Gdy widzimy potrzebującego z objawami udaru, to koniecznie należy udzielić mu pierwszej pomocy i odprowadzić go lub też przenieść w chłodniejsze miejsce. Ważne jest, żeby ochłodzić jego skórę, czyli rozpiąć, zdjąć lub rozluźnić jego ubranie. Można też ułożyć pacjenta w takim miejscu, które jest przewiewne i ocienione.
- Najważniejsze, by chorego ściągnąć ze słońca, rozluźnić mu ubranie, schłodzić skórę. Należy stosować chłodne kompresy na duże naczynia krwionośne – okładamy głowę, bo zaburzenia neurologiczne wynikają przede wszystkim z jej przegrzania, szyję, klatkę piersiową, okolice pachwin. W ten sposób staramy się schładzać pacjenta, wymieniając kompresy na wciąż chłodne – ale nie zimne.
By uniknąć zaburzeń wodno-elektrolitowych, ekspertka zaleca podawać choremu płyny – w niewielkiej ilości, lekko schłodzone, z dodatkiem soli, która zamieni wodę w płyn izotoniczny.
Po udzieleniu pierwszej, niezbędnej pomocy osobie z objawami udaru słonecznego, należy wezwać lekarza lub pogotowie. Jeśli jest taka możliwość, to należy mierzyć choremu z objawami udaru słonecznego temperaturę ciała, sprawdzając czy się obniża. Nie należy pozostawiać pacjenta samego, dopóki nie ma pewności, że jego stan jest stabilny i nie zagraża zdrowiu lub życiu.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
