Reanimacja – ocena stanu rannego, sztuczne oddychanie i masaż serca, unieruchomienie poszkodowanego
Reanimacja może uratować ludzkie życie. Dlatego każdy powinien wiedzieć, jak ocenić stan poszkodowanego i przeprowadzić odpowiednie czynności, które pomogą mu przetrwać aż do przyjazdu pogotowia ratunkowego. Co to jest reanimacja? Jak wygląda reanimacja dorosłego, a jak reanimować dziecko? Jak sprawdzić oddech?
1. Czym jest reanimacja?
Reanimacja (łac. reanimatio – przywrócenie życia) stosowana jest w sytuacji zagrożenia życia. Są to wszelkie środki podjęte w celu przywrócenia osobie poszkodowanej krążenia, oddychania oraz świadomości. Dzięki nim udzielający pierwszej pomocy może przywrócić poszkodowanemu funkcje ważnych narządów nagle utraconych lub upośledzonych w wyniku wypadku czy choroby.
Reanimacja może uchronić kogoś od śmierci i wielu poważnych zmian w organizmie. Każda osoba, która jest świadkiem lub uczestnikiem wypadku, ma obowiązek udzielenia pomocy, jeżeli tylko jest w stanie to zrobić. Dlatego też ważne jest, by każdy znał zasady pierwszej pomocy.
Etapy reanimacji to:
- resuscytacja krążeniowo-oddechowa – BLS (ang. basic life support), czyli podstawowe zabiegi resuscytacyjne oraz zaawansowane zabiegi resuscytacyjne ALS (ang. advanced life support),
- przywrócenie czynności OUN (ośrodkowy układ nerwowy), powrót świadomości.
Reanimacja a resuscytacja
Jaka jest różnica pomiędzy resuscytacją a reanimacją? Definicje te odnoszą się do czynności podjętych w celu przywrócenia funkcji życiowych chorego. Jednak jest między nimi pewna różnica.
Reanimacja ma na celu przywrócenie oddechu, krążenia oraz odzyskanie przytomności. Z kolei o resuscytacji mówi się, gdy przywrócony zostaje oddech i puls, ale poszkodowany pozostaje nieprzytomny.
2. Reanimacja – jak ją przeprowadzić?
Jak zrobić reanimację? Przede wszystkim przed wykonaniem masażu serca i sztucznego oddychania, konieczne jest wezwanie karetki. Aby wezwać pogotowie ratunkowe, należy zadzwonić na jeden z dwóch numerów ratunkowych: 999 lub 112. Połączenie odbierane jest przez dyspozytora medycznego. Nie należy rozłączać się do czasu wyraźnego polecenia osoby odbierającej telefon.
Zanim przeprowadzimy resuscytację krążeniowo-oddechową, upewnijmy się, czy poszkodowany oddycha, czy reaguje na nasze polecenia, czy nie ma żadnych przedmiotów lub jedzenia w jamie ustnej. W przypadku, w którym mięsień sercowy pracuje, chory oddycha prawidłowo i nie ma urazów, zalecane jest ułożenie pokrzywdzonego w pozycji bezpiecznej bocznej. Do przyjazdu karetki udzielający pomocy nie powinien się oddalać z miejsca wypadku.
Sytuacja komplikuje się w momencie, gdy pacjent nie ma tętna i czynności oddechowych. Jeśli poszkodowany nie oddycha, oznacza to, że doszło u niego do nagłego zatrzymania krążenia (NZK). W takiej sytuacji niezbędne jest przeprowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO).
Reasumując, osoba udzielająca pomocy powinna przeprowadzać czynności ratownicze do czasu przybycia personelu medycznego. Pomoc może składać się z następujących elementów:
- wezwanie karetki,
- upewnienie się, czy poszkodowany jest bezpieczny,
- ocena przytomności osoby poszkodowanej, sprawdzenie oddechu, reakcji,
- zajrzenie do jamy ustnej, udrożnienie dróg oddechowych,
- ułożenie poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej,
- w przypadku braku tętna i czynności oddechowych wykonanie naprzemiennie masażu serca wraz z oddechami ratowniczymi.
Jeżeli ofiara np. wypadku komunikacyjnego jest lekko ranna i ma pojedyncze otarcia, nie należy ich opatrywać. Jednak gdy poważnie krwawi, należy zatamować krwotok, unosząc (jeśli dotyczy on kończyny) część ciała do góry i uciskając opaską lub bandażem. W przypadku krwotoków z dróg oddechowych należy pochylić głowę rannego ku przodowi.
Schemat ABC pierwszej pomocy
Schemat ABC w ratownictwie to ogólnie przyjęty sposób postępowania z osobą, która straciła przytomność. Wykorzystuje się go w przypadku wystąpienia zagrożenia życia. Najogólniej mówiąc schemat ABC to zbadanie dróg oddechowych, oddychania i krążenia.
Składa się on z trzech podstawowych czynności:
- A (ang. airway) – sprawdzenie drożności dróg oddechowych, ewentualne udrożnienie ich,
- B (ang. breathing) – sprawdzenie ilości oddechów na minutę, w przypadku braku oddechu podjęcie resuscytacji,
- C (ang. circulation) – sprawdzenie oznak krążenia.
3. Reanimacja a ocena stanu rannego
Pierwszym etapem udzielenia pierwszej pomocy przedmedycznej jest ocena, w jakim stanie są ofiary wypadku. Być może, mimo groźnie wyglądającego wypadku, nie stało się im nic złego i są „jedynie” w szoku. Wówczas, reanimacja może nie być potrzebna i wystarczy porozmawiać, próbować uspokoić i towarzyszyć w oczekiwaniu na przyjazd odpowiednich służb.
Często jednak obrażenia są dużo poważniejsze. Od obić, otarć i krwotoków poczynając, przez złamania kości, aż po utratę przytomności kończąc. W takim przypadku reanimacja jest niezbędna. Jak sprawdzić, czy ranny jest przytomny? Jeżeli nie reaguje on na żadne bodźce z zewnątrz, np. głos, dotyk, prawdopodobnie stracił przytomność, może też nie oddychać.
W sytuacji, gdy ofiara wypadku jest świadoma, ale nie może się ruszać lub krwawi, należy zapytać o grupę krwi i ewentualne choroby przewlekłe, a informacje te przekazać sanitariuszom na wypadek utraty przytomności rannego.
Warto obejrzeć:
4. Sztuczne oddychanie i masaż serca
Brak oddechu oraz zatrzymanie akcji serca są sygnałem do podjęcia natychmiastowej reanimacji, czyli podtrzymywania wentylacji płuc i krążenia krwi w ramach pierwszej pomocy przedmedycznej.
Sztuczne oddychanie należy wykonywać przez maskę. Jeśli jej nie posiadamy, a chory ma zakrwawioną twarz, należy zrezygnować z tej formy pomocy i przejść do masażu serca. Nigdy nie wiemy bowiem, czy ofiara nie jest zakażona wirusem, np. HIV czy HPV.
Zanim przystąpimy do reanimacji i masażu serca, należy pamiętać, że musi być on wykonywany na twardym podłożu, ofiara ma leżeć i mieć nieco odchyloną głowę. Masaż serca wykonuje się w 30 powtórzeniach, podczas których uciskamy mostek na środku klatki piersiowej. Po pierwszej serii należy wdmuchnąć dwa razy powietrze, a następnie znów uciskać mostek.
Ile trwa reanimacja?
Cała procedura powinna trwać aż do przyjazdu pogotowia lub do odzyskania przytomności przez rannego.
5. Reanimacja a unieruchomienie poszkodowanego
W każdej sytuacji, gdy ofiara nie może poruszać się samodzielnie, trzeba zachować wyjątkową ostrożność z przenoszeniem rannego w inne miejsce. Kręgosłup może bowiem być uszkodzony, a nieodpowiedni ruch może rannemu tylko zaszkodzić.
Ciało powinno znajdować się w pozycji półleżącej. Osobom skarżącym się na ból szyi lub karku należy założyć kołnierz ortopedyczny, by unieruchomić te części ciała przed nadwyrężeniem. Nigdy nie należy poruszać okolicy urazu w celu potwierdzenia ewentualnych złamań.
W przypadku złamania kości kończyn nie należy samodzielnie nastawiać złamań i zwichnięć. Poszkodowanego trzeba ułożyć w odpowiedniej pozycji. Gdy doszło do złamania kości, unieruchamia się kość oraz dwa sąsiadujące z nią stawy. Z kolei w przypadku złamania w obrębie stawu, unieruchamia się staw oraz dwie sąsiadujące z nim kości.
6. Pierwsza pomoc u dorosłych
Jeśli poszkodowana osoba nie oddycha prawidłowo, po wezwaniu pomocy należy przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Osoba udzielająca pomocy powinna mieć świadomość, w którym miejscu ułożyć dłonie, zanim przystąpi do resuscytacji. Ważna jest również siła ucisku, ilość ruchów wykonywanych w jednej serii.
U osoby dorosłej RKO zaczyna się zawsze od uciśnięć klatki piersiowej. Ile uciśnięć w reanimacji dorosłego poszkodowanego? W tym przypadku uciśnięcia klatki piersiowej należy wykonywać z częstotliwością 100-120 na minutę na głębokość ok. 5-6 centymetrów.
Można także wykonać sztuczne oddychanie. Ile razy wykonywać oddechy? Stosunek uciśnięć do wdechów ratowniczych wynosi 30:2. Oznacza to, że po 30 uciśnięciach klatki piersiowej, wykonuje się 2 wdechy. Obie czynności należy kontynuować naprzemiennie do momentu odzyskania oddechu i tętna lub do przyjazdu ratowników medycznych.
Warto pamiętać o tym, że u dorosłych oddechy ratownicze należy wykonać tylko przy użyciu odpowiedniego sprzętu (np. masek). Jeśli go nie ma, można zrezygnować z ich prowadzenia.
7. Pierwsza pomoc u dzieci
RKO u dzieci wygląda nieco inaczej niż u dorosłych. U najmłodszych oddechy ratownicze zaleca się wykonywać zawsze. Z kolei uciski klatki piersiowej należy wykonać jedną lub dwiema rękami, a u niemowląt opuszkami dwóch palców.
RKO u dzieci zaczyna się od wykonania 5 wdechów ratowniczych. Następnie należy powtarzać sekwencję 30 uciśnięć klatki piersiowej oraz 2 wdechy. Masaż serca powinien być prowadzony z częstotliwością 100-120 uciśnięć na minutę.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
