Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (861 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (402 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Śmierć kliniczna - umieranie i śmierć, faza preterminalna, fazy procesu umierania, charakterystyka

Avatar placeholder
20.12.2021 12:30
Śmierć kliniczna - umieranie i śmierć, faza preterminalna, fazy procesu umierania, charakterystyka
Śmierć kliniczna - umieranie i śmierć, faza preterminalna, fazy procesu umierania, charakterystyka (adobestock)

Mimo iż czasy współczesne często określa się mianem „cywilizacji śmierci”, tak naprawdę przeciętny człowiek mało wie w dziedzinie wiedzy tanatologicznej, zajmującej się badaniem przyczyn śmierci, jej oznak i związanych z nią zjawisk. Człowiek pragnie za wszelką cenę przedłużyć czas życia, uniknąć starzenia się i umierania. Śmierć budzi stany lękowe. Dopiero wraz z ostatnim etapem życia, starością, chorobami przychodzi refleksja nad własnym życiem czy chęć zgłębienia tajników śmierci biologicznej albo klinicznej.

spis treści

1. Śmierć kliniczna - umieranie i śmierć

Psychologiczna wiedza na temat śmierci i umierania obciążona jest szczególną dozą niepewności, gdyż dotyczy jedynego w swoim rodzaju doświadczenia, którego nie daje się zbadać empirycznie, chociażby ze względów etycznych czy technicznych. Psychoanalitycy i filozofowie egzystencjalni uważają śmier, również śmierć kliniczną, za najpotężniejsze źródło motywacji ludzkich działań, a strach przed śmiercią – za źródło poszukiwania sensu życia oraz podstawowy motor mechanizmów obronnych, np. ucieczki i samooszukiwania.

Psychologowie rozwoju zajmują się nie tyle samą śmiercią i śmiercią kliniczną, co procesem umierania, który może stanowić źródło informacji o wcześniejszych etapach życia człowieka, pomocnych w pracy terapeutycznej z ludźmi starymi. Każda faza życia, oprócz starości, ma perspektywę następnych faz.

Zobacz film: ""Przeżyłam śmierć kliniczną""

Starość natomiast łączy się z myślą o śmierci i obawą przed nią. Badania jednak wskazują, że starsi ludzie przejawiają mniejszy lęk przed śmiercią niż osoby młodsze. Przyjęcie do wiadomości własnej śmiertelności jest ważnym elementem w procesie samopoznania.

W psychologii wyróżnia się niejako dwa rodzaje śmierci:

  • śmierć jako problem – przerwanie życia w odniesieniu np. do nieuleczalnie chorych pacjentów,
  • śmierć jako proces – naturalny koniec życia i integralna część całego cyklu rozwoju.

2. Śmierć kliniczna - faza preterminalna

Faza preterminalna to faza poprzedzająca śmierć, czyli okres fizycznego i psychicznego dostosowywania się do nadchodzącego końca życia. Krytycznymi zjawiskami fazy preterminalnej są powrót do przeszłości, reinterpretacja doświadczenia oraz lęk przed śmiercią. Człowiek u schyłku życia w naturalny sposób dąży do integracji psychiki, synchronizacji myśli i uczuć oraz uporządkowania wartości.

Starzenie się nie jest zatem procesem rozstawania się z życiem, co raczej nadawania mu nowego sensu. Wizja śmierci staje się bodźcem do dokonywania bilansu własnego życia. Konsekwencją rewizji przeszłości oraz wysiłku zmierzającego do uporządkowania całości doświadczenia jest poczucie winy.

Gerontologowie twierdzą, że poczucie winy to osiowy objaw psychoz starych ludzi. Według ich opinii, istnieje ogromne zapotrzebowanie na pomoc pogrążonym w żalu i niemogącym poradzić sobie z uporządkowaniem wspomnień.

Lęk przed śmiercią, również śmiercią kliniczną, jest istotnym, choć nie zawsze bezpośrednio ujawnianym stanem pacjentów terminalnych – u kresu życia, głównie z powodu nieuleczalnego stadium choroby. Większość klinicystów twierdzi, że tym, co może zredukować obawy przed śmiercią, są rozmowy o niej i problemach z nią związanych oraz poczucie sensu przeżytego życia.

3. Śmierć kliniczna - fazy procesu umierania

Proces umierania został opisany przez amerykańską lekarkę, Elizabeth Kübler-Ross, na podstawie badań dwustu śmiertelnie chorych osób. Autorka wyróżniła następujące fazy w procesie umierania:

  • zaprzeczenie – odrzucenie diagnozy, szok, niedowierzanie,
  • gniew – pojawia się, gdy nie można już zaprzeczyć prawdzie o nadchodzącej śmierci, a objawia się jako emocja kierowana głównie na personel medyczny z równoczesnym lękiem przed karą,
  • układy, pertraktacje – składanie przyrzeczeń, negocjacje z Bogiem o przedłużenie życia,
  • depresja – poczucie utraty sił organizmu, przewidywanie utraty bliskiej osoby lub własności,
  • akceptacja śmierci – spokój, oddalenie.

Te fazy moga poprzedzać też śmierć kliniczną.

4. Śmierć kliniczna - charakterystyka

Agonia to trzyetapowy proces bezpośrednio poprzedzający ustanie funkcji życiowych organizmu, który nie zawsze musi zakończyć się zgonem.

  • Pierwszy etap – upośledzenie czynności układu oddechowego i układu krążenia oraz OUN – ośrodkowego układu nerwowego.
  • Drugi etap – utrzymywanie się oddychania i krążenia na minimalnym poziomie, co może przypominać stan śmierci. Jest to tzw. zjawisko śmierci pozornej – letargu.
  • Trzeci etap – śmierć kliniczna, a więc stan zaniku widocznych oznak życia, takich jak akcja oddechowa, bicie serca, krążenie krwi. Następuje utrata świadomości, bladość, zwiotczenie, rozszerzenie źrenic oraz brak odruchów.
  • Najczęściej śmierć kliniczna przechodzi w stadium śmierci biologicznej, ale nie zawsze. Czym różnią się te dwa rodzaje śmierci? W śmierci klinicznej obserwuje się nieprzerwaną aktywność mózgu (potwierdzoną badaniem EEG), a w komórkach nadal zachodzą procesy metaboliczne, aż do momentu wyczerpania zapasów energii.

Zatrzymanie krążenia na czas dłuższy niż 3-4 minuty z reguły prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia komórek kory mózgowej, ale podjęcie czynności ratunkowych w tym czasie daje szansę całkowitego powrotu wszystkich czynności życiowych bez groźby uszkodzenia mózgu. Dopiero stwierdzenie nieodwracalnego ustania czynności pnia mózgu upoważnia do uznania zgonu człowieka, a więc śmierci osobniczej czy biologicznej (definitywnej).

Zobacz także:

Śmierć kliniczną rozpatruje się często w odniesieniu do NDE (ang. Near Death Experience), co oznacza "doświadczenie śmierci". Jest to szereg odczuć zmysłowych, będących udziałem osoby, która niemal umarła albo była w stanie śmierci klinicznej.

Czasami śmierć kliniczną określa się jako życie po życiu. Doświadczenia z pogranicza śmierci obejmują takie doznania, jak:

  • słyszenie głosu lekarza oznajmującego zgon,
  • słyszenie rozmów osób znajdujących się w pobliżu,
  • wrażenie przemieszczania się w tunelu w kierunku światła,
  • słyszenie przez moment dźwięku podobnego do buczenia lub dzwonienia,
  • doświadczenie przebywania poza ciałem,
  • spotkanie z innymi zmarłymi, np. rodziną, krewnymi,
  • spotkanie ze "świetlistą istotą" określaną różnie w zależności od wyznania i religii,
  • panoramiczny przegląd swojego życia,
  • błogie uczucie spokoju i ciszy,
  • odczucie konieczności powrotu do życia.

Zazwyczaj ludzie nie znajdują słów na opisanie tych doświadczeń śmierci klinicznej, a próbując zwierzać się ze swoich przeżyć, spotykają się z wyśmianiem i niechęcią.

Naukowcy zwracają uwagę, że opis doświadczeń związanych ze śmiercią kliniczną jest spójny i podobny u wszystkich ludzi bez względu na światopogląd, rasę, religię, wiek czy płeć. Nie można zatem zaklasyfikować tych przeżyć jako omamy halucynacji czy zjawisk paranormalnych.

Naukowe uzasadnienie dla tego typu efektów upatruje się w zaburzeniach funkcjonowania mózgu podczas śmierci klinicznej, które wynikają z niedotlenienia, zaburzenia poziomu neuroprzekaźników i zatrucia.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze