Uderzenia gorąca - przyczyny i sposoby na uderzenia gorąca

Uderzenia gorąca to problem wielu kobiet, nie tylko tych w fazie pokwitania. Dolegliwość ta dotyka również młodsze pacjentki i może być spowodowana nadwagą, nadczynnością tarczycy, czy podwyższonym poziomem cholesterolu i trójglicerydów. Jakie są inne przyczyny tego problemu? Jak radzić sobie z uderzeniami gorąca?

1. Czym są uderzenia gorąca?

Uderzenia gorąca objawiają się jako uczucie ciepła przepływającego przez całe ciało i są szczególnie odczuwane w rejonie szyi i głowy. Zazwyczaj trwają one od 30 sekund do paru minut. Towarzyszą im:

• nadmierne pocenie się i wypieki na twarzy lub dekolcie,
• silne zmęczenie i osłabienie,
• kołatanie serca,
• zawroty głowy.

2. Przyczyny uderzeń gorąca

Zobacz film: "Menopauza - najważniejsze informacje"

Przyczyny uderzeń gorąca nie udało się do końca wyjaśnić, jednak prawdopodobnie odpowiadają za nie hormonalne oraz biochemiczne wahania. Głównym czynnikiem, który wpływa na pojawienie się uderzeń gorąca jest spadek estrogenu.

Obniżenie poziomu tego hormonu wpływa negatywnie na pracę podwzgórza, nazywanego często „termostatem ciała”. Podwzgórze to nic innego jak część podkorowa mózgowia, zaliczana do międzymózgowia. Ta niewielka część odpowiada za homeostazę, czyli równowagę całego organizmu. Bierze także udział w wielu procesach neuropsychologicznych.

W przypadku spadku estrogenu, podwzgórze wysyła błędny sygnał do organizmu, sugerując, że danej osobie jest zbyt gorąco. To wpływa natomiast na działanie naszych naczyń krwionośnych, mięśnia sercowego, a także układu nerwowego. Następuje wówczas poszerzenie naczyń, podwyższenie tętna, przyspieszenie pracy gruczołów. Prócz uderzeń gorąca, mogą pojawić się również zimne poty, zawroty głowy, zmęczenie.

Oprócz menopauzy i zaburzeń hormonalnych, na pojawienie się uderzeń gorąca mogą wpływać również:

• zażywane leki,
• stres i niepokój,
• codzienna dieta,
• zbyt wysoka temperatura w pomieszczeniu.

2.1. Menopauza

Kobiety często pytają o symptomy, których mogą się spodziewać podczas menopauzy (klimakterium). W rzeczywistości każda kobieta jest inna i u każdej inaczej objawia się pokwitanie. Jedne twierdzą, że bezsenność to główny symptom, inne skarżą się głównie na ból stawów. Lekarzom trudno stwierdzić precyzyjnie, czego kobiety mogą się spodziewać. Mimo wszystko, uderzenia gorąca to najczęstszy objaw zgłaszany przez kobiety w okresie okołomenopauzalnym.

Polega na nagłym uczuciu gorąca, któremu niejednokrotnie towarzyszy zaczerwienienie twarzy i szyi. Objawy naczynioruchowe mogą także występować w nocy - nocne poty, wybudzając ze snu.

Okres, kiedy powyższe objawy występują, jest zmienny, może trwać zarówno kilka tygodni, jak i kilka lat, ale zazwyczaj z miesiąca na miesiąc dolegliwości są mniej nasilone.

Kobiety w okresie menopauzy powinny unikać nadmiernego stresu, wizyt w saunie, picia alkoholu, picia kawy, ostrych potraw, palenia papierosów, grubej, mało przewiewnej odzieży.

2.2. Nadczynność tarczycy

Nagłe uczucie gorąca, choć najczęściej kojarzone z pierwszym objawem klimakterium, może wskazywać na poważną chorobę. Najczęściej wynika z zaburzeń hormonalnych. Objaw ten często pojawia się w przebiegu chorób tarczycy, najczęściej sygnalizuje jej nadczynność.

Temu schorzeniu towarzyszą ponadto: wzmożona potliwość i rumienienie się, co wynika z nasilenia termogenezy i czynności gruczołów potowych. Pozostałe symptomy to również osłabienie, męczliwość, drażliwość, płaczliwość, trudności w skupieniu uwagi i kołatanie serca.

2.3. Skutki uboczne leków

Uderzenia gorąca, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, mogą wywoływać zażywane leki. Tego rodzaju działanie niepożądane dotyczyć może niektórych pacjentów biorących leki przeciwdepresyjne oraz preparaty stosowane w terapii osteoporozy.

Jeśli więc uderzenia gorąca pojawiły się po zażyciu środków farmakologicznych, to one są najprawdopodobniej przyczyną problemu. Należy poinformować o ich wystąpieniu swojego lekarza, bo być może jest możliwość zmiany metody leczenia.

2.4. Nadwaga

Osoby z nadwagą i otyłością często skarżą się na dużą potliwość i uderzenia gorąca. Prawdopodobnie jest to związane z wyższym poziomem estrogenów u osób z nadmiarem tkanki tłuszczowej. Jest na to tylko jeden sposób: redukcja zbędnych kilogramów, jakkolwiek banalnie to brzmi.

Problem tym zajęli się naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego, gdzie pod kierunkiem dr Alison Huang przeprowadzono szczegółowe badania w tym zakresie. Dowiedziono, że utrata masy ciała może zmniejszyć częstotliwość i intensywność ataków gorąca. Proces ten wspomóc mogą ćwiczenia fizyczne o umiarkowanej intensywności oraz dieta o obniżonej kaloryczności.

2.5. Dieta

Omawiany objaw może również wystąpić po wypiciu alkoholu lub po zjedzeniu ostrych przypraw. Czasem jednak jest symptomem niezidentyfikowanej alergii lub nietolerancji pokarmowej. Przyczyną uderzeń gorąca może być również nadmiar kawy w diecie.

2.6. Stres i niepokój

Zdarzają się osoby, u których nagły atak lęku lub stres wywołują uderzenia gorąca. Towarzyszy mu potliwość, czasem drżenie rąk i ogólne rozbicie emocjonalne. Mogą to być symptomy nerwicy.

Warto więc udać się do psychologa lub psychiatry, który pomoże wskazać źródło problemów i zaproponuje najlepsze rozwiązanie terapeutyczne. Sytuacje stresowe można natomiast łagodzić poprzez wykonywanie prostych ćwiczeń oddechowych. Pomoże również joga i medytacja.

W jednym z przeprowadzonych przez amerykańskich naukowców badań analizowano wpływ zdenerwowania na nasilenie objawów napadów gorąca. W badaniu wzięło udział ponad 400 kobiet między 37. a 47. rokiem życia, które wciąż regularnie miesiączkowały.

Przez okres 6 lat prowadzono obserwację i okazało się, że nasilenie objawów naczynioruchowych ściśle koreluje z nasileniem zdenerwowania i irytacji. Naukowcy wnioskują, że odpowiednia kontrola stresu oraz zmiana stylu życia może w znaczący sposób ograniczyć uderzenia gorąca.

2.7. Wysoka temperatura w pomieszczeniu

Powód uderzeń gorąca może być też prozaiczny. Jeśli budzisz się w nocy spocony i zlany potem, być może w sypialni jest za ciepło, a kołdra jest zbyt gruba. W takiej sytuacji wystarczy zadbać o odpowiednie warunki w mieszkaniu, a sytuacja nie powinna się powtórzyć.

W sypialni temperatura powinna oscylować wokół 18-19 stopni Celsjusza, a przed położeniem się spać pokój należy dobrze przewietrzyć. To bardzo ważne, bo w takich warunkach sen daje odpoczynek i zapewnia regenerację.

Uderzenia gorąca wbrew pozorom dotyczą wielu osób - zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Niektórzy są na ich wystąpienie bardziej podatni, inni mniej. W każdej jednak sytuacji warto zastanowić się, co mogło wywołać ten objaw.

3. Sposoby na uderzenia gorąca w menopauzie

Zalecane jest utrzymywanie niższej temperatury ciała niż normalnie oraz regularne ćwiczenia fizyczne. Niestety, badania nie potwierdziły skuteczności tych metod walki z menopauzą.

3.1. Terapia hormonalna (HTZ)

Terapia hormonalna, zwana też terapią zastępczą, polega na przyjmowaniu estrogenów lub estrogenów w połączeniu z progesteronem. Metoda ta jest skuteczna przy zwalczaniu uderzeń ciepła. Redukuje częstotliwość wystąpienia tego objawu o około 80-90%.

Jednak badanie kobiet, które zdecydowały się na terapię hormonalną, wykazało, że wzrósł u nich poziom ryzyka wystąpienia ataku serca, wylewu i raka piersi. Kolejne badania potwierdziły, że terapia przyczynia się do wylewu, lecz nie do ataku serca i raka piersi.

Z tego względu decyzja o rozpoczęciu terapii nie jest łatwa, warto porozmawiać o tym z lekarzem. Obecnie zalecane jest przy terapii hormonalnej podawanie najmniejszej możliwej dawki hormonów przez jak najkrótszy czas.

3.2. Naturalne sposoby na uderzenia gorąca

Leczenie nagłych uderzeń gorąca może się też odbywać w bardziej naturalny sposób niż przyjmowanie hormonów. Zamiast estrogenów kobiety w okresie menopauzy mogą przyjmować fitoestrogeny, czyli estrogeny roślinne, produkty ziołowe i witaminę E.

Fitoestrogeny to chemiczne substancje znajdujące się na przykład w soi. Mają one chemiczną strukturę podobną do estrogenów produkowanych przez kobiecy organizm. Niestety, efektywność ich działania nie jest aż tak wysoka, jak efektywność naturalnie wyprodukowanego hormonu.

Kobiety, u których wykryto i wyleczono raka piersi, nie chcą poddać się terapii hormonalnej, wybierają więc fitoestrogeny. Wiele z nich potwierdziło skuteczność produktów naturalnych w leczeniu uderzeń gorąca, jak i innych objawów klimakterium.

Jednak istnieje podejrzenie, że mogą one w takim samym stopniu przyczyniać się do ponownego wystąpienia choroby, jak i terapia hormonalna. Skutki długotrwałego przyjmowania fitoestrogenów nie zostały jeszcze do końca zbadane.

Działanie rośliny zwanej pluskwicą groniastą stało się dość popularne przy zwalczaniu objawów przekwitania. Przeprowadzone badania wykazały, że roślina ta może przynieść ulgę przy nagłych uderzeniach gorąca. Okazuje się, że suplementacja witaminy E też pomaga.

Tak przynajmniej twierdzą niektóre kobiety, lecz lekarze nie potrafią tego udowodnić. Prawdopodobnie witamina E u niektórych kobiet łagodzi uderzenia gorąca, lecz przyjmowana w zbyt dużej dawce może powodować uszkodzenia systemu sercowo-naczyniowego.

W zwalczaniu uderzeń gorąca pomocne jest również stosowanie innych środków farmaceutycznych bez recepty. Zalecane jest stosowanie witaminy z grupy B, magnezu, oraz niesteroidowych leków przeciwzapalnych (ale tylko przez krótki okres, kilku dni).

4. Ćwiczenia oddechowe na uderzenia gorąca

Uderzenia gorąca często współistnieją z uczuciem kołatania serca oraz przyspieszonym oddechem. Zazwyczaj nie ma to nic wspólnego z zaburzeniami rytmu, a wynika z pobudzenia układu współczulnego (tzw. układ walki). W takiej sytuacji należy starać się powoli (6-8 oddechów na minutę), głęboko i rytmicznie oddychać, używając do tego mięśni brzucha. Codziennie rano i wieczorem oraz w czasie uderzeń gorąca, przez 15 minut ćwicz taki oddech.

Ćwiczenia oddechowe powinny iść w parze z codzienną gimnastyką. Regularne spacery, pływanie, jazda na rowerze czy aerobik mają korzystny wpływ na nasze ciało w każdym wieku.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.