Witaminy na wzrok – co warto wiedzieć?

Witaminy na wzrok to witamina A, witaminy z grupy B, witamina C, witamina D i witamina E. Ponieważ są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania oczu, ich niedobór może prowadzić zarówno do zaburzenia ostrości widzenia, jak i innych problemów ze wzrokiem. Na czym polega ich działanie? Gdzie je znaleźć?

Witamina A i wszystkie jej pochodne nie są odporne na działanie wysokich temperatur, dlatego też na skutek obróki cieplnej (np. smażenia) ulegają zniszczeniu. Ponadto mogą ulegać zniszczeniu na skutek nadmiernej ekspozycji na światło (np. kiedy zostawimy jakiś produkt spożywczy na pełnym słońcu).

Witamina A

Witamina A nie dość, że neutralizuje wolne rodniki, które przyczyniają się do uszkodzenia narządu wzroku, to i jest niezbędna do syntezy rodopsyny, światłoczułego barwnika absorbującego fotony światła. Wspiera również pracę oraz funkcjonowanie i odnowę tkanki nabłonkowej. Zbyt mała ilość witaminy A prowadzi do tzw. kurzej ślepoty (niedowidzenie o zmierzchu), zespołu suchego oka, a w skrajnych przypadkach może powodować ślepotę.

Produkty bogate w witaminę A to przede wszystkim wątróbka drobiowa i wieprzowa. Można ją również podawać w preparatach doustnych. Warto także przyjmować beta-karoten, który w organizmie jest przekształcany w witaminę A. β-Karoten można znaleźć marchwi czy botwince, ale i w postaci suplementów diety.

Witaminy z grupy B

Witaminy z grupy B odgrywają ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu wzroku, są niezbędne do działania układu nerwowego, w tym nerwu wzrokowego i innych struktur zaopatrujących gałkę oczną. Ich niedobór może prowadzić do szybkiego męczenia się oczu, łzawienia, nadmiernej wrażliwości na światło.

Najwięcej witamin z grupy B znajduje się w zbożu, mleku, drożdżach, roślinach strączkowych, kapuście i marchwi.

Witamina C

Witamina C chroni wzrok, wzmacnia ściany naczyń krwionośnych, zmniejszając ich przepuszczalność. Poprawia odżywianie soczewki oka oraz reguluje proces wytwarzania płynu łzowego. Jej niedobór może wywołać wylewy podspojówkowe, a nawet krwotok do wnętrza gałki ocznej.

Produkty bogate w witaminę C to miedzy innymi cytrusy, truskawki, czarna porzeczka, warzywa. Witaminy A, E i C to witaminy dla oczu, które uzupełniają swoje działanie. Pomocne bywają również suplementy diety.

Witamina D

Witamina D zwiększa odporność, a jej niedobór zwiększa ryzyko infekcji, również oczu, (np. zapalenie spojówek). Ponadto witamina D zmniejsza ryzyko cukrzycy, której powikłaniem może być uszkodzenie wzroku.

Organizm człowieka ma zdolność syntetyzowania witaminy D pod wpływem promieni słonecznych pod warunkiem, że ekspozycja na słońce jest odpowiednio długa i skóra nie jest zabezpieczona filtrami ochronnymi. Niestety w naszej szerokości geograficznej, w okresie jesienno-zimowym, to trudne, stąd powszechny jest jej niedobór. Ponieważ witamina D dostarczana wraz z dietą ma stosunkowo nieduże znaczenie (zawierają ją ryby i jaja), kluczowa jest jej suplementacja.

Witamina E

Witamina E chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Skutecznie zapobiega utlenianiu witaminy A, zwiększa wchłanianie beta-karotenu w jelicie cienkim. Niedobór witaminy E może powodować nie tylko pogorszenie wzroku, ale i rozdrażnienie oraz starzenie się skóry. To dlatego warto zadbać o spożywanie produktów, które ja zawierają. To głównie oleje, migdały, orzechy, kiełki pszenicy, margaryna, jaja i zielone warzywach. W celu uzupełnienia niedoborów można sięgać po suplementy diety.

Mówiąc o witaminach dla oczu często mamy na myśli nie konkretne związki, ale suplementy diety (leki na poprawę wzroku). Te zwykle zawierają witaminy, mikroelementy oraz inne substancje aktywne, mające pozytywny wpływ na oczy i wzrok. W aptekach można kupić: tabletki na poprawę wzroku, kapsułki na oczy, płyny i krople.

Skuteczne suplementy diety na oczy, oprócz wspomnianych witamin, zawierają również:

Cynk

Cynk bierze udział w tworzeniu rodopsyny, dzięki której możliwe jest widzenie po zmierzchu i rozróżnianie odcieni szarości. Gdy w organizmie zabraknie cynku, zwiększa się ryzyko degeneracji plamki żółtej, dochodzi do pogorszania się wzroku.

Cynk można znaleźć w ostrygach, chudym mięsie, drobiu i rybach. Występuje także w kaszach i chlebie pełnoziarnistym.

Selen

Selen chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, pomaga pozbywać się z organizmu wolnych rodników. Odgrywa bardzo istotną rolę w leczeniu zaćmy. Źródłem selenu są ryby, chude mięso, drób, pszenica, brązowy ryż i pestki dyni.

Miedź

Miedź likwiduje wolne rodniki, poprawia trwałość naczyń krwionośnych. Występuje w owocach morza, orzechach, grzybach, liściastych warzywach zielonych, pełnoziarnistych produktach zbożowych.

Kwasy omega-3

Korzystny wpływ na wzrok przypisuje się także nienasyconym kwasom tłuszczowym omega-3, które mają właściwości antyoksydacyjne. Należący do tej grupy kwas dokozaheksaenowy (DHA) jest naturalnym składnikiem siatkówki oka. Pełni funkcję zabezpieczającą najbardziej wrażliwe jej obszary, czyli fotoreceptory.

Kwasy omega-3 występują głównie w olejach rybnych i roślinnych (sojowy, rzepakowy, z siemienia lnianego). Ich źródłem są także tłuste morskie ryby: halibut, makrela, śledź, łosoś. Można je znaleźć również w roślinach strączkowych (fasola, soja) oraz w orzechach włoskich.

Substancje aktywne

Co wzmacnia wzrok? Okazuje się, że nie tylko witaminy, minerały, ale i substancje aktywne, takie jak antocyjany, luteina, kwercetyna. Nie do przecenienia jest zwłaszcza luteina i glikozydy flawonowe.

Luteina to żółty barwnik roślinny, który gromadzi się także w soczewce i chroni oko. Korzystnie wpływa także na funkcjonowanie siatkówki. Pochłania znaczną część światła niebieskiego oraz chroni oko przed promieniowaniem jonizującym komputerów i telewizorów. Zapobiega zwyrodnieniu plamki żółtej oka, która może pojawić się z wiekiem.

Luteinę można przyjmować nie tylko w suplementach, ale i pożywieniu. Jej źródłem są zielone i pomarańczowe owoce oraz warzywa, zwłaszcza szpinak.

Glikozydy flawonowe są zawarte w liściach i owocach czarnej jagody. Nie tylko chronią oczy przed działaniem wolnych rodników, ale i wzmacniają naczynia włosowate. Korzystnie wpływają na przepływ krwi i zmniejszają jej krzepliwość, wspomagają również regenerację niektórych enzymów niezbędnych do prawidłowego widzenia.