Zapobieganie jaskrze
Jaskra to choroba oczu, przebiegająca z podwyższonym ciśnieniem śródgałkowym, co w konsekwencji może doprowadzić do utraty wzroku. Jest to podstępne schorzenie, latami przebiega bez objawów klinicznych. Niezwykle ważna jest więc profilaktyka, czyli działania mające na celu zapobieganie powstaniu choroby lub odpowiednie wczesne jej wykrycie.
1. Skuteczna profilaktyka jaskry
Aby skutecznie przeciwdziałać powstawaniu jaskry, należy znać stany przedchorobowe predysponujące do zachorowania oraz szereg innych czynników mających wpływ na rozwój choroby. Ważne jest przede wszystkim wykrywanie pierwotnie zamkniętego kąta, jako stanu przedjaskrowego u osób z czynnikami ryzyka, którymi są:
wiek powyżej 60 lat,
płeć męska,
oczy nadwzroczne (tj. wymagające korekcji okularowej ze znakiem „+”),
u osób po 30. - 40. r. – wykonywanie wielogodzinnej pracy wymagającej patrzenia z bliskiej odległości bez prawidłowej korekcji okularowej,
u osób starszych – czytanie z pochyloną głową bez korekcji okularowej, szczególnie przy współistnieniu początków zaćmy.
2. Dziedziczenie jaskry
Ważnym elementem w historii choroby pacjenta jest epizod ostrego pierwotnie zamknięcia kąta, czyli tzw. atak jaskry u krewnych pierwszego stopnia. Profilaktyka jaskry w takim wypadku ma na celu eliminowanie anatomicznych warunków do zamknięcia kąta, stosując zabieg laserowego poszerzenia kąta przesączania. Jest to irydotomia lub irydoplastyka.
3. Jak leczyć jaskrę
W przypadku współistnienia zaćmy początkowej ważne jest wczesne usunięcie zmętniałej soczewki, co jest najskuteczniejszym postępowaniem zarówno w stanach przedjaskrowych, jak i w istniejącej już jaskrze.
4. Czynniki zwiększające ryzyko choroby
Czynniki predysponujące do wywołania jaskry można podzielić ogólnie na 2 grupy: poddające się i niepoddające się modyfikacji. Do niemodyfikowalnych zalicza się wiek powyżej 40. roku życia, płeć żeńską, rasę czarną oraz genetyczne uwarunkowania i związane z tym rodzinne występowanie jaskry. Do czynników niepoddających się modyfikacji należą również czynniki oczne (miejscowe), tj. wysoka krótkowzroczność lub nadwzroczność.
Do czynników poddających się modyfikacji należą naczyniowe czynniki ryzyka tj. zbyt duże lub zbyt niskie ciśnienie tętnicze krwi lub zmniejszenie prędkości przepływu krwi w naczyniach tętniczych całego organizmu. Czynniki miejscowe (oczne) to np. wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe czy zmniejszenie przepływu krwi w tętnicy ocznej.
Kolejnymi czynnikami, które mogą być poddane modyfikacji są nieodpowiednie zachowania zdrowotne, takie jak nieprawidłowe odżywianie, nadwaga, palenie tytoniu oraz niska aktywność ruchowa.
5. Kiedy należy poddać się profilaktyce jaskry?
Powszechnie znanym jest fakt, że nieprawidłowe nawyki żywieniowe i związana z tym nadwaga i otyłość mają istotny wpływ na powstanie miażdżycy, która w istotny sposób wpływa na stan naczyń całego organizmu, w tym i oka.
Niektóre prace naukowe donoszą, że stosowanie diety bogatej w magnez, minerały, selen i witaminy obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe w przeciągu 40 tygodni o 13%. Wśród publikacji naukowych można także znaleźć doniesienia o korzystnym wpływie diety bogatej w witaminę A oraz w witaminy z grupy B.
W Polsce prowadzony jest program profilaktyki jaskry finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Do badań kwalifikują się osoby, które:
ukończyły 35 lat,
nie były diagnozowane w kierunku jaskry w ciągu ostatnich 24 miesięcy lub u których wcześniej rozpoznano jaskrę,
mają niektóre z następujących objawów: bóle gałek ocznych, krótkowzroczność, objaw „kół tęczowych”, nadwzroczność, jaskra w rodzinie, bóle głowy, niskie ciśnienie tętnicze, cukrzyca, zaburzenia gospodarki lipidowej, niewydolność krążenia mózgowego, objaw zimnych dłoni i stóp, astma, nadczynność tarczycy, palenie tytoniu - bez skierowania.
Jeżeli pacjent spełnia kryteria wiekowe i dostrzega u siebie niektóre z wymienionych objawów to może zgłosić się do dowolnej poradni okulistycznej, która posiada kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia (bez skierowania). Po wypełnieniu ankiety i wykonaniu badań lekarz okulista podejmie decyzje o dalszym postępowaniu.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.