Trwa ładowanie...

Gorączka reumatyczna - przyczyny, objawy, leczenie

Avatar placeholder
16.09.2021 15:42
Gorączka reumatyczna jest chorobą obejmującą cały organizm.
Gorączka reumatyczna jest chorobą obejmującą cały organizm. (adobestock)

Gorączka reumatyczna (łac. morbus rheumaticus) jest chorobą obejmującą cały organizm. Ma charakter autoimmunologiczny (układ odpornościowy wytwarza przeciwciała skierowane przeciw własnym komórkom). Należy do chorób bakteryjnych. Wywołana jest przez zakażenie bakteriami z grupy paciorkowców. Do jej charakterystycznych objawów należą m.in. wędrujące zapalenie stawów, guzki podskórne, rumień czy tzw. taniec św. Wita u dzieci.

spis treści

1. Gorączka reumatyczna - przyczyny

Schorzenie rozwija się w konsekwencji zakażenia paciorkowcami z grupy A – przy anginie i płonicy. Rzuty choroby trwają 4-6 tygodni. Przez kilka lat choroba może nie dawać o sobie znać, aż do następnego rzutu.
 Gorączka reumatyczna atakuje stawy, a w momencie pozornego ustąpienia choroby stany zapalne toczą się najczęściej w sercu. Tam tworzą się nacieki komórkowe (guzki Aschoffa), które martwieją i bliznowacieją. Zapalenia stawów trwają kilka lub kilkanaście dni, ustępują i odnawiają się w innym miejscu. Na szczęście nie uszkadzają stawu – czym różni się gorączka reumatyczna od reumatoidalnego zapalenia stawów. Najpoważniejszą komplikacją choroby jest zwężenie zastawki mitralnej, co prowadzi do niewydolności krążenia i konieczności zabiegu operacyjnego. 


Guzek Aschoffa
Guzek Aschoffa

Guzek Aschoffa pacjenta chorego na zapalenie mięśnia sercowego.

zobacz galerię

2. Gorączka reumatyczna - objawy

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Pierwsze objawy choroby ujawniają się już w młodym wieku. Za kryteria rozpoznania gorączki reumatycznej uznaje się tzw. kryteria Jonesa, które dzielimy na „duże” i „małe”.


Kryteria duże:

  • wędrujące zapalenie stawów (bóle stawów),
  • zapalenie serca,
  • guzki podskórne,
  • rumień obrączkowaty (brzeżny),
  • pląsawica Sydenhama (taniec św. Wita) – występuje u dzieci, pojawiają się u nich ruchy pląsawicze (przypominają niepokój ruchowy lub taniec),
  • zaburzenia emocjonalne,
  • natręctwa,
  • nadpobudliwość.


Kryteria małe:

  • gorączka,
  • bóle stawów,
  • zwiększone OB,
  • leukocytoza (wysoki poziom leukocytów), poprzedzająca zakażenie paciorkowcowe (np. angina),
  • przebyty rzut choroby reumatycznej,
  • wzrost miana ASO powyżej 200 jednostek; ASO, czyli odczyn antystreptolizynowy, to badanie stwierdzające w organizmie człowieka obecność przeciwciał przeciwko pozakomórkowemu antygenowi paciorkowca grupy A, czyli streptolizynie O,
  • 
obecność białek ostrej fazy (np. podwyższenie poziomu białka CRP).


Do rozpoznania gorączki reumatycznej potrzebne jest jednoczesne spełnienie dwóch kryteriów „dużych” lub jednego „dużego” i dwóch „małych”. Do innych objawów zaliczają się bóle brzucha i krwawienie z nosa.

3. Gorączka reumatyczna - leczenie

Leczenie choroby polega głównie na zwalczaniu stanu zapalnego poprzez podawanie preparatów z kwasem acetylosalicylowym czy kortykosteroidami. Kwas acetylosalicylowy jest lekiem z wyboru ze względu na to, że musi być podawany w dużych dawkach w celu uzyskania działania terapeutycznego przeciwzapalnego, co z kolei wiąże się z wystąpieniem ciężkich działań ubocznych, jak np. uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego (owrzodzenia) czy zatrucie salicylanami. Nie zaleca się podawania tego leku u dzieci poniżej 12 r.ż., ponieważ powoduje on wystąpienie tzw. zespołu Rey'a, który jest potencjalnym zagrożeniem życia. Przy występującym silnym bólu można zastosować preparaty z Ibuprofenem. Kortykosteroidy podaje się w bardziej zaawansowanych przypadkach.


Ważne w leczeniu gorączki reumatycznej jest podawanie antybiotyków – głównie penicyliny. Osoby, u których wystąpił tylko jeden atak gorączki reumatoidalnej powinny przyjmować comiesięczny zastrzyk z długo działającą penicyliną przez okres 5 lat. Zaleca się także ciągłe stosowanie niskich dawek antybiotyków, aby zapobiec nawrotom gorączki reumatycznej.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Ból kręgosłupa
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze