Kiedy stosuje się radioterapię w raku piersi

Istnieje wiele metod leczenia raka piersi. Radioterapia, obok leczenia chirurgicznego, jest jedną z najskuteczniejszych form terapii. Wynika to z tego, że większość nowotworów piersi to guzy tzw. promienioczułe, czyli takie, w których promieniowanie powoduje niszczenie komórek nowotworowych, w przeciwieństwie do raków promienioopornych, które nie odpowiadają na leczenie radioterapią. Radioterapia w raku piersi jest stosowana zarówno w przypadkach, kiedy na wycięcie nowotworu jest już za późno, jak i jako metoda uzupełniająca po leczeniu chirurgicznym.

1. Radioterapia po operacji oszczędzającej

Jednym z najważniejszych zastosowań radioterapii w raku piersi jest leczenie uzupełniające po tzw. operacjach oszczędzających pierś, czyli takich, gdzie nie jest usuwana cała pierś, a jedynie guz z otaczającymi węzłami chłonnymi. Taki model terapii jest stosowany przy niezaawansowanych postaciach nowotworu. Wskazaniami do wykonania operacji oszczędzającej są miedzy innymi:

• średnica guza poniżej 3-4 cm w badaniu mammograficznym;
• pojedyncza zmiana bez zwapnień;
• przewidywany dobry efekt kosmetyczny;
• młody wiek;
• niepowiększone węzły pachowe;
• brak chorób współistniejących;
• akceptacja przez pacjentkę pełnej metody leczenia – tzn. wraz z radioterapią pooperacyjną.

Zobacz film: "Czy rak piersi jest wyleczalny?"

Radioterapia jest zawsze zalecana po zabiegach oszczędzających. Ryzyko nawrotu nowotworu po operacji oszczędzającej (oczywiście jeżeli pacjenta została do niej prawidłowo zakwalifikowana) z następczą radioterapią jest porównywalne do tego po całkowitej mastektomii. Napromieniowanie po operacjach oszczędzających powinno obejmować całą pierś. Czasami dodatkowo naświetla się węzły chłonne nadobojczykowe i pachowe. Ponieważ większość wznów powstaje w loży po wyciętym guzie, na tą okolicę kieruje się dodatkową dawkę promieniowania.

Obecnie w krajach wysoko rozwiniętych leczenie oszczędzające pierś wraz z późniejszym jej napromieniowaniem jest metodą leczenia z wyboru, oczywiście o ile nowotwór zostanie rozpoznany wcześnie, nie nacieka sąsiednich narządów i nie daje przerzutów do węzłów. Niestety w Polsce do tej pory najczęstszym sposobem leczenia raka piersi jest mastektomia czyli całkowite odjęcie piersi. Stosowanie takiej terapii nie wynika tylko i wyłącznie z tego, że guzy są wykrywane w stadium, w którym operacja jest niemożliwa, ale także z tego, że ograniczona jest dostępność do radioterapii, a bez niej operacje oszczędzające nie mają sensu. Obecnie prowadzone są badania nad modyfikacją radioterapii – miałaby ona trwać krócej, a za to miałaby być prowadzona dużymi dawkami. W takim modelu więcej pacjentek w ciągu roku mogłoby otrzymać terapię.

2. Radioterapia po mastektomii

Radioterapia jest także czasami stosowana po klasycznej mastektomii. Zazwyczaj zalecana jest u kobiet, u których rak był zaawansowany i istnieje duże ryzyko wznowy. Czasami dodatkowo stosuje się leczenie skojarzone z chemioterapią. Obecnie rutynowo zalecane jest napromieniowanie klatki piersiowej i węzłów chłonnych w następujących sytuacjach:

• przerzuty do co najmniej 4 węzłów pachowych;
• naciekanie węzłów lub tkanki tłuszczowej przez nowotwór;
• guz o średnicy większej niż 5c m;
• naciekanie skóry lub mięśni ściany klatki piersiowej;
• obecność nacieku nowotworowego w linii ciecia chirurgicznego;
• zajęcie 1-3 węzłów w wieku przedmenopauzalnym.

Jeżeli radioterapia jest metodą uzupełniającą do mastektomii, napromieniowaniu oprócz ściany klatki piersiowej są poddawane odpowiednie węzły chłonne. Naprowadzenie wiązki promieniowania na konkretne grupy węzłów jest możliwe dzięki komputerowemu planowaniu. Badania wykazały, że radioterapia po amputacji piersi zmniejsza ryzyko wznowy, wydłuża czas przeżycia, a także poprawia komfort życia pacjentek.

3. Radioterapia a rekonstrukcja piersi

Radioterapia jest także możliwa po rekonstrukcji piersi. Czasami radioterapia jest wykonywana przed operacją, aby zmniejszyć masę i rozległość guza. Zdarza się także, że pacjentka nie zgadza się na mastektomię, a na operację oszczędzającą jest już za późno. Wtedy radioterapia może być jedyną formą terapii.

4. Radioterapia jako forma leczenia paliatywnego

Radioterapia może być także formą paliatywnego leczenia pacjentek zmagających się z rakiem piersi. Czasami nowotwór jest wykrywany w tak zaawansowanym stadium, że leczenie chirurgiczne nie jest już możliwe. Głównym celem leczenia paliatywnego nie jest wydłużenie życia, lecz poprawa jego jakości. Radioterapia jest metodą leczenia z wybory w przypadkach, kiedy zdiagnozowane zostają przerzuty do kości i mózgu. Stosowana jest także przy zespołach bólowych i uciskowych, spowodowanych rozprzestrzenianiem się nowotworu. Napromieniowanie daje efekty w leczeniu bólu nowotworowego.

W walce z nowotworem złośliwym bardzo istotne jest dostosowanie sposobu leczenia do stadium zaawansowania choroby. W przypadku raka piersi radioterapia ma swoje zastosowanie praktycznie na każdym etapie leczenia i często jest nieodzownym sposobem walki z rakiem. Oczywiście dużą rolę w skuteczności radioterapii odgrywa zakwalifikowanie pacjentki do odpowiedniego sposobu leczenia. Coraz bardziej rozpowszechnione stają się operacje oszczędzające pierś i okazuje się, że wcale nie muszą być one mniej skuteczne od mastektomii. Warunek jest jeden – pooperacyjna radioterapia. Warto walczyć o operacje oszczędzające, gdyż dla pacjentek nie liczy się tylko długość życia, ale także jego jakość, a odjęcie piersi jest często dla kobiety dodatkowym ciosem, obok świadomości, że jest chora na raka.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.