Wiadomo, jak powstają zakrzepy krwi po szczepionce wektorowej na COVID-19. "Przeciwciała VITT mogą naśladować działanie heparyny"
Naukowcy z McMaster University w Kanadzie przeprowadzili badania dotyczące zakrzepic po szczepionkach AstraZeneca. Ustalili, że nietypowe zakrzepy krwi mogą naśladować działanie heparyny. Ich zdaniem odkrycie może pozwolić na opracowanie nowych metod diagnozowania nietypowych zakrzepów oraz sposobu ich leczenia.
1. Zakrzepica poszczepienna
Rzadkie niepożądane odczyny poszczepienne po preparacie AstraZeneca, czyli nietypowe zakrzepy krwi, stały się przedmiotem najnowszych badań opublikowanych na łamach czasopisma "Nature".
Jak podkreśla w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Łukasz Paluch, nie należy jednak bać się szczepienia preparatami wektorowymi, ponieważ ryzyko pojawienia się zakrzepicy po szczepionce jest bardzo rzadkie. Według najnowszego raportu Ministerstwa Zdrowia (stan na 8 lipca) dotyczącego niepożądanych odczynów poszczepiennych, incydenty o charakterze zakrzepowym zgłosiło 99 osób. Według danych z 10 lipca, w pełni zaszczepionych jest 14 938 143 Polaków (zaszczepieni preparatem J&J oraz 2 dawką innych preparatów).
- Zakrzepica po szczepionce jest mało prawdopodobna i niezwykle rzadka. Wiemy, że dotyczy kilku przypadków na milion, więc to jest nieporównywalnie mniej niż w przypadku przechorowania COVID-19. Przypomnę, że u pacjentów hospitalizowanych z powodu COVID-19 zakrzepica występuje nawet u 20 proc. osób, więc jest to znacznie więcej - podsumowuje ekspert.
Naukowcy z McMaster University w Kanadzie ustalili, w jaki sposób dochodzi do zakrzepów po szczepionkach i jaki fragment cząsteczek krwi jest w to zaangażowany. Stwierdzono, że zakrzepica poszczepienna nazwana VITT (małopłytkowością immunologiczną wywołaną przez szczepionkę), przypomina trombocytopenię indukowaną heparyną (HIT) związaną z przeciwciałami aktywującymi płytki krwi przeciwko czynnikowi płytkowemu 4 (PF4).
- Dochodzi do reakcji autoimmunologicznej, na skutek której przeciwciała wytwarzane w odpowiedzi na szczepionkę wiążą się ze śródbłonkiem, czyli warstwą wewnętrzną naczyń. Płytki krwi złączają się, dochodzi do małopłytkowości (spadku liczby płytek krwi) i nadkrzepliwości. Faktycznie podobny mechanizm obserwujemy również w przypadku podania heparyny drobnocząsteczkowej - wyjaśnia prof. Łukasz Paluch.
Heparyna jest preparatem na rozrzedzanie krwi, ale paradoksalnie u niektórych pacjentów może wywoływać odwrotną reakcję, nazywaną w skrócie HIT, czyli małopłytkowością poheparynową. PF4 jest cząsteczką znajdująca się w płytkach krwi. Wyniki badań kanadyjskich naukowców odpowiadają na ważne pytania dotyczące związku pomiędzy przeciwciałami a krzepnięciem krwi. Ustalono, że przeciwciała VITT mogą naśladować działanie heparyny. To prowadzi do samonapędzającego się błędnego koła krzepnięcia.
2. Nietypowa lokalizacja zakrzepów po szczepionce utrudnia diagnostykę
Naukowcy wskazują, że następnym krokiem jest opracowanie szybkiego i dokładnego testu, który wspomógłby diagnozowanie małopłytkowości immunologicznej. Prof. Paluch podkreśla, że obecnie diagnozowanie tego typu zakrzepic w Polsce wymaga specjalistycznych badań.
- W normalnych warunkach zakrzepica jest diagnozowana na podstawie oceny poziomu d-dimerów we krwi oraz badania ultrasonograficznego, czyli próby uciskowej. Natomiast w przypadku podejrzenia rzadkich przypadków zakrzepicy zalecane są badanie obrazujące - tomografia komputerowa z kontrastem albo badanie rezonansem magnetycznym. Obie metody pozwalają na precyzyjne określenie miejsca wystąpienia zakrzepicy - wyjaśnia ekspert.
Zakrzepy po szczepionce wymagają innej diagnostyki, ponieważ miejsce ich powstawania jest inne. Najczęściej jest to zakrzepica w żyłach mózgu, jamie brzusznej oraz zakrzepica tętnicza. W normalnych warunkach zakrzepy najczęściej pojawiają się w żyłach kończyn dolnych.
- Jeśli dochodzi do takich rzadkich rodzajów zakrzepicy, to najczęściej są one związane z anomalią anatomiczną. Czyli na przykład nieprawidłowym wykształceniem zatok żylnych w mózgu lub zespołem uciskowym w jamie brzusznej - precyzuje prof. Paluch.
3. Leczenie zakrzepic poszczepiennych
Lekarz dodaje, że zakrzepice po szczepionce można leczyć, jednak wykluczone jest podawanie heparyn, które mogą nasilić objawy zakrzepicy.
- Leczy się je inhibitorami bezpośrednimi trombiny (doustnymi preparatami przeciwzakrzepowymi). Nie można jednak w leczeniu podawać heparyn, dlatego że szlak zakrzepicy indukowanej szczepionką jest inny. Heparyna drobnocząsteczkowa sama może wywołać małopłytkowość poheparynową. Nasz organizm zaczyna niszczyć kompleksy heparynowe i przez przypadek aktywuje to proces wykrzepiania. Dlatego też nie możemy narazić pacjenta z małopłytkowością poszczepienną na małopłytkowość poheparynową - tłumaczy prof. Paluch.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Zobacz także:
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
