Trwa ładowanie...

Wirusowe i bakteryjne zapalenie gardła - przyczyny, objawy, leczenie

Na zapalenie gardła najczęściej chorują dzieci w wieku 4-7 lat, zwłaszcza te uczęszczające do przedszkoli.
Na zapalenie gardła najczęściej chorują dzieci w wieku 4-7 lat, zwłaszcza te uczęszczające do przedszkoli. (iStock)

Wirusowe i bakteryjne zapalenie gardła dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych, jednak ze względu na niedojrzałość układu immunologicznego najczęściej chorują dzieci w wieku 4-7 lat, zwłaszcza te uczęszczające do przedszkoli. Zapalenie gardła zwykle atakuje w okresie jesienno-zimowym, choć dzieci mogą przechodzić wirusowe zapalenie gardła nawet kilka –kilkanaście razy w roku. Drobnoustroje wywołujące zapalenie gardła przenoszą się drogą kropelkową. Infekcję można złapać w miejscach dużych skupisk ludzkich. Zapalenie gardła u dzieci chodzących do żłobka lub przedszkola jest częstsze niż u dzieci wychowujących się w domu.

spis treści

1. Przyczyny zapalenia gradła

Wirusowe zapalenie gardła wywoływane jest głównie przez rynowirusy, adenowirusy, enterowirusy, ale też wirusy grypy, cytomegalii, opryszczki, wirus Epsteina-Barr.

Wirusy wywołujące zapalenie gardła najczęściej przenoszą się z człowieka na człowieka drogą kropelkową, możliwe jest też zakażenie przez ręce zanieczyszczone wydzieliną z nosa lub gardła osoby chorej (dlatego małe dzieci w dużych skupiskach tak łatwo zakażają się nawzajem, wkładając do buzi zabawki oblizywane wcześniej przez kolegów). Wirusy, wnikając do jamy nosowo-gardłowej, uszkadzają pokrywający je nabłonek.

Zobacz film: "Jak leczyć ból gardła? [Specjalista radzi]"
 Zapalenie gardła wywołane przez paciorkowce
Zapalenie gardła wywołane przez paciorkowce

Typowymi objawami choroby gardła są obrzęk i zmiany błony śluzowej.

zobacz galerię

To jest sygnałem do "walki" dla układu odpornościowego. Komórki immunologiczne przenikają do miejsca uszkodzenia i zaczynają wydzielać tzw. mediatory zapalenia. To właśnie te substancje, w głównej mierze poprzez rozszerzanie naczyń i zwiększenie ich przepuszczalności, odpowiadają za rozwój jakże nam znanych objawów - obrzęku, zaczerwienienia i bolesności błony śluzowej gardła oraz pojawienia się obfitej wydzieliny.

Inne przyczyny zapalenia gardła to:

  • bakterie
  • grzyby
  • niewłaściwa drożność nosa
  • alergia
  • astma oskrzelowa
  • przewlekła obturacyjna choroba płuc
  • częste przebywanie w zbyt ciepłych i suchych pomieszczeniach, w miejscach zadymionych
  • palenie papierosów (zarówno bierne, jak i czynne)
  • poddawanie gardła szkodliwemu działaniu substancji drażniących

2. Objawy zapalenia gardła

2.1. Wirusowe zapalenie gardła

Infekcja rozwija się zazwyczaj od około 1 do 6 dni od zakażenia. Pojawiają się:

  • ból gardła
  • uczucie drapania w gardle
  • katar i upośledzenie drożności nosa, zmuszające do oddychania przez usta,
  • suchy kaszel
  • powiększenie okolicznych węzłów chłonnych
  • gorączka
  • bolesne przełykanie
  • niewielkie pęcherzyki i owrzodzenia na języku
  • brak apetytu
  • złe samopoczucie
  • błona śluzowa gardła jest rozpulchniona, zaczerwieniona, pokryta śluzową wydzieliną.

2.2. Bakteryjne zapalenie gardła

Zapalenie gardła wywołane bakteriami ma podobne objawy, jednak mogą się pojawić naloty na migdałkach, a ból gardła jest mniej ostry. Ostre zapalenie gardła może doprowadzić do groźnych powikłań. Należą do nich:

  • anginy
  • ostre zapalenie ucha środkowego
  • zapalenie wyrostka sutkowatego
  • zapalenie zatok przynosowych
  • zapalenie oskrzeli
  • zapalenie płuc

Zobacz także:

3. Leczenie zapalenia gardła

Wirusowe zapalenie gardła należy do chorób samoograniczających się. Objawy choroby ustępują po około 7 dniach (u dzieci czas ten może być trochę dłuższy). W leczeniu stosuje się więc głównie leki zmniejszające objawy choroby. W zależności od potrzeby można zastosować:

  • leki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe (np. paracetamol, ibuprofen, kwas acetylosalicylowy - nie wolno podawać go dzieciom!),
  • duże dawki witaminy C
  • rutyna
  • wapń
  • tabletki do ssania, które mogą zmniejszać ból, łagodzić uczucie podrażnienia i przyspieszać regenerację nabłonka
  • leki odkażające o działaniu miejscowym w postaci sprayu rozpylanego do gardła, dostępne w aptece bez recepty
  • płukanie gardła płynami do płukania gardła, np. na bazie ziół
  • inhalacje parowe, np. wodą nasyconą solami mineralnymi lub zawierającą wyciągi z szałwii, rumianku lub tymianku

Nie ma logicznego uzasadnienia, by leczyć niepowikłane wirusowe zapalenie gardła antybiotykiem. Jak wiadomo, antybiotyk działa na bakterie, zaś wirusowe zapalenie gardła wywołują wirusy.

Mało tego, takie nieuzasadnione zażywanie antybiotyków może wręcz zaszkodzić, np. zaburzając fizjologiczną florę bakteryjną jamy ustnej, co znacznie zmniejsza miejscową odporność i może prowadzić w konsekwencji do zakażenia grzybami. Antybiotyk zarezerwowany jest wyłącznie dla zapaleń gardła powikłanych nadkażeniem bakteryjnym.

Działają niszcząco na prawidłową florę bakteryjną jamy ustnej i gardła. W wyniku tego powstaje grzybica błon śluzowych. Leczenie zapalenia gardła u dzieci polega na likwidowaniu objawów. Leki powinny złagodzić ból gardła i inne dolegliwości.

Gdy leczymy ból gardła, powinniśmy unikać pomieszczeń wypełnionych dymem tytoniowym i zakurzonych. Takie warunki dodatkowo podrażniają stan zapalny gardła. Gdy bólowi gardła towarzyszy podwyższona temperatura, warto sięgnąć po naturalne składniki, takie jak sok z malin czy preparaty zawierające korę wierzby.

Stosowanie odpowiedniej diety skutecznie chroni nas przed zapaleniem gardła. Nasz codzienny jadłospis powinien zawierać wiele warzyw i owoców, które posiadają niezwykle korzystne dla naszego zdrowia składniki odżywcze. Równie ważne jest ubieranie się adekwatnie do pogody.

Ponadto wszelka aktywność fizyczna znacznie podnosi naszą odporność. Dlatego powinniśmy jak najwięcej spacerować i przebywać na dworze. Zapalenie gardła przenosi się drogą kropelkową – musimy zatem zachować ostrożność, gdy przebywamy w miejscach zatłoczonych.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze