Achondrogeneza - co to jest, przyczyny, objawy, rokowania

Achondrogeneza stanowi grupę śmiertelnych osteochondrodysplazji, objawiających się niedorozwojem kości, a także licznymi wadami wrodzonymi. Kierując się kryteriami histologicznymi oraz radiologicznymi, lekarze wyróżniają dwa typy achondrogenezy. Typ pierwszy, zwany jest achondrogenezą Fraccaro-Houstona-Harrisa. Typ drugi z kolei nazywany jest achondrogenezą Langera-Saldino. Warto nadmienić, że pierwszy typ obejmuje dwa podtypy IA i IB.

Achondrogeneza typu pierwszego, nazywana achondrogenezą Fraccaro-Houstona-Harrisa dziedziczona jest autosomalnie recesywnie. Ta ciężka chondrodystrofia charakteryzuje się w radiografii brakiem kostnienia w kręgach lędźwiowych, a także w kościach krzyżowych, łonowych i kulszowych.

Jak dotąd lekarzom nie udało się ustalić jaki gen warunkuje występowanie typu IA achondrogenezy. Wiadomo jedynie, że choroba dziedziczona jest w sposób autosomalny recesywny. Typ IB, który dziedziczony jest w ten sam sposób co typ IA stwierdza się mutację genu DTDST w locus 5q32-q33.

Achondrogeneza typu drugiego, określana mianem achondrogenezy Langera-Saldino jest dziedziczona genetycznie w sposób autosomalny dominujący. Czynnikiem wywołującym chorobę jest mutacja genu COL2A1.

Ten gen zawiera instrukcje dotyczące wytwarzania białka, które tworzy kolagen typu drugiego. Ten rodzaj kolagenu znajduje się głównie w chrząstce oraz w przezroczystym żelu wypełniającym gałkę oczną (ciało szkliste). Jest niezbędna do prawidłowego rozwoju kości i innych tkanek łącznych, które tworzą szkielet podtrzymujący organizm. Mutacja genu COL2A1 wpływa na cząsteczki kolagenowe typu drugiego, a także uniemożliwia prawidłowy rozwój kości i innych tkanek łącznych.

U dziecka dotkniętego pierwszym typem achondrogenezy, tj. achondrogenezą Fraccaro-Houstona-Harrisa zazwyczaj, poza ciężką mikromelią zaobserwować można pochylone czoło oraz nieproporcjonalnie dużą czaszkę. Stan ten spowodowany jest znacznym obrzękiem tkanek miękkich. Wśród innych charakterystycznych cech warto wymienić również nieduży nos, występujący wraz z przodopochyleniem nozdrzy. Grzbiet nosa dziecka jest płaski, u wielu maluchów zaobserwować można także poziome wgłębienie w obrębie grzbietu nosowego oraz długą rynienkę podnosową.

Typowymi objawami achondrogenezy Fraccaro-Houstona-Harrisa są także: skrócona szyja, krótka klatka piersiowa o charakterystycznym, beczkowatym kształcie, krótkie, płaskie obojczyki, hipoplastyczne łopatki, uwypuklone powłoki brzuszne. W okresie płodowym dochodzi do wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu, co sprawia, że maluchy ważą zazwyczaj tysiąc dwieście lub tysiąc trzysta gramów. Dzieci zmagają się z hipoplazją płuc oraz różnorodnymi wadami serca, np. przetrwałym przewodem tętniczym, ubytkiem przegrody międzyprzedsionkowej, ubytkiem przegrody międzykomorowej.

W achondropogenezie typu drugiego występuje wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu, ale wyższa masa urodzeniowa niż w typie pierwszym. Waga urodzeniowa dzieci z achondropogenezą Langera-Saldino wynosi zazwyczaj około dwa tysiące sto gramów. Główka dziecka jest duża, co sprawia, że wydaje się ona dysproporcjonalna w porównaniu z innymi częściami ciała malucha. Twarz dziecka jest spłaszczona, podobnie jak mały nosze znacznym przodopochyleniem nozdrzy.

U malucha zaobserwować można również rozszczep podniebienia, skróconą szyję, małą żuchwę, klatkę piersiową o charakterystycznym dzwonowatym kształcie, uwypuklone podbrzusze. Dodatkowo, zaobserwować można hipoplazję płuc oraz mikromelię. Rynienka podnosowa wykształcona jest prawidłowo.

Achondrogenezą Fraccaro-Houstona-Harrisa, jak i achondrogeneza Langera-Saldino to osteochondrodysplazje letalne (śmiertelne). Konsekwencją achondrogenezy może być poronienie samoistne, przedwczesny poród lub przedwczesny zgon dziecka, spowodowany niewydolnością oddechową. Smierć dziecka z achondrogenezą jest rzeczą nieuniknioną, niezależnie od podjętego leczenia.