Ból głowy – typy bólu, diagnostyka, kiedy ból głowy jest niebezpieczny?

Do tego, że czasami boli głowa, większość z nas przywykła. Najczęstszą przyczyną bólu głowy jest migrena lub napięcia różnego pochodzenia, czasami skoki ciśnienia. Znacznie rzadziej powodem są inne poważne schorzenia. Choć mało kto ma odwagę mówić o tym głośno, przyczyną bólu głowy może być guz mózgu lub zaawansowane zmiany wewnątrzczaszkowe. Jak rozpoznać, kiedy ból głowy jest niebezpieczny?

Zobacz także: Zdrowe alternatywy dla aspiryny 

1. Ból głowy - typy bólu

Wyróżniamy pięć typów bólu głowy:

• epizod bólu głowy o ostrym początku;
• ostry, nawracający ból głowy z okresami bez bólu;
• przewlekły, nasilający się ból głowy o postępującym przebiegu;
• niepostępujący, codzienny lub prawie codzienny ból głowy;
• mieszany wzorzec codziennego bólu głowy, na który nakładają się bardziej nasilone napady.

Zdaniem neurologów, lekarz pierwszego kontaktu, zbierając odpowiedni wywiad na temat charakteru bólu głowy, jest w stanie bardzo szybko ocenić, czy dolegliwości mają charakter migrenowy, infekcyjny, są skutkiem przyjmowania określonych leków czy też rzeczywiście sygnalizują poważny problem neurologiczny lub onkologiczny.

7 objawów, że to nie zwykły ból głowy, tylko migrena [8 zdjęć]

Czy to zwykły ból głowy, czy migrena? W przeciwieństwie do zwykłego bólu głowy, bóle migrenowe poprzedzone...

zobacz galerię

2. Ból głowy - diagnostyka

Choć poniżej przedstawiamy większość  z pytań, na które trzeba odpowiedzieć, żeby mieć jasność, z jakim typem bólu mamy do czynienia, to tylko lekarz jest w stanie zinterpretować je w taki sposób, aby określić, kiedy zgłaszany ból jest groźny czy niegroźny dla życia i zdrowia.

Podstawowe pytania dotyczące bólu głowy, jakie prawdopodobnie zada lekarz pierwszego kontaktu, kiedy bedzie diagnozować ból głowy:

• W jaki sposób i kiedy rozpoczął się ból głowy?
• Jak możesz go określić: ból głowy o nagłym początku, ból, który zdarza się co jakiś czas, codzienny ból głowy, trwający cały czas, stopniowo nasilający się, mieszany?
• Jak często występuje i jak długo trwa ból głowy?
• Co przynosi ulgę lub nasila dolegliwości?
•  Kiedy występuje gól głowy? pojawia się w jakichś szczególnych okolicznościach (pod wpływem zapachu, wysiłku) lub w jakimś konkretnym czasie albo po zjedzeniu konkretnej rzeczy?
• Czy chorujesz na jakieś inne choroby (np. nadciśnienie tętnicze, cukrzycę)?
• Czy przyjmujesz jakiekolwiek leki (na ból głowy lub inne dolegliwości)?
• Czy z pojawieniem się bólu głowy wiązał się jakiś uraz głowy?
• Czy kiedykolwiek wystąpił atak padaczki lub drgawki?
• Czy miałeś ostatnio problemy z równowagą, z chodzeniem, ostrością widzenia, mówieniem lub koncentracją?
• Czy kiedykolwiek ból głowy pojawił się w środku nocy lub tuż po przebudzeniu? Czy zdarzają się wymioty w nocy lub rano?
• Czy występują objawy ostrzegawcze lub czy jesteś w stanie powiedzieć, że głowa zaraz zacznie boleć?
• Czy bólowi głowy towarzyszą inne objawy: nudności, wymioty, zawroty głowy, drętwienie, osłabienie, inne?
• Czy w trakcie lub po ustąpieniu bólu głowy skóra głowy lub twarz jest nadwrażliwa na dotyk?

3. Ból głowy - kiedy ból głowy jest niebezpieczny?

Na podstawie takiego wywiadu lekarz ustala, z jakim typem bólu głowy ma do czynienia. Z medycznego punktu widzenia najbardziej niepokojący jest typ 1 i 3. W przypadku, kiedy ból stopniowo nasila się, wybudza człowieka ze snu, nie pozwala na wykonywanie żadnych czynności, zaleca się wykonanie badania MR (rezonans magnetyczny)  lub TK. Podobnie w sytuacji, gdy głowa zaczyna boleć nagle i bardzo mocno. Może to być bowiem związane z tzw. incydentem naczyniowym, z których najgroźniejsze jest pęknięcie tętniaka powodujące krwotok podpajęczynówkowy.

4. Ból głowy - najmniej niepokojący typ bólu

Najmniej niepokojący jest taki ból głowy, który trwa np. kilka godzin, powoduje mdłości i tzw. światłowstręt – jest to prawdopodobnie ból migrenowy oraz ból, który towaryszy nam od wielu tygodni, a nawet miesięcy, ale pojawia się jedynie na dwie czy trzy godziny w ciągu dnia – co sugeruje tzw. napięciowe bóle głowy (wynikające ze stresu, różnych lęków i przeżyć).

5. Ból głowy - leki i jedzenie mają znaczenie

Bardzo ważnym czynnikiem powodującym ból głowy, a często pomijanym w wywiadzie lekarskim jest fakt przyjmowania określonych leków. Dolegliwości może wywołać przyjmowanie antybiotyków, leków na alergię, rozszerzających oskrzela czy długotrwałe stosowanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych (np. ibuprofenu czy paracetamolu). Podobnie, rzadko szuka się pokarmów, które wyzwalają migrenowy ból głowy, a często są nimi czekolada, określony typ mięsa, sery żółte, czy warzywa o intensywnym smaku (cebula, czosnek, rzodkiew).

Z wykorzystaniem materiałów Donalda W. Lewis i Thomasa Kocha opublikowanych w  „Pediatric Annals”.