Choroba alkoholowa – objawy, przyczyny i leczenie

Choroba alkoholowa, czyli uzależnienie od alkoholu, to poważny problem i ważna kwestia społeczna. Jej przyczyny są różne. Jakie są objawy i konsekwencje alkoholizmu? Na czym polega leczenie?

1. Co to jest choroba alkoholowa?

Choroba alkoholowa to termin, który odnosi się do uzależnienia od alkoholu etylowego, może także obejmować następstwa nadmiernego używania alkoholu.

Alkoholizm, bo o nim mowa, zalicza się do grupy zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania związanego z zażywaniem substancji psychoaktywnych.

Zobacz film: ""Ukrywają małe buteleczki, wychodzą ukradkiem". Tak piją kobiety w Polsce"

Wyróżnia się kilka faz uzależnienia od alkoholu. To:

• faza prealkoholiczna (objawowa),
• faza ostrzegawcza/zwiastunowa,
• faza krytyczna,
• faza chroniczna.

Specjaliści wskazują także na 5 rodzajów alkoholizmu. To alkoholizm typu Alfa, alkoholizm typu Beta, alkoholizm typu Gamma, alkoholizm typu Delta i alkoholizm typu Epsilon.

2. Przyczyny choroby alkoholowej

Choroba alkoholowa może mieć wiele przyczyn. Specjaliści od uzależnień wyróżniają 3 główne czynniki odpowiedzialne za rozwój alkoholizmu, przy czym nie muszą pojawiać się wszystkie. To:

• czynniki biologiczne; w tym kontekście pojawia się rozregulowanie układu nagrody i dziedziczenia oraz nieprawidłowa aktywność neurotransmiterów, takich jak serotonina i dopamina,  
• czynniki psychiczne, głównie mechanizmy obronne, które w przypadku uzależnienia utrudniają funkcjonowanie, ponieważ zyskują charakter nieadaptacyjny,
• czynniki środowiskowe, przede wszystkim problem alkoholowy w rodzinie, zły wpływ grupy rówieśniczej, niska kultura picia, funkcjonowanie w rodzinie dysfunkcyjnej, tkwienie w destrukcyjnych relacjach.

3. Objawy choroby alkoholowej

Aby rozpoznać uzależnienie od alkoholu, muszą wystąpić minimum 3 z listy 6 objawów uzależnienia od alkoholu. To:

• Głód alkoholowy, rozumiany jako silna, natrętna potrzeba spożywania alkoholu pomimo wiedzy na temat jego szkodliwości dla zdrowia.
• Brak zdolności kontrolowania picia alkoholu. Dotyczą one zarówno trudności w unikaniu rozpoczęcia picia, jak i w jego zakończeniu oraz problemów z kontrolowaniem picia.
• Objawy abstynencyjne, takie jak nudności, wymioty, biegunki, drżenia mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, tachykardia, rozszerzenie źrenic, wysuszenie śluzówek, wzmożona potliwość, zaburzenia snu, nastrój drażliwy lub obniżony, lęk. Charakterystyczne jest picie alkoholu w celu złagodzenia albo zapobiegania alkoholowemu zespołowi abstynencyjnemu. Towarzyszy temu przekonanie o skuteczności takiego działania.
• Zwiększona tolerancja alkoholu. Jest to sytuacja, gdy ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu. To rodzi potrzebę picia większych ilości trunków.
• Zawężenie repertuaru zachowań związanych z piciem alkoholu do jednego czy dwóch wzorców. Typowe zachowania alkoholika to na przykład picie w sposób charakterystyczny dla siebie, np. w konkretnych, podobnych do siebie sytuacjach (jak picie weekendowe).
• Postępujące zaniedbywanie innych przyjemności, zainteresowań i aktywności.

Zwracają uwagę także zmienione rysy twarzy alkoholika: podkrążone, często opuchnięte i przekrwione oczy, niezdrowe rumieńce, plamy na twarzy, czerwony nos.

4. Skutki zdrowotne i powikłania choroby alkoholowej

Choroba alkoholowa jest destrukcyjna w wielu wymiarach. Tak towarzyskim, rodzinnym, zawodowym, społecznym czy materialnym, jak i zdrowotnym.

Wiążą się z nią nie tylko różne dolegliwości (alkoholizm może prowadzić do uszkodzeń wszystkich narządów, jednak najbardziej dotyka wątroby, trzustki, mózgu, serca i układu immunologicznego), ale i powikłania spowodowane nadużywaniem alkoholu.

To najczęściej: zapalenie żołądka, marskość wątroby, niedożywienie i wyniszczenie, polineuropatia alkoholowa (to zespół objawów charakterystycznych dla zaburzenia funkcji nerwów obwodowych) i miopatia, czyli zespół objawów wynikających z uszkodzenia mięśni.

Alkoholizm wywołuje również zaburzenia psychiczne: majaczenie, halucynoza, zespół Korsakowa, encefalopatia Wernickego, czyli encefalopatia alkoholowa. To ostry zespół objawów neurologicznych występujący u alkoholików, spowodowany między innymi niedoborem witaminy B1. Jej objawy to porażenie nerwów okoruchowych, oczopląs, zaburzenia świadomości i ataksja (zaburzenia koordynacji ruchowej ciała).

Choroba alkoholowa jest potencjalnie śmiertelna. Zgon może być skutkiem wyniszczenia organizmu, ale i jednorazowego spożycia. Dawka śmiertelna alkoholu u dorosłych wynosi 5-8 g na kilogram masy ciała, zaś u dzieci 3 g na kilogram masy ciała.

5. Leczenie choroby alkoholowej

Leczenie alkoholizmu może przebiegać w warunkach ambulatoryjnych i szpitalnych. Zwykle jest to skomplikowany i długi proces. Do metod wykorzystywanych podczas terapii alkoholizmu zalicza się leczenie farmakologiczne oraz leczenie substytucyjne, także psychoterapia uzależnienia oparta na psychoterapii poznawczo-behawioralnej oraz terapiach grupowych (spotkania AA, Model Minnesota). 

Jeśli chodzi o leczenie choroby alkoholowej, kluczowe jest zaakceptowanie uzależnienia i świadomość wagi problemu oraz abstynencja, czyli zaprzestanie picia alkoholu.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.