Jak zachować się po użyciu broni biologicznej i chemicznej? Eksperci mówią, co jest najistotniejsze

Rośnie niepokój związany z wojną w Ukrainie. Coraz częściej pojawiają się pytania, jak daleko Putin jest w stanie się posunąć. Wojska rosyjskie już użyły amunicji fosforowej w pobliżu miast Irpień i Hostomel. Jakie zagrożenie niesie za sobą zastosowanie broni biologicznej i chemicznej? Jak się zachować, jeżeli dojdzie do skażenia terenu?

1. Broń biologiczna i broń chemiczna - na czym polega różnica?

Broń chemiczna jest oparta na działaniu toksycznych związków chemicznych, a broń biologiczna bazuje na patogenach chorobotwórczych i organizmach wytwarzających toksyny.

- Broń chemiczna obok broni biologicznej i jądrowej - jest bronią masowego rażenia. Przy czym podstawowym czynnikiem rażącym jest w niej związek chemiczny, który ma toksyczne właściwości i powoduje poważny uszczerbek na zdrowiu, może też prowadzić do śmierci - wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie dr Łukasz Tolak, ekspert ds. broni masowego rażenia z Collegium Civitas.

Zobacz film: "Rehabilitacja kardiologiczna"

- Najczęściej jest wykorzystywana broń chemiczna w postaci gazów, np. chlor, czy quasi-gazów – aerozoli – cieczy rozproszonych w gazie. Mogą to być środki duszące, które powodują problemy z oddychaniem, środki parzące, jak gaz musztardowy, iperyt, które powodują oparzenia skóry, a w momencie, kiedy to wchłonie się do organizmu, może doprowadzić do poparzenia górnych dróg oddechowych.

- Najbardziej znane, jeśli chodzi o broń chemiczną, są środki paralityczno-drgawkowe, które powodują paraliż, porażenia mięśni, a co za tym idzie problemy z oddychaniem, do takich należą np. gazy VX. Do tego są jeszcze środki pomocnicze, które z jednej strony mogą być trujące, z drugiej są wykorzystywane jako zasłona dymna, np. bomby fosforowe. Porażenie taką bombą powoduje nieprawdopodobne cierpienie i wypalenie tkanki do kości i dalej. Dlatego ta broń jest uznawana za niehumanitarną - podkreśla dr Tolak.

Z kolei do produkcji broni biologicznej wykorzystywane są patogeny, jak np. bakterie wąglika. - Jeżeli następnie będziemy je rozsiewać na terytorium drugiej walczącej strony - to będzie to właśnie użycie broni biologicznej. Bronią biologiczną będzie też modyfikacja organizmów, tak aby stały się bardziej zjadliwe, bardziej wirulentne, a następnie wykorzystanie tych patogennych organizmów do walki - wyjaśnia cały mechanizm prof. Grzegorz Węgrzyn, biolog molekularny, twórca leku na chorobę Sanfilippo.

2. Czy można się zabezpieczyć przed atakiem bronią chemiczną?

Dr Jacek Raubo podkreśla, że wiele zależy od tego, jaki rodzaj broni chemicznej zostaje zastosowany. W przypadku mniej skomplikowanych gazów trujących, które są groźne przede wszystkim dla układu oddechowego człowieka, organizm mogą skutecznie ochronić maski z filtropochłaniaczami.

- Najnowsze i najgroźniejsze systemy broni chemicznej niestety mogą penetrować organizm człowieka nie tylko przez dostanie się do układu oddechowego, ale również przez skórę. Nie wystarczą już podstawowe maski z filtopochłaniaczem, potrzebny jest pełny kombinezon. To oznacza, że w kontekście nowoczesnej broni chemicznej nie da się wyposażyć każdego obywatela państwa w taką pełną ochronę. Nie tylko ze względu na koszty, ale też ze względu na możliwości wyszkolenia - przecież dodatkowo konieczny by był czas na jego założenie. Kluczowe staje się więc posiadanie środków wykrywania skażeń chemicznych i przede wszystkim działania uprzedzające – zaznacza dr Jacek Raubo, specjalista w zakresie bezpieczeństwa i obronności UAM oraz Defence24.

Ekspert wyjaśnia, że zawsze trzeba dostosowywać zasoby ochronne: maski, kombinezony, rękawice do potencjalnych wyzwań stojących przed danym państwem. - Dlatego, że np. użycie broni chemicznej przez terrorystów byłoby najprawdopodobniej związane z zastosowaniem bardzo prostych i łatwych do pozyskania substancji, przed którymi możemy się zabezpieczyć w zakresie przygotowania systemu reagowania kryzysowego. Natomiast nie możemy się przygotować do pełnoskalowego uderzenia bronią chemiczną najnowszych generacji.

- Brutalnie mówiąc, gdyby doszło do konwencjonalnego konfliktu i jedna ze stron np. Federacja Rosyjska wyposażyłaby swoje pociski taktyczne i strategiczne w broń chemiczną najnowszego typu - wtedy nie jesteśmy w stanie zabezpieczyć w całości populacji, bo nas po prostu na to nie stać – tłumaczy dr Raubo.

3. Ekspert: Musimy zrzucić pewne tabu myślenia

Są państwa np. Izrael, które mają zabezpieczenia dla ludności cywilnej na wypadek ataku chemicznego, tam maski są przygotowane nawet dla noworodków. Izrael nastawił się m.in. na ochronę przed działaniami wymierzonymi w tamtejsze fabryki chemiczne, czyli gdyby np. Hezbollah i Iran próbowali zniszczyć fabryki, w których są substancje chemiczne, są gotowi do ochrony ludności na wypadek skażenia chemicznego.

- Moim zdaniem stać nas na to, żebyśmy też przygotowali taką formę ochrony, zwłaszcza dzisiaj, żebyśmy jako społeczeństwo myśleli o maskach przeciwgazowych, o systemach ochrony indywidualnej, przede wszystkim w tych miejscach, gdzie znajdują się zakłady przemysłowe, albo jednostki wojskowe. Musimy zrzucić pewne tabu myślenia, że skoro państwa podpisały konwencje o nieużywaniu broni chemicznej - to nas chroni. Tak nie jest. Chroni nas przede wszystkim świadomość, że może się coś takiego wydarzyć, że wiemy jak się zachować i że w czasie pokoju zbudujemy rezerwy strategiczne, jeżeli chodzi o ochronę - przekonuje dr Raubo.

4. Jak się zachować w przypadku zagrożenia atakiem chemicznym lub biologicznym?

Zasady postępowania w przypadku zagrożenia biologicznego, chemicznego i radiologicznego:

Jeżeli jesteś w budynku, a zagrożenie jest na zewnątrz:

• pozostań w nim;

• wpuść do niego zagrożonych przechodniów;

• zamknij i uszczelnij drzwi i okna np. mokrymi tkaninami;

• poinformuj pozostałe osoby przebywające w budynku o zagrożeniu;

• wyłącz klimatyzację, wentylatory, nawiewy;

• wyłączy urządzenia elektryczne i gazowe z otwartym ogniem;

• włącz radio lub telewizor - najlepiej stację lokalną.

Jeżeli doszło do skażenia pomieszczenia np. aerozolami:

• wyłącz klimatyzację, wentylatory i nawiewy w pomieszczeniu;

• jak najszybciej opuść pomieszczenie i zamknij je;

• wyłącz klimatyzację w budynku;

• nie jedz, nie pij, nie pal papierosów.

Jeżeli jesteś poza budynkiem:

• znajdź najbliższy zamieszkały budynek;

• chroń drogi oddechowe - zasłoń usta i nos chusteczką;

• w przypadku kontaktu z niebezpiecznymi substancjami, zostaw odzież wierzchnią i obuwie przed budynkiem;

• kiedy będziesz już w budynku, umyj twarz, włosy i ręce, a najlepiej bardzo dokładnie umyj się pod prysznicem.

Jeżeli jedziesz samochodem:

• wyłącz dmuchawy, zamknij okna, włącz zamknięty obieg powietrza,

• słuchaj radia najlepiej lokalnego i stosuj się do poleceń funkcjonariuszy;

• znajdź najbliższy zamieszkały budynek i schroń się w nim.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.