Limbiczne zapalenie mózgu - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Limbiczne zapalenie mózgu (zapalenie układu limbicznego) to zespół paraneoplastyczny (paranowotworowy), obejmujący układ nerwowy, zwykle jest powiązany z obecnością raka drobnokomórkowego płuc.

Przebieg zapalenia wiąże się z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu limbicznego, czyli hipokampu i ciała migdałowatego. W związku z tym pacjent doświadcza problemów z pamięcią, koncentracją, umiejętnością zapamiętywania czy kontrolowaniem emocji.

Częstość występowania limbicznego zapalenia mózgu nie została poznana, udowodniono natomiast, że choroba może wynikać z procesów autoimmunologicznych.

Istnieją dwa rodzaje limbicznego zapalenia mózgu:

• paranowotworowe zapalenie układu limbicznego,
• nieparanowotworowe zapalenie układu limbicznego.

Limbiczne zapalenie mózgu diagnozowane jest u około połowy chorych na raka drobnokomórkowego płuc. Niekiedy pojawia się również u pacjentów z rakiem jąder, prostaty, piersi, układu pokarmowego, grasiczakiem, neuroblastomą czy chorobą Hodgkina.

Zdarza się również, że zapalenie układu limbicznego jest efektem infekcji spowodowanej przez wirus opryszczki pospolitej lub choroby autoimmunologicznej, bez obecności zmian nowotworowych.

Zapalenie mózgu obejmuje ciało migdałowate, podwzgórze, przyśrodkową część płata skroniowego oraz hipokamp. U pacjentów diagnozuje się następujące objawy:

• zaburzenia lub utrata pamięci krótkotrwałej,
• częste zmiany stany psychicznego,
• zaburzenia zachowania,
• dezorientacja,
• lęki, splątanie, pobudzenie,
• omamy wzrokowe i słuchowe,
• napady padaczkowe (ok. 50% chorych),
• obniżenie nastroju lub depresja,
• zaburzenia snu,
• pląsawica (rzadziej).

Objawy limbicznego zapalenia mózgu początkowo przypominają grypę, pojawia się gorączka, ból głowy i mięśni. Dopiero wraz z upływem czasu chory doświadcza coraz większej ilości objawów neurologicznych.

Podejrzenie zapalenia mózgu jest wskazaniem do wykonania badań neuroobrazowych, takich jak EEG, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

Pacjenci są dodatkowo kierowani na badanie płynu mózgowo-rdzeniowego oraz morfologię krwi (w celu wykrycia przeciwciał onkoneuronalnych).

Ważna jest również konsultacja psychiatryczna, umożliwiająca wykluczenie choroby psychicznej, która mogłaby odpowiadać za część objawów.

Lekarz powinien przeprowadzić również diagnostykę różnicową, by znaleźć konkretną przyczynę wystąpienia limbicznego zapalenia mózgu.

Limbiczne zapalenie mózgu to choroba rzadka i stosunkowo mało poznana. W związku z tym specjaliści skupiają się na szybkiej diagnostyce i leczeniu choroby podstawowej.

U niektórych pacjentów wprowadza się leki steroidowe, plazmaferezy lub immunoglobuliny, ale nie powstały schematy, dotyczące dawkowania i przebiegu terapii.

Przyjmuje się, że zahamowanie rozwoju choroby stanowi duży sukces, szczególnie w przypadku postępujących deficytów poznawczych oraz neurologicznych.

W Polsce leczenie koncentruje się na leczeniu nowotworu i tym samym uzyskaniu stabilizacji stanu pacjenta. Dodatkowo wprowadza się terapię objawową w celu poprawy obecnego samopoczucia.