Łyżeczkowanie – wskazania, przeciwwskazania i powikłania

Łyżeczkowanie macicy, znane również jako abrazja macicy, to zabieg polegający na usuwaniu chorych tkanek macicy za pomocą specjalnej łyżeczki chirurgicznej. Przeprowadza się go zarówno w celach diagnostycznych, jak i leczniczych. Zabieg umożliwia pobranie materiału z wnętrza macicy do dalszych badań lub opróżnić ją za pomocą specjalnych narzędzi.

Celem łyżeczkowania macicy jest usunięcie zalegających tkanek po porodzie lub poronieniu, wykluczenie chorób endometrium (również nowotworowych), czyli błony śluzowej macicy czy zatrzymanie nieprawidłowego krwawienia z dróg rodnych.

Wskazaniem do łyżeczkowania macicy jest:

• poronienie, gdy istnieje podejrzenie, że w macicy znajdują się jakieś pozostałości,
• stan po porodzie, w przypadku podejrzenia, że łożysko nie oddzieliło się prawidłowo,
• nieregularne, obfite miesiączki, bez zdiagnozowanej przyczyny,
• krwawienia po menopauzie,
• pogrubienie warstwy endometrium,
• polipy macicy,
• podejrzenie raka endometrium.

Zabieg wykonuje się w warunkach szpitalnych, na fotelu ginekologicznym w gabinecie zabiegowym, po podaniu znieczulenia ogólnego. Podczas zabiegu pacjentka śpi, co oznacza, że nie odczuwa bólu ani dyskomfortu, nie pamięta też przebiegu zabiegu.

Przez pochwę wkładany jest wziernik. By macica podczas zabiegu była stabilna, na szyjkę macicy zakładane są kulociągi ginekologiczne. Przez rozszerzoną szyjkę macicy wkładana jest łyżka chirurgiczna służąca do usuwania zawartości macicy.

Zabieg trwa około 10-15 minut, po czym pacjentka jest wzbudzana z narkozy. Po kilku godzinach może wyjść ze szpitala. Bardzo ważne jest, by przez co najmniej kilka dni powstrzymać się od współżycia, unikać dźwigania i forsowania się (co najmniej kilka dni). Zaleca się wzięcie krótkiego urlopu od pracy (1-2 dni).

Pobrany podczas łyżeczkowania materiał jest przesyłany do badania histopatologicznego. W laboratorium patomorfolog ocenia pod mikroskopem prawidłowość struktury błony śluzowej macicy oraz stwierdza ewentualną obecność zmian typowych dla procesu chorobowego.

Podstawowym przeciwwskazaniem do wykonania łyżeczkowania jamy macicy jest rozwijająca się ciąża oraz ostre stany zapalne dróg rodnych (obserwuje się nieprawidłowo wyglądające upławy, o nieprawidłowym zapachu).

Po łyżeczkowaniu macicy może pojawić się krwawienie, plamienie i ból w podbrzuszu, choć zabieg niesie ze sobą także ryzyko innych powikłań. Zdarza się, że prowadzi do rozwoju zakażenia w obrębie jamy macicy, przebicia ściany macicy czy silnego krwawienia z jamy macicy. Powikłaniem po abrazji macicy może być także zespół Ashermana i zrosty wewnątrz jamy macicy.

Czym różni się łyżeczkowanie od histeroskopii, podczas której także możliwe jest usunięcie patologicznych zmian za pomocą specjalnych mikronarzędzi oraz pobranie próbek tkanki do badania histopatologicznego?

Histeroskopia jest zabiegiem, które ma tę przewagę, że umożliwia wizualną ocenę wnętrza macicy w powiększeniu przy pomocy specjalnego urządzenia optycznego, które wprowadza się do jamy macicy. To najdokładniejsze badanie oceniające jej anatomię.

Histeroskopia umożliwia przy tym precyzyjne usuwanie zmian w macicy pod kontrolą wzroku, a nie „na ślepo”, jak dzieje się podczas łyżeczkowania macicy. To dlatego zabieg wykonuje się u kobiet w wieku rozrodczym (by uniknąć powikłań zrostowych) oraz u tych, u których zmiany nie są możliwe do usunięcia podczas łyżeczkowania.

Łyżeczkowanie jest także zabiegiem dermatologicznym, polegającym na mechanicznym usunięciu zmian skórnych za pomocą sterylnego narzędzia chirurgicznego zwanego łyżeczką. Efektem zabiegu jest usunięcie zmiany chorobowej.

Wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym w warunkach gabinetu dermatologicznego lub gabinetu zabiegowego. Nie jest wymagana hospitalizacja. Bezpośrednio po zabiegu pacjent może udać się do domu.

Dzięki łyżeczkowaniu można usunąć takie zmiany jak brodawka wirusowa (kurzajka na stopie czy kurzajka na palcu), mięczak zakaźny, kłykciny kończyste, brodawka łojotokowa, rogowacenie słoneczne, owrzodzenie i infekcja tkanek skórnych.

Przeciwwskazaniem do łyżeczkowania zmian jest skłonność do powstawania bliznowców i blizn przerosłych, zaburzenia krzepnięcia, uczulenie na środki znieczulające i zła tolerancja niskich temperatur.