Na co powinni szczepić się dorośli?
O szczepieniach mówi się najczęściej w kontekście dzieci. To najmłodsi najczęściej poddawani są immunoprofilaktyce, co reguluje ogłoszony przez Głównego Inspektora Sanitarnego Program Szczepień Ochronnych.
Szczepienia osób dorosłych również są niezwykle ważne. Podlegają im nie tylko pacjenci z grup ryzyka, ale i te osoby, które zmagają się z chorobami przewlekłymi. W większości przypadków są to szczepienia zalecane i nie objęte refundacją.
Przed podaniem szczepionki pacjent powinien zostać dokładnie zbadany. Musi być ponadto poinformowany o korzyściach wynikających z immunoprofilaktyki oraz ewentualnych niepożądanych odczynach poszczepiennych.
Grypa
Szczepionka przeciw grypie to w ostatnim czasie jedna z tych najpopularniejszych przeciwko chorobom wirusowym, jaką podaje się osobom dorosłym. Należy do kategorii „nieżywych”. Jest zalecana osobom z grup podwyższonego ryzyka wystąpienia powikłań grypy.
Rozważyć tego rodzaju ochronę powinny osoby powyżej 50. roku życia oraz pacjenci zmagający się z cukrzycą, otyłością, astmą, POChP, chorobą wieńcową lub niewydolnością serca. Zaszczepić się powinni ponadto pracownicy szkół, handlu, transportu publicznego, służby zdrowia.
Przeciwwskazaniem do podania szczepionki jest alergia na białko jaja kurzego.
By uzyskać ochronę przed wirusem, podaje się jedną dawkę szczepionki. Swoiste przeciwciała pojawiają się już w ciągu tygodnia. Szczepienie należy powtarzać co roku preparatem o składzie aktualnym na dany sezon epidemiologiczny.
WZW typu B i A
Zakażenie tym patogenem wywołuje zapalenie wątroby typu B, które może prowadzić do marskości wątroby. Szczepienia przeciwko WZW B i A są w naszym kraju obowiązkowe. Ich poszczególne dawki podaje się dzieciom w pierwszych miesiącach życia. Szczepionka daje wieloletnią odporność, w niektórych sytuacjach wymaganie jest jednak podanie dawki przypominającej.
Szczepienie przeciwko WZW B jest obowiązkowe u osób, które wykonują zawody medyczne (dotyczy to również studentów medycyny). Muszą o nich pamiętać również pacjenci z przewlekłym uszkodzeniem nerek oraz chorzy z przewlekłym uszkodzeniem wątroby o etiologii wirusowej, metabolicznej lub alkoholowej. Szczepionka jest natomiast zalecana chorym przygotowywanym do zabiegów operacyjnych oraz osobom w wieku podeszłym.
Szczepionka przeciwko WZW typu A jest z kolei polecana zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych i płynnych nieczystości.
Półpasiec
Chorobę tę wywołuje wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV). W przypadku osób z obniżoną odpornością może on wywołać poważne i niezwykle bolesne powikłania, tj. nerwoból poherpetyczny (dotyczy najczęściej osób starszych), aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ostre zapalenie mózgu.
Szczepienie zaleca się osobom po 50. roku życia, które nie chorowały na ospę i półpaśca (tylko przebycie obu chorób wirusowych daje odporność przeciwko wirusowi VZV).
Przeciwwskazaniem do podania szczepionki jest nieleczona gruźlica oraz uczulenie na neomycynę.
Błonica i tężec
Szczepionka ta występuje w postaci skojarzonej. Zaleca się ją osobom dorosłym, którzy byli szczepieni w dzieciństwie (dawka przypominająca) oraz tym, którzy dotychczas nigdy nie zostali zaszczepieni przeciwko błonicy i tężcowi.
Ten rodzaj immunoprofilaktyki jest szczególnie polecany rolnikom, hodowcom koni i bydła, ogrodnikom. Poddać się jej powinni również podróżni, którzy udają się w rejony epidemii błonicy (w wyniku decyzji administracyjnej szczepienie obowiązkowe, bezpłatne).
Przeciwwskazaniem do podania szczepionki przeciwko błonicy i tężcowi jest małopłytkowość lub zaburzenia neurologiczne po poprzedniej dawce szczepionki.
Wścieklizna
Szczepienie przeciwko wściekliźnie rozważyć powinny osoby wyjeżdżające na tereny endemicznego występowania choroby oraz zawodowo narażone na kontakt z chorym zwierzęciem (myśliwi, speleolodzy, leśnicy, weterynarze).
Do lekarza po szczepionkę muszą ponadto zgłosić się osoby pokąsane przez dzikie zwierzę lub zwierzęta domowe podejrzane o wściekliznę. Specjalista na podstawie wywiadu wskaże odpowiednie postępowanie.
W ramach szczepienia podstawowego podaje się trzy dawki, a immunoprofilaktykę w tym zakresie powtarza się co 5 lat. W razie pogryzienia przez zwierzę szczepienie wykonuje się według schematu: 0, 3, 7, 14 i 30 dni. Należy pamiętać, że w chwili wystąpienia objawów wścieklizny u człowieka, choroba jest nieuleczalna i prowadzi do zgonu pacjenta.