Ogórecznik – wygląd, właściwości, działanie i zastosowanie

Ogórecznik to roślina ozdobna, ale i lecznicza, przyprawowa oraz miododajna. Z tego powodu znajduje zastosowanie tak w medycynie naturalnej i kosmetyce, jak i sztuce kulinarnej. Jakie ma właściwości? Jak działa? Co jest wskazaniem do jej stosowania?

1. Co to jest ogórecznik?

Ogórecznik to rodzaj roślin z rodziny ogórecznikowatych. Należy do niego 5 gatunków: Borago longifolia Poir., Borago morisiana Bigazzi & Ricceri, Borago pygmaea (DC.) Chater & Greuter, Borago trabutii Maire oraz Borago officinalis L., czyli ogórecznik lekarski.

Rośliny występują w basenie Morza Śródziemnego, ogórecznik lekarski jest uprawiany także w Polsce (preferuje stanowiska słoneczne, gleby lekkie, suche, dobrze przepuszczalne). To roślina ozdobna, przyprawowa, lecznicza, miododajna i olejodajna, która znajduje zastosowanie w gastronomii, medycynie i pielęgnacji.

2. Jak wygląda ogórecznik lekarski?

Jak wygląda ogórecznik lekarski? Roślina osiągaj wysokość do 60 cm, jest odstająco i szorstko owłosiona. Posiada rozbudowany, palowy system korzeniowy i charakterystyczne fioletowoniebieskie kwiaty w kształcie gwiazdek. Owoc stanowi ciemnobrązowa, żebrowana rozłupnia wypełniona czterema nasionami.

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"

Co ciekawe, łodyga oraz liście ogórecznika lekarskiego wydzielają odświeżający ogórkowy zapach, a zarówno liście, jak i kwiaty swoim smakiem przypominają ogórek.

Do celów leczniczych wykorzystuje się liście, kwiaty i nasiona ogórecznika. Jadalne są kwiaty i młode, jeszcze nieowłosione liście. Na rynku dostępnych jest wiele doustnych preparatów zawierających olej z ogórecznika, np. w postaci kapsułek lub tabletek.

3. Właściwości lecznicze ogórecznika lekarskiego

Właściwości zdrowotne ogórecznik wynikają z obecności wielu substancji aktywnych. Surowiec lekarski, to jest ziele (Herba Boraginis), zawiera:

• flawonoidy,
• związki śluzowe,
• saponiny,
• żywice,
• garbniki,
• kwasy organiczne (kwas cytrynowy, kwas jabłkowy. Wśród innych kwasów wyróżnia się kwas oleinowy, palmitynowy, stearynowy oraz eikozenowy),
• sole mineralne (cynku, magnezu, żelaza, także krzemionkę oraz azotan potasu),
• witaminę C i karoten.

Ogórecznik lekarski to cenne źródło oleju bogatego w nienasycone kwasy tłuszczowe.

4. Działanie i wskazania do stosowania ogórecznika lekarskiego

Jak działa ogórecznik lekarski? Przypisuje mu się działanie przeciwzapalne, uspokajające i bakteriobójcze, immunostymulujące, powlekające, osłaniające, ściągające, pobudzające regenerację komórek naskórka, nawilżające, napotne, przeciwgorączkowe, przeciwzakrzepowe (antykoagulacyjne) i przeciwalergiczne (łagodzi objawy alergii).

Ponadto ogórecznik obniża stężenie cholesterolu (ma działanie hipocholesterolemiczne) i ciśnienie tętnicze krwi (działanie hipotendyjne), zwiększa objętość wydalanego moczu (działa moczopędnie, diuretycznie).

Z tego powodu ogórecznik jest stosowany wewnętrznie do leczenia:

• zapalenia i uszkodzeń błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka, jelit,
• schorzeń i zaburzeń układu krążenia, ponieważ poprawia przepływ krwi w naczyniach krwionośnych, obniża ciśnienie tętnicze; zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy, przeciwdziała wystąpieniu choroby wieńcowej,
• zbyt wysokiego poziomu tzw. złego cholesterolu (LDL). Normalizuje także poziom tzw. dobrego cholesterolu (HDL), reguluje przemianę materii,
• przewlekłego zapalenia nerek, ponieważ zwiększa wydalanie moczu oraz usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii, pomaga zwalczyć zapalenie nerek i układu moczowego, zwiększa dobową ilość wydalanego moczu,
• schorzeń układu oddechowego. Sprawdza się w przebiegu infekcji i przeziębienia, w objawach takich jak ból gardła, kaszel z zalegająca wydzieliną, chrypa, ponieważ wspomaga odkrztuszanie, ale i chroni przed chorobami gardła, płuc, oskrzeli,
• schorzeń skórnych, takich jak AZS (atopowe zapalenie skóry), egzema, trądzik różowaty,
• choroby reumatycznej, w celu przeciwdziałania chorobom neurodegeneracyjnych i reumatycznych,
• rozregulowanej gospodarki hormonalnej u kobiet. Roślina zmniejszenia objawy napięcia przedmiesiączkowego, ale i redukuje objawy towarzyszące menopauzie. Poprawia samopoczucie, niweluje drażliwość i wahania nastroju,, zmniejsza uderzenia gorąca.

Ponadto ogórecznik zmniejsza reakcje zapalne organizmu, łagodzi podrażnienia oraz stany zapalne błony śluzowej, poprawia odporność, zapobiega alergiom i astmie, chroni organizm przed szkodliwymi substancjami i usuwa toksyny z organizmu. Co więcej poprawia również stan skóry, odżywia paznokcie i włosy.

Zewnętrznie ogórecznik lekarski, w formie naparu i odwaru, wykorzystuje się przy odmrożeniach, wybroczynach, oparzeniach skóry, czyrakach, trądziku młodzieńczym, świądzie skóry i trudno gojących się ranach.

Olej z nasion ogórecznika lekarskiego stosuje się w leczeniu zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, nerwica czy schizofrenia. Wspiera także przy wzmożonym wysiłku umysłowym i fizycznym.

Zalecane jest przygotowanie naparu z 2 g suszonego zioła w szklance wrzącej wody i spożywanie go 3 razy dziennie. Osoby dorosłe powinny przyjmować od 0,5 g do 3 g oleju z ogórecznika na dobę. Nalewkę z ogórecznika można stosować nie tylko doustnie, ale także jako płukankę do gardła.

Jeśli chodzi o przeciwwskazania i skutki uboczne, należy pamiętać, że ogórecznik lekarski może wywołać skurcze macicy, dlatego jest przeciwwskazany u kobiet w ciąży.

5. Zastosowanie ogórecznika w kosmetyce i kuchni

Ogórecznik lekarski to także roślina kosmetyczna. Olej z ogórecznika lekarskiego (Oleum Boraginis) wykorzystuje się do pielęgnacji skóry bardzo suchej, łuszczącej się, wrażliwej.

Roślina odnajduje się także w sztuce kulinarnej, ponieważ smakiem i zapachem przypomina ogórek. Jej liście można dodawać do sałatek, sosów, zup oraz przyprawiania mięsa i twarogu oraz aromatyzowania alkoholu: likierów, napojów, win oraz octu.

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.