Starzenie można spowalniać. Naukowcy przebadali genom najstarszej osoby na świecie
Badania nad najstarszą osobą na świecie, która dożyła 117 lat, przynoszą nowe spojrzenie na proces starzenia. Wyniki opublikowane w "Cell Reports Medicine" sugerują, że o długości życia decyduje nie tylko zestaw genów, z którym się rodzimy, ale przede wszystkim epigenetyka, czyli sposób, w jaki geny są regulowane przez środowisko, styl życia i mikrobiom.
Maria Branyas Morera dożyła 117 lat
W tym artykule:
Kompleksowe badanie M116
Superstulatka, oznaczona w publikacji jako M116, była najstarszą zweryfikowaną osobą na świecie. Urodziła się 4 marca 1907 roku w San Francisco w rodzinie hiszpańskiej, a większość życia spędziła w Hiszpanii. Dożyła 117 lat i 168 dni. Co istotne, w jej organizmie nie stwierdzono chorób nowotworowych ani neurodegeneracyjnych.
Zespół kierowany przez prof. Manela Estellera z Josep Carreras Leukaemia Research Institute w Barcelonie przeprowadził unikalną, wielowarstwową analizę molekularną. Badacze jednocześnie ocenili jej:
- genom (zestaw genów),
- epigenom (regulację aktywności genów),
- transkryptom (produkowane RNA),
- proteom (białka),
- metabolom (produkty przemiany materii),
- mikrobiom (bakterie zasiedlające organizm).
Sprawdziliśmy warszawskie SOR-y
- To pierwsze tak holistyczne badanie obejmujące jednocześnie wiele "omik", czyli warstw informacji molekularnej komórek. A tylko w ten sposób możemy zrozumieć, co naprawdę dzieje się w pojedynczej komórce - podkreślił dla PAP dr hab. Tomasz Wojdacz, epigenetyk z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego.
Zadziwiająco młody organizm
Choć M116 miała 117 lat, jej organizm wykazywał cechy biologiczne znacznie młodszych osób. Naukowcy odnotowali:
- niski poziom stanu zapalnego,
- korzystny profil metaboliczny (niski LDL i trójglicerydy, optymalny HDL),
- różnorodny mikrobiom jelitowy - z przewagą Bifidobacterium i ograniczoną liczbą bakterii prozapalnych.
Również jej układ odpornościowy pozostawał w równowadze i działał efektywnie, co mogło chronić przed typowymi chorobami wieku podeszłego. Co ciekawe, badacze nie odkryli żadnego pojedynczego "genu długowieczności".
Epigenetyka jako klucz
Epigenetyka bada zmiany w funkcjonowaniu genów, które nie wynikają ze zmian samego DNA, ale z procesów regulacyjnych zachodzących pod wpływem środowiska, diety czy stresu.
- To, z jakim zestawem genów się rodzimy, jest niezmienne. Ale to, jak te geny pracują, zależy już od naszego życia - wyjaśnił prof. Wojdacz.
W przypadku M116 zegary epigenetyczne - narzędzia oceniające biologiczny wiek komórek - wskazywały, że była ona znacznie młodsza epigenetycznie niż metrykalnie. Jej styl życia nie tylko nie przyspieszył procesów starzenia, ale wręcz spowolnił akumulację zmian epigenetycznych.
Znaczenie mikrobiomu
Szczególną uwagę badacze zwrócili na mikrobiom jelitowy superstulatki. Był on niezwykle różnorodny i przypominał profil osób młodych.
- To kolejne badanie potwierdzające, że mikrobiom oddziałuje na epigenetykę i może pośrednio wpływać na długość życia. Różnorodny mikrobiom to oznaka zdrowego organizmu - mówi prof. Wojdacz.
Przyszłość badań nad starzeniem
Choć nie udało się wskazać jednego konkretnego czynnika środowiskowego, który spowolnił zegar epigenetyczny M116, badania tego typu wyznaczają nowy kierunek nauki.
- Z genetyką się nie dyskutuje, bo genów nie zmienimy. Ale na epigenetykę mamy wpływ przez całe życie. I to ona wydaje się dziś kluczowa dla zdrowego starzenia podkreśla prof. Wojdacz.
- Ja wolę mówić o zdrowym starzeniu się niż o "longevity medicine". Bo przecież chodzi o jak najdłuższe życie w dobrej kondycji - dodaje.
Marta Słupska, dziennikarka Wirtualnej Polski
Źródło: PAP
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
